Henryk Mąka

Henryk Mąka

Henryk Mąka Warszawa, 28 listopada 2015
Data i miejsce urodzenia	20 stycznia 1930 Piotrków Trybunalski
Data i miejsce śmierci	26 września 2016 Warszawa
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki	reportaż
Ważne dzieła
„Morskie ABC” „Praskie ABC” „Nasi pod palmami” „Piraci ery atomowej” „Piraci na Karaibach” „Przy sterach i pod żaglami. Polacy na morzach świata 1914-2014” „Admirałowie polskiej floty. Od Mieszka I do Admirałów XXI wieku”.
Odznaczenia

Henryk Mąka ze swoją książką pt. „Anegdoty z naszej floty” – Warszawa, 28 listopada 2015

Henryk Mąka (ur. 20 stycznia 1930 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 26 września 2016 w Warszawie^[1][2]) – polski pisarz, reportażysta i publicysta, specjalizujący się w tematyce morskiej i marynistycznej.

Życiorys

Już jako gimnazjalista rozpoczął współpracę z młodzieżowymi czasopismami, a później z gazetami. Aktywnie działając w wodnym harcerstwie i ówczesnej Lidze Morskiej w rodzinnym Piotrkowie Trybunalskim, zaraz po maturze w liceum handlowym zdecydował się na studia dziennikarskie, które ukończył na Uniwersytecie Warszawskim w 1953. Tuż po studiach, skierowany z tzw. nakazem pracy, rozpoczął pracę w Szczecinie jako publicysta i kierownik działu w gazecie „Głos Szczeciński" (do 1964). Potem pracował jako zastępca redaktora naczelnego w „Tygodniku Morskim” (1965-1969), a następnie jako redaktor naczelny w tygodniku „Jantar” (1969-1972).

Po powrocie do Warszawy w latach 1973-1981 pełnił funkcję sekretarza redakcji w dzienniku związkowym „Głos Pracy”. W latach 1982-1991 publicysta i kierownik redakcji marynistycznej miesięcznika „Morze”.

Od 1992 na emeryturze. Współpracował dorywczo z pismami: „Poznaj swój kraj”, „Morze”, „Bryza” (Szczecin), „Głos Nauczycielski” i „Panorama” (Katowice), „Kurier Lubelski” i „Kurier Szczeciński”.

Obok pięciu tysięcy publikacji prasowych miał w swoim dorobku ponad sześćdziesiąt książek o tematyce morskiej, w łącznym nakładzie 1,4 mln egzemplarzy – także w językach obcych i jako książki mówione (na kasetach, dla niewidomych, obecnie jako e-booki).

Był członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1953-1982), Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL (obecnie jako Stowarzyszenie Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej; od 1982), Stowarzyszenia Rozwoju Żeglarstwa, Szczecińskiego Towarzystwa Kultury, Stowarzyszenia Autorów Polskich (współorganizator i wiceprezes), Stowarzyszenia Marynistów Polskich (prezes Zarządu Głównego 1989-1993 i od 1997) oraz honorowym członkiem Ligi Morskiej i Rzecznej i in.

Mieszkał w Warszawie, na dolnym Mokotowie.

Odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi (1967)
• III Nagroda Klubu Publicystów Morskich Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1967)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1980)
• Nagroda Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej (1997)
• I Nagroda Klubu Publicystów Morskich Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1981)
• Specjalne wyróżnienie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej za publicystykę na rzecz Pomorza Zachodniego (1987)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2002)
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2015)^[3]
• Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego
• Krzyż „Pro Mari Nostro” Ligi Morskiej i Rzecznej
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• srebrny i złoty medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Medal Rodła – za zasługi w zagospodarowaniu Ziem Odzyskanych
• Honorowy Obywatel Piotrkowa Trybunalskiego (24 listopada 1999)
• odznaki: m.in. Zasłużony dla województwa koszalińskiego; Zasłużony Ziemi Gdańskiej; Zasłużony Pracownik Morza i in.

Twórczość

• Stocznia Szczecińska 1948-1958 (album okolicznościowy; Szczecin 1958)
• Morskie ABC (podręcznik wychowania morskiego; współautorzy: Adam Kilnar, Witold Bohdanowicz; Kuratorium Okręgu Szkolnego, Szczecin 1963)
• Państwowa Szkoła Morska w Szczecinie (informator; Państwowa Szkoła Morska, Szczecin 1965)
• Cała naprzód (reportaże; 1968)
• Największy nad Bałtykiem (monografia; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1979; wydanie angielskie: 1971)
• Szczecin (album; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1969; wydanie II rozszerzone: Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1972)
• Kraina 44 wysp (album; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971)
• Wyższa Szkoła Morska w Szczecinie (monografia; Wyższa Szkoła Morska, Szczecin 1972)
• Kamień Pomorski (album; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1975)
• Szczecińskie reportaże (reportaże; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1977)
• Rejs w rok 2000 (popularnonaukowa; Książka i Wiedza, Warszawa 1978)
• Szczecin wczoraj dziś i jutro (Interpress 1978; wydanie niemieckie: 1978; wydanie angielskie: 1979)
• Kapitan schodzi ostatni (reportaże; Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979)
• Saga rodów morskich (reportaże) – Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979
• Organy kamieńskie (album; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1980)
• Skąd statki rodem (monografia przemysłu okrętowego; Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1981)
• Praskie ABC (przewodnik; Państwowe Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1983)
• Z Pacyfiku na talerz (monografia rybołówstwa morskiego; Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin-Koszalin 1984)
• Nasi pod palmami (reportaże; Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1986)
• Anegdoty z mesy (zbiór opowiadań satyrycznych; Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1987; wydanie II: Agencja ANPOL 1995)
• „Bremerhaven” – statek śmierci (monografia historyczna; Krajowa Agencja Wydawnicza, Szczecin 1987; Agencja Wydawnicza Promocja, Szczecin 1996; Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2004)
• Neptun otwiera podwoje (Wydawnictwo ALFA, Warszawa 1987)
• Piraci naszych dni (reportaże; Wydawnictwo Glob, Szczecin 1987)
• Fiordy bez Wikingów (reportaże; Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1989)
• Na Tahiti i dalej. Relacja z rejsu dookoła świata (reportaże; Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1990)
• Sarmaci na morzach (opowiadania biograficzne; Wydawnictwo Albatros, Gdańsk 1992; Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2008)
• Piraci znów atakują (reportaże; Książka i Wiedza, Warszawa 1995)
• SOS – toniemy! Katastrofy polskich statków (szkice; Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1996)
• Nie tylko Ziemia Święta. M/s „Uniwersytetem Wrocławskim” rejs w nieznane – Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1997)
• Pod Fudżijamę i z powrotem (reportaże; Wydawnictwo W Kolorach Tęczy, Wrocław 1997; seria: Biblioteka Podróży i Przygody)
• 10 wysp – 100 światów (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998; seria: Biblioteka Neptuna)
• Latający Holender i inne widma – Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998 (seria: Biblioteka Neptuna)
• Dom pod równikiem (reportaże; Wydawnictwo W Kolorach Tęczy, Wrocław 1998)
• Morze w humorze (Agencja Wydawnicza Promocja, Szczecin 1998)
• „Wulkan” wciąż aktywny (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998; seria: Biblioteka Neptuna)
• Zagadka Truso i Winety (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1998; seria: Biblioteka Neptuna)
• Eldorado w głębinach (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 1999; seria: Biblioteka Neptuna)
• Navigare necesse est... (morskie milenium w anegdocie) (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 2000; seria: Biblioteka Neptuna)
• Od „Titanica” do „Kurska” (Wydawnictwo Promocyjne „Albatros”, Szczecin 2001)
• Piraci ery atomowej (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2003; seria: MH Miniatury Historyczne)
• Bermudzki trójkąt i inne tajemnice (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2004; seria: Wielkie Zagadki)
• Morski leksykon współczesny (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2006)
• Upiory Bałtyku (Oficyna Literacka La Luna 2008)
• Bermudzki trójkąt śmierci (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2012)
• Nasi w tropikach (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2013)
• Piraci na Karaibach (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2013)
• Przy sterach i pod żaglami. Polacy na morzach świata 1914-2014 (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2014)
• Admirałowie polskiej floty. Od Mieszka I do Admirałów XXI wieku (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2015)
• Anegdoty z naszej floty (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2015)
• Bałtyckie wraki Führera (Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2017)^[4].

W antologiach i pracach zbiorowych

• Nasze morze: Frachtowce roku 2000 z polskich stoczni oraz Urzekło mnie morze (antologia wydana z okazji Dni Morza '81; Krajowy Komitet Dni Morza, Warszawa 1981)
• Nasze morze: Świnoujście, to więcej niż port (antologia wydana z okazji Dni Morza '85; Krajowy Komitet Dni Morza, Warszawa 1985)

Przypisy

Bibliografia

• Elżbieta Ciborska: Leksykon polskiego dziennikarstwa. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2000, s. 349–350. ISBN 83-7151-330-5.

Linki zewnętrzne

• Henryk Mąka – Stowarzyszenie Dziennikarzy RP Pomorze Zachodnie. dziennikarze.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].
• Henryk Mąka, „Żeglarskie opowieści”, tawernaskipperow.pl, 8 września 2015
• Karol Czejarek, „Henryk Mąka. Pisarz niezmordowany. Wydał 58. książkę”; „Gazeta Wyborcza” (Szczecin), 14 marca 2014
• Łukasz Wójcikiewicz, „Piraci z Karaibów” Henryka Mąki; historia.org.pl, 29 lipca 2013
• Katarzyna Prędotka, „Piraci z Karaibów” Henryka Mąki; obliczakultury.pl, 12 marca 2014. obliczakultury.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-08)].