Henryk Hescheles

Henryk Hescheles
Jerzy Zglicz, Henryk Trej(t)wart
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

5 grudnia 1886
Lwów, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1 lipca 1941
Lwów, Polska pod okupacją III Rzeszy

Zawód, zajęcie

dziennikarz, tłumacz, pisarz, krytyk

Henryk Ignacy Hescheles (ur. 5 grudnia 1886 we Lwowie[1], zm. 1 lipca 1941 tamże) – polsko-żydowski dziennikarz, pisarz, tłumacz, krytyk literacki i teatralny, członek Rady Miasta Lwowa w II Rzeczypospolitej.

Życiorys

Siedziba dziennika „Chwila” przy ulicy Podwalnej 3 we Lwowie

Urodził się 5 grudnia 1886 we Lwowie, w żydowskiej rodzinie Beniamina i Augusty z Kornfeldów[2]. Jego bratankiem był Marian Hemar[3].

W 1907 ukończył C.K. IV Gimnazjum we Lwowie[4][a]. Ukończył studia prawa na Uniwersytecie Wiedeńskim. Działał w polskiej organizacji patriotycznej Promieniści. Uzyskał tytuł naukowy doktora praw. Debiut literacki miał w 1912. Po wybuchu I wojny światowej służył w Legionach Polskich od 1914 do 1915, następnie do 1918 w c. i k. armii.

10 marca 1919 został założycielem lwowskiego polskojęzycznego dziennika „Chwila” o charakterze narodowo-syjonistycznym i od 1931[7] był jego redaktorem naczelnym do okupacji sowieckiej Lwowa 23 września 1939. Redakcja dziennika mieściła się w budynku przy ulicy Podwalnej 3[8] (obecnie Pidwalna). Publikował krytyki literackie, recenzje, satyry, nowele.

Działał społecznie. Był członkiem Rady Nadzorczej Miejskiego Muzeum Przemysłu Artystycznego, wiceprezesem Syndykatu Dziennikarzy Lwowskich, Towarzystwa Szkoły Rzemieślniczej im. A. Korkisa we Lwowie; prezesem Żydowskiego Towarzystwa Emigracyjnego Jeas, dyrektorem Spółdzielni Mleczarskich „Chema”. Wspierał Towarzystwo Rygorozantów (Żydowski Dom Akademicki) we Lwowie[9]. W 1935 został członkiem rady nadzorczej Spółki Akcyjnej Handlowo-Przemysłowej M. Weinreb i S-ka[10].

Pełnił mandat radnego Rady Miasta Lwowa od 1927, był wybierany w wyborach samorządowych 1934[11], 1939, startując z listy żydowskiej (syjonistów)[12].

Po agresji ZSRR na Polskę przedostał się do Rumunii, po czym powrócił do Lwowa pod okupacją sowiecką, by odnaleźć żonę i córkę. Po ataku Niemiec na ZSRR zamordowany 1 lipca 1941 przez Niemców[13] na podwórzu więzienia Brygidki przy ulicy Kazimierzowskiej we Lwowie[14][15] w czasie tzw. pogromu więziennego, który nastąpił po masakrach więziennych NKWD, tę datę podaje również Filip Friedman[16][17][18].

Jego żona, Amalia z Blumenthalów (1903–1943), nauczycielka hebrajskiego, pracowała także w redakcji „Chwili”. Popełniła samobójstwo w okupowanym przez Niemców Lwowie. Ich córka Janina[19] przeżyła Holocaust i po wojnie wyemigrowała do Izraela[3].

Uwagi

  1. ↑ Według zestawienia zamieszczonego w Księdze pamiątkowej 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie, ukończył je w 1906 r.[5], jednak według sprawozdania dyrekcji gimnazjum z 1906 r. ukończył wówczas dopiero VII klasę[6], a egzamin dojrzałości zdał jako uczeń klasy VIII A w 1907 r.[4]

Przypisy

  1. ↑ Eugenia Prokop-Janiec Międzywojenna literatura polsko-żydowska jako zjawisko kulturowe i artystyczne, wyd. Universitas, Kraków 1992, s. 306
  2. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 106–107. [dostęp 2021-07-26].
  3. ↑ a b Henryk Hescheles, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (krytycy). [online] [dostęp 2021-07-26].
  4. ↑ a b Egzamin dojrzałości złożyli: VIII. A., [w:] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907 [online], s. 107 [dostęp 2019-09-07].
  5. ↑ Władysław Kucharski, Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiuturienci, [w:] Władysław Kucharski (red.), Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie, Lwów 1928, s. 101 [dostęp 2019-09-07].
  6. ↑ Klasa VII. A., [w:] Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1906 [online], s. 84 [dostęp 2019-09-07].
  7. ↑ „Chwila” – Gazeta Żydów lwowskich. [dostęp 2015-05-12].
  8. ↑ Książka telefoniczna. [dostęp 2015-05-12].
  9. ↑ Sprawozdanie Roczne Wydziału Towarzystwa Rygorozantów (Żydowski Dom Akademicki) we Lwowie 49 za Rok Akademicki 1927/1928. Lwów: 1928, s. 30.
  10. ↑ Ogłoszenie prywatne. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 190 z 22 sierpnia 1935. 
  11. ↑ Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 31 maja 1934. 
  12. ↑ Wykaz mandatów w wyborach do Rady miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 123 z 3 czerwca 1939. 
  13. ↑ Kurt I. Lewin Przeżyłem. Saga Świętego Jura spisana w roku 1946 przez syna rabina Lwowa, Zeszyty Literackie, Warszawa 2006, ISBN 83-60046-40-9. s. 59-60.
  14. ↑ Rafał Żebrowski: Henryk Hescheles. Żydowski Instytut Historyczny. [dostęp 2019-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-07)].
  15. ↑ Czesław Madajczyk, Ryszard Torzecki: Świat kultury i nauki Lwowa (1936-1941). [dostęp 2019-09-07].
  16. ↑ Filip Friedman, Zagłada Żydów lwowskich, Łódź 1945, wersja elektroniczna.
  17. ↑ Eksterminacja Żydów we Lwowie przez Niemców i Ukraińców. „Biuletyn”. nr 1 (8), s. 27, maj 1965. Koło Lwowian w Londynie. 
  18. ↑ Według innego źródła zamordowany przez Niemców w 1942. Barbara Łętocha: „Chwila”. Gazeta Żydów lwowskich. [dostęp 2015-05-12].
  19. ↑ Spotkanie z Janiną Hescheles. 2013-08-01. [dostęp 2016-02-05].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Henryk Hescheles.JPG
Henryk Hescheles
Lviv, Valova street, 31.jpg
Autor: Aeou, Licencja: CC BY 3.0
Будинок № 31 на вулиці Валовій (також № 3 на вулиці Підвальній) у Львові. Збудований за проектом Карела Боубілка (1912)