Henryk Mniszek-Tchorznicki

Henryk Mniszek-Tchorznicki
Data i miejsce urodzenia

14 lub 16 maja 1880
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

23 czerwca 1946
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Narodowość

polska

Rodzice

Aleksander, Maria

Małżeństwo

Jadwiga (I), Godzimira (II)

Dzieci

Mieczysław, Stanisław, Aleksander, Stefan

Krewni i powinowaci

Emilia, Stanisław, Stefan, Konstanty (rodzeństwo)

Henryk Mniszek-Tchorznicki[a] herbu Jelita (ur. 14 lub 16 maja 1880 w Wiedniu, zm. 23 czerwca 1946 w Sanoku) – polski ziemianin.

Dwór w Pisarowcach
Nagrobek Henryka i Godzimiry Tchorznickich

Życiorys

Uczestnicy uroczystości poświęcenia kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Załużu 11 października 1931. Henryk Mniszek-Tchorznicki oznaczony j)

Urodził się 14[1] lub 16 maja 1880 w Wiedniu[2][1][3]. Jego przodkowie przybyli do Sanoka z okolic Drohiczyna pod koniec XVIII wieku[2]. Jego prapradziadkiem był Walenty Mniszek-Tchorznicki nabył od Andrzeja i Franciszki Burnatowiczów grunt pod północnym stokiem Góry Parkowej i wzniósł tam dom, który ostatecznie przetrwał do lat 80. XX wieku, a dziadkiem Konstanty Tchorznicki (1825–1895) sprawował wysokie stanowiska, będąc dyrektorem Filii Banku Hipotecznego w Krakowie, członkiem Rady Zawiadowczej Kolei Żelaznej Lwowsko-Czerniowiecko-Jasskiej, dyrektorem Towarzystwa Kredytowego-Ziemskiego we Lwowie[2]. Jego rodzicami byli Aleksander Mniszek-Tchorznicki (1851-1916), ziemianin, doktor obojga praw, c. k. urzędnik, sędzia oraz Maria z domu Wecbecker (1851–1915), córka generała[2]. Jego rodzeństwem byli (dwoje z nich zmarło w małoletnim wieku): Emilia (1881–1895), Stanisław (ur. 1882), Stefan (1885–1894) i Konstanty (1889–1953, sędzia Sądu Najwyższego)[2].

W 1899 zdał egzamin dojrzałości w C. K. V Gimnazjum we Lwowie (wówczas maturę zdali także Roman Małachowski, Michał Remizowski)[4]. Od 1901 do 1901 studiował na 1900-1901 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, jednak nie ukończył studiów[2]. Jeszcze za życia ojca przejął władany przez niego majątek w Pisarowcach, w tym tamtejszy dwór[2]. W 1911 posiadał tam obszar 252 ha[5][6][7][8]. Od około 1910 był detaksatorem wydziału okręgowego w Sanoku Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego z siedzibą we Lwowie[9][10][11][12]. W 1914 był zastępcą przewodniczącego komisji licencjonujących buhaje w Sanoku[13]. 1 grudnia 1906 w Mielnicy poślubił hr. Jadwigę Eleonorę Dunin-Borkowską (1879-1933, córka Mieczysława)[14], jednak małżeństwo został po kilku latach unieważnione[2]. Ich synami byli Mieczysław Maria Aleksander (ur. 1907[15]), Stanisław (1909-)[2]. Drugą żoną została w 1917 Godzimira Maria (ur. 28 lutego 1886 we Lwowie, o końca życia pracownik umysłowa, zm. 19 grudnia 1954 w Sanoku[16][17], córka Marceli i Godzimira Małachowskich oraz siostra ww. Romana Małachowskiego), która działała społecznie i charytatywnie na rzecz mieszkańców, kierowała Kołem Gospodyń[2]. Ich synami byli Aleksander (1919-), Stefan (1922-)[2]. Henryk Tchorznicki był przewodniczącym koła Związku Strzeleckiego w Pisarowcach[2]. Wraz z żoną działali w sferze kulturalnej tamże[2]. Rodzina Mniszek-Tchorznickich utrzymywała kontakty z rodziną Gniewoszów z pobliskich Nowosielec (synowie Henryka przyjaźnili się m.in. z Aleksandrem)[2]. Przed 1914 był członkiem i radnym oddziału sanockiego C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[18][19][20].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawał właścicielem majątków Pisarowce i Sanoczek[21]. Był rolnikiem[3] Po wybuchu II wojny światowej przebywał tymczasowo w Nadybach, po czym wrócił do Pisarowiec, gdzie na obszarze dworskim ulokowane było wojsko (jego żona przebywała na Węgrzech, w lutym 1940 także powróciła do Pisarowiec)[2]. W maju 1944 niemieckie władze okupacyjne odebrały majątek Tchorznickim i ustanowiły Liegenschaftsverwaltung (zarząd nieruchomościami)[2]. Po nadejściu front wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej, majątek został utracony przez Tchorznickich na rzecz państwa w wyniku reformy rolnej 9 września 1944 roku[2].

Henryk Tchorznicki do końca życia zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Jagiellońskiej 24a[1][3]. Tam zmarł 23 czerwca 1946 z powodu gruźlicy[1][3][2]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 25 czerwca 1946[3], gdzie w 1954 spoczęła jego żona Godzimira[1].

Uwagi

  1. ↑ Zapisywany niekiedy jako Henryk Tchórznicki.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 259 (poz. 82).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Historia rodziny Mniszek Tchorznickich - osiadłych w Pisarowcach. tchorznicki.com. [dostęp 2016-09-11].
  3. ↑ a b c d e Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1895 do 1952 r.. Sanok. s. poz. 3442.
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum V we Lwowie za rok szkolny 1899. Lwów: 1899, s. 98.
  5. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 14.
  6. ↑ Skorowidz powiatu sanockiego. Wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 14.
  7. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 124.
  8. ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 124.
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 950.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 936.
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 960.
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 974.
  13. ↑ Nr 50. Obwieszczenie. „Dziennik Ustaw i Rozporządzeń Krajowych dla Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem”, s. 140, 141, nr 8 z 1914. 
  14. ↑ Jerzy Sewer Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich. Lwów / Warszawa: 1908, s. 238.
  15. ↑ Państwowe Gimnazjum Wyższe w Sanoku. Katalog główny, Rok 1918/1919. s. 36.
  16. ↑ Księga Zmarłych 1946–1958 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 356 (poz. 102).
  17. ↑ Księga zmarłych i pochowanych w Sanoku na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej i Matejki od 1926 do 1956 r.. Sanok. s. 197 (poz. 172).
  18. ↑ Sprawozdanie Komitetu C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego za rok 1911. Lwów: 1912, s. 210, 263.
  19. ↑ Sprawozdanie Komitetu C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego za rok 1912. Lwów: 1913, s. 199, 252.
  20. ↑ Sprawozdanie Komitetu C. K. Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego za rok 1913. Lwów: 1914, s. 346.
  21. ↑ Obwieszczenie o licytacjach. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 211 z 6 września 1934. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Poświęcenie kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Załużu (1931-10-11).jpg
Poświęcenie kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Załużu 11 października 1931. Oznaczeni na zdjęciu: a) Jan Wiktor, b) żona hr. Ireneusza Załuski, c) Helena Gniewosz d) hr. Jan Potocki, e) bp Franciszek Barda, f) Olga Wiktor, g, h, i) Maria, Ewa, Adam Wiktorowie, j) Henryk Mniszek Tchorznicki, k) hr. August Krasicki, l) hr. Ireneusz Załuska, m) bar. Adam Gubrynowicz, n) Paweł Wiktor, o) Maria Wiktor.
Manor house in Pisarowce 2014a.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dwór w Pisarowcach
Tomb of Henryk and Godzimira Tchorznicki at Central Cemetery in Sanok 1.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nagrobek Henryka i Godzimiry Tchorznickich na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.