Henryk Stażewski

Grób Henryka Stażewskiego na Cmentarzu wojskowym na Powązkach

Henryk Stażewski (ur. 9 stycznia 1894 w Warszawie, zm. 10 czerwca 1988 w Warszawie) – polski malarz związany z kierunkami awangardowymi, przedstawiciel konstruktywizmu. W swojej twórczości poświęcił się abstrakcji geometrycznej.

Życiorys

Studia artystyczne odbył w latach 1913–1919 w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Stanisława Lentza. Związał się z pierwszym polskim ugrupowaniem awangardowym założonym w 1917, nazwanym Ekspresjoniści polscy, zaś w 1919 przemianowanym na Formiści. Zadebiutował w 1920, pokazując swe prace wraz z formistami w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. W 1921 prezentował swe obrazy wraz z Mieczysławem Szczuką w awangardowym Polskim Klubie Artystycznym. W 1922 wziął udział w ekspozycji formistów F 9 w warszawskim Salonie Czesława Garlińskiego. W 1923 uczestniczył w Wystawie Nowej Sztuki w Wilnie i Międzynarodowej Wystawie Nowej Sztuki w Łodzi, które to wydarzenia zainicjowały ruch konstruktywistyczny w Polsce. Był członkiem założycielem grupy kubistów, konstruktywistów i suprematystów „Blok” (1924–1926) oraz ugrupowań, które rozszerzyły założenia programowe Bloku – Praesens (1926–1929) i a.r. (1929–1936); zajmował się też redagowaniem czasopism „Blok” i „Praesens", które utrzymywały liczne międzynarodowe kontakty z innymi awangardowymi ugrupowaniami, m.in. z holenderskim De Stijl. W pracach i teoriach Stażewskiego z okresu międzywojennego widoczne są bezpośrednie wpływy holenderskich artystów, takich jak Piet Mondriaan czy Theo van Doesburg^[1]. W 1965 r. brał udział w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu. Do dzisiaj w przestrzeni miasta można oglądać jego realizację^[2].

Wraz z m.in. Edwardem Krasińskim i Tadeuszem Kantorem był współtwórcą warszawskiej Galerii Foksal. Jego prace znajdują się m.in. w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, Galerii Zachęta, Muzeum Sztuki w Łodzi. Jednym z jego uczniów był Roman Orłow.

Zniszczonemu trzęsieniem ziemi w 1963 Skopje podarował obraz, który stał się częścią stałej międzynarodowej ekspozycji^[3].

Od 1970 mieszkał wspólnie z Edwardem Krasińskim w pracowni na ostatnim piętrze bloku przy ul. Świerczewskiego (obecnie al. „Solidarności”) w Warszawie. Po śmierci Stażewskiego, w 1988, Krasiński mieszkał tam do końca swojego życia (2004). Od 2007 mieści się tam Instytut Awangardy^[4].

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera K-2-23)^[5].

Galeria

• 

  Kompozycja pionowa nieograniczona, Sympozjum Plastyczne Wrocław '70, kolekcja MWW

• 

  Kompozycja pionowa nieograniczona, Sympozjum Plastyczne Wrocław '70, kolekcja MWW

• 

  "Bez tytułu" (1985), zbiory Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki

Przypisy

Bibliografia

• ZofiaZ. Baranowicz ZofiaZ., Polska awangarda artystyczna 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, ISBN 83-221-0074-4, OCLC 749529098 .
• Henryk Stażewski 1894–1988. W setną rocznicę urodzin, Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, 1994.
• Biografia i galeria
• Obrazy Henryka Stażewskiego w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej. [dostęp 2013-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].