Herb Gdańska
![]() | |
Typ herbu | |
---|---|
Wprowadzony | 25 maja 1457 |
Ostatnie zmiany | 1 sierpnia 1996 |
Herb Gdańska – jeden z symboli miejskich Gdańska. Występuje w dwóch postaciach: herbu Miasta Gdańska i Herbu Wielkiego Miasta Gdańska (z trzymaczami i dewizą)[1].
Wygląd i symbolika
Herb przedstawia na tarczy hiszpańskiej (z zaokrąglonym dołem), na czerwonym polu złotą koronę otwartą i dwa równoramienne srebrne krzyże w słup niewchodzące w koronę.
Herb Wielki Miasta Gdańska posiada dodatkowo u bocznic tarczy dwa podtrzymujące ją złote lwy wspięte, zwrócone do siebie. U podstawy tarczy złota wstęga z czarno kreśloną łacińską dewizą „Nec temere, nec timide” (pol.: „Bez strachu, ale z rozwagą”, dosłownie: „Ani zuchwale, ani bojaźliwie”).
Historia
Do XIV wieku godłem używanym na pieczęciach miejskich był żaglowy statek typu koga. Wysoko nad dziobem statku widnieje siedmioramienna gwiazda. Najstarsze zachowane do dnia dzisiejszego przedstawienie tego herbu pochodzi z 1299. Na przełomie XIV i XV wieku kogę zastąpił na pieczęciach nowszy typ statku – holk[2]. W okresie panowania zakonu krzyżackiego herbem były dwa białe (srebrne) krzyże równoramienne w słup na czerwonym polu. W XV wieku herbem były ustawione w słup dwa białe krzyże równoramienne na czerwonym polu. Lwy przy herbie pojawiły się na pieczęci wydanej w 1457.
25 maja 1457 roku został nadany miastu herb przedstawiający dwa krzyże i złotą koronę przez Kazimierza IV Jagiellończyka.
Herb Gdańska w heraldyce

Herb Gdańska, lub godła herbu Gdańska występują w kilku szlacheckich herbach rosyjskich, m.in. hrabiów Szeremetiewych[3], rodu Łodiginych[4], Konownicynych[5] i Nieplujewych[6]. Są to prawdopodobnie udostojnienia herbów nadane za udział w walkach o Gdańsk, w 1734, 1807 i 1813. W przypadku herbu Szeremetiewych i Konownicynych herb Gdańska nawiązuje do legendarnego pochodzenia rodu od wodza jednego z pruskich plemion[7]. Korona i krzyż kawalerski, występujące w herbie Lecha Wałęsy, nadanym z okazji odznaczenia go szwedzkim Królewskim Orderem Serafinów, mają zgodnie z intencją autora projektu, Adama Heymowskiego[8], nawiązywać do herbu Gdańska.
Herb Gdańska występuje naturalnie w godłach, odznakach i herbach wielu gdańskich szkół, instytucji i firm, także w herbie historycznej dzielnicy miasta, dawniej osobnej miejscowości, Oliwy.
Pieczęć Miasta Gdańska
Pieczęć urzędowa Miasta Gdańska przedstawia herb Miasta Gdańska w okrągłym środkowym polu oraz napis w otoku: "Miasto Gdańsk". Średnica pieczęci to 62 milimetry.
Herb Gdańska na zabytkach
- (c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0
Brama Wyżynna (po prawej)
Brama Stągiewna (po prawej)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Uchwała nr LI/1431/10 Rady Miasta Gdańska z dnia 26 sierpnia 2010 r. w sprawie uchwalenia Statutu Miasta Gdańska. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2021-02-01].
- ↑ Piotr Olender: Okręty północy w: Morza, Statki i Okręty nr 3/2004
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ Часть 1 Общего гербовника дворянских родов Всероссийской империи, стр. 39
- ↑ Общий Гербовник дворянских родов Всероссийской Империи
- ↑ ГРАФЫ ШЕРЕМЕТЕВЫ
- ↑ Biuletyn Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, nr specialny, Warszawa, 1995, ISSN 0867-6623

Linki zewnętrzne
- historia herbu gdańskiego. gdansk.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-10)].
Media użyte na tej stronie
Johann Siebmacher: New Wappenbuch
eingescannt aus: Horst Appuhn (Hrsg.), Johann Siebmachers Wappenbuch. Die bibliophilen Taschenbücher 538, 2. verb. Aufl , Dortmund 1989 Stätte/Städte
Blatt 222Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Gdańska na ścianie Wielkiej Zbrojowni.
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Gdańska na ścianie Ratusza Głównego Miasta.
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 3.0

Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Gdańska przy ulicy Podwale Staromiejskie.
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Gdańska na Złotej Bramie.
(c) Diego Delso, CC BY-SA 3.0
Gdańsk - Brama Wyżynna, XVII
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Jedna z wielu płaskorzeźb na Zielonej Bramie w Gdańsku. Niektóre płaskorzeźby wyrzeźbiono na tym budynku dwukrotnie. Nie ma tutaj dwóch fotografii przedstawiających tę samą . Każda fotografia przedstawia unikalną.
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Pieczęć miasta Gdańsk z XV wieku.
Autor: Deway, Licencja: CC BY-SA 4.0
Herb Gdańska na elewacji Hali Olivia
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Gdańska na Bramie Nizinnej. Widok z południa.
Autor: J a1, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sztandar miasta Bałga podczas Bitwy pod Grunwaldem