Herb Ellis

Herb Ellis

Imię i nazwisko	Mitchell Herbert Ellis
Data i miejsce urodzenia	4 sierpnia 1921 Farmersville (Teksas)
Data i miejsce śmierci	28 marca 2010 Los Angeles
Instrumenty	gitara
Gatunki	jazz
Zawód	muzyk
Wydawnictwo	Concord, Verve, Pablo
Powiązania	Johnny Frigo, Oscar Peterson, Charlie Byrd, Joe Pass
Instrument
Gibson ES-175, Gibson ES-165 „Herb Ellis”, Aria Pro II PE-175 „Herb Ellis”

Mitchell Herbert „Herb” Ellis (ur. 4 sierpnia 1921 w Farmersville w stanie Teksas, zm. 28 marca 2010 w Los Angeles)^[1] – amerykański gitarzysta jazzowy.

Biografia i kariera

Był synem Cilfforda i Marthy (z d. Kennedy) Ellisów. Już jako małe dziecko lubił muzykę i grał na harmonijce ustnej i banjo. Mając 9 lat zainteresował się gitarą, na której ćwiczył w każdej wolnej chwili. Kiedy w radiu usłyszał brzmienie gitary elektrycznej, na której grał George Barnes, postanowił zostać zawodowym muzykiem. Jeszcze przed rozpoczęciem w 1939 studiów w North Texas State College stał się warsztatowo kompletnym gitarzystą. Na uczelni, której wydział muzyczny przeistoczył się w późniejszych latach w prestiżowe centrum edukacji jazzowej (The University of North Texas College of Music), nie było wówczas zaawansowanego kursu gitary, więc Ellis wybrał studia w klasie kontrabasu. Podczas pobytu w kolegium poznał Jimmy'ego Giuffrego (dzielił z nim pokój)^[2] oraz pierwszy raz usłyszał nagrania Charliego Christiana, które bardzo go zafascynowały. Za sprawą tych dwóch muzyków zdecydował, że po studiach sam również będzie grał jazz^[3]. Niestety wskutek braku funduszy w 1941 musiał zrezygnować z nauki i przez pół roku jeździł z koncertami, występując w orkiestrze uniwersyteckiej stanu Kansas. Następnie przeniósł się do Kansas City w Missouri, gdzie występował w klubach, doskonaląc swój oryginalny styl, który nawiązywał do gitarowych rozwiązań Christiana i zawierał elementy muzyki country^[4]. Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny chciał wstąpić do wojska, ale został odrzucony ze względu na wykryte u niego szmery serca^[2].

W 1943 zaangażował się do popularnej orkiestry tanecznej, Casa Loma, prowadzonej wówczas przez saksofonistę Glena Graya. Dzięki temu został zauważony przez czasopisma jazzowe, które pochlebnie recenzowały grę młodego gitarzysty. W latach 1945-1947 pracował w big-bandzie Jimmy'ego Dorseya. W orkiestrze Dorseya grał także jego kolega z Casa Loma, pianista Lou Carter oraz kontrabasista i skrzypek, Johnny Frigo. Dzięki temu ostatniemu nastąpił zwrot w karierze Ellisa, który znacząco wpłynął na jej dalszy przebieg.

Powstała pod koniec 1947 grupa Soft Winds była wzorowana na triu Nata „Kinga” Cole'a. Choć zyskała uznanie krytyki, nigdy nie osiągnęła sukcesu komercyjnego. Istniała do 1952. W tym czasie Oscar Peterson podczas swojej wizyty w Buffalo zagrał z Ellisem na nocnym jam session. Kiedy rok później Barney Kessel odszedł z tria Petersona, ten na jego miejsce zaangażował Ellisa, tworząc „najwspanialsze w historii jazzu trio o składzie: fortepian, kontrabas i gitara”^[5]. Grając w grupie Petersona, której trzecim członkiem był Ray Brown, Ellis stał się jednym z najbardziej cenionych gitarzystów jazzowych. Trio stanowiło również „firmową sekcję rytmiczną” wytwórni płytowej Verve Normana Granza, akompaniując m.in. takim gwiazdom jak Ben Webster, Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald, Louis Armstrong i Stan Getz. Było ponadto filarem koncertów Jazz at the Philharmonic, organizowanych przez Granza w USA, Europie i Japonii.

W listopadzie 1958 Ellis odszedł z tria Petersona i do 1960 jeździł z koncertami jako członek zespołu Elli Fitzgerald. Zmęczony ciągłymi podróżami, w 1962 osiadł w Los Angeles i skoncentrował się głównie na pracy muzyka studyjnego. Nagrywał płyty, muzykę do filmów i grał w telewizyjnych zespołach muzycznych, występujących w popularnych programach gwiazd amerykańskiego małego ekranu: Steve'a Allena, Regisa Philbina, Danny'ego Kaye'a, Joeya Bishopa, Delli Reese i Merva Griffina.

W latach 70. XX w. podjął się przedsięwzięcia, na które decydują się tylko niekwestionowani wirtuozi. Zaprosił bowiem do współpracy wybitnych gitarzystów jazzowych. Początkowo występował w duetach z Joe Passem i Barneyem Kesselem. Następnie wraz z Kesselem i Charliem Byrdem stworzył grupę Great Guitars (grywał w niej także Tal Farlow), której liczne koncerty i płyty cieszyły się dużym powodzeniem. Współpracował również z innymi, nie mniej słynnymi gitarzystami – Freddiem Greenem, Laurindo Almeidą i Larrym Coryellem.

Ellis pozostał aktywnym muzykiem niemal do końca lat 90. Kres jego pracy położyła rozwijająca się choroba Alzheimera, która także stała się przyczyną śmierci artysty. Ellis zmarł we własnym domu w Los Angeles o poranku 28 marca 2010.

Życie prywatne

W 1956 Herb Ellis poślubił Patti Gahagan, która przeżyła męża. Ellisowie mieli dwoje dzieci – córkę, Kari i syna, Mitchella.

Instrumentarium

Przez wiele lat swojej kariery Ellis grał na gitarach marki Gibson. Od 1949 niemal wyłącznie używał modelu ES-175, który stał się ikoną gitary jazzowej^[6]. Dla uhonorowania gitarzysty firma opatrzyła jego nazwiskiem model ES-165. Gibson ES-165 „Herb Ellis” stał się następnie jedną z najpopularniejszych gitar jazzowych w katalogu firmy. Jednakże w latach 1978–1986 głównym instrumentem artysty była gitara Aria Pro II PE-175 „Herb Ellis”, wykonana specjalnie dla niego przez japońską fabrykę Matsumoku.

Wyróżnienia

• 1994 Wprowadzenie do Arkansas Jazz Hall of Fame^[7]
• 1997 Doktor honoris causa University of North Texas College of Music

Wybrana dyskografia

DVD

• 2004 Herb Ellis • Swing Jazz • Solo and Comping (Warner Bros.)
• 2006 Herb Ellis Live (Quantum Leap)

Przypisy

Bibliografia

• answers.com – Herb Ellis
• Joachim Ernst Berendt, Od raga do rocka, PWM, 1979
• Classic Jazz Guitar – Herb Ellis. classicjazzguitar.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-20)].
• guardian.co.uk – Herb Ellis
• „The Telegraph” – Herb Ellis