Herb Niemiec

Herb Niemiec
Ilustracja
Bundesadler
Warianty
Ilustracja
Bundesschild[1]
Informacje
W oryginaleBundeswappen Deutschlands
Wprowadzono20 stycznia 1950
OpisCzarny orzeł na złotej tarczy
OdznaczenieOrder Orła Czarnego

Herb Niemiec – jeden z obowiązujących symboli Niemiec, obok m.in. flagi i hymnu[2]. Kolorystyka państwowego herbu niemieckiego odpowiada fladze Republiki Federalnej Niemiec.

Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec nie wspomina o herbie. Stosowanie w tym charakterze wizerunku orła, mające długą tradycję, zostało usankcjonowane obwieszczeniem prezydenta z 20 stycznia 1950[2].

Wygląd

Herb przedstawia czarnego orła z głową odwróconą w prawo (heraldycznie), czerwonym dziobem i szponami tego koloru, na złotej tarczy. Skrzydła orła uniesione są do wysokości głowy, jednocześnie mając skierowane w dół lotki.

Historia

Orzeł jako godło historią sięga starożytności, kiedy był symbolem cesarzy rzymskich. Również pierwszy frankijski średniowieczny cesarz rzymski, Karol Wielki, gromadzący w swym rozległym imperium narody germańskie, na szczycie pałacu w Akwizgranie – według relacji Richera z Reims i Thietmara z Merseburga – umieścił rzeźbę orła[3]. Ten metalowy, prawdopodobnie pozłacany orzeł, miał przetrwać do czasów cesarza Henryka IV.

Po rozpadzie Imperium Karolińskiego czarny, dwugłowy orzeł na złotej tarczy herbowej pozostał znakiem niemieckich cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W pierwszym okresie był to złoty orzeł na czarnej tarczy, cesarz Fryderyk II odwrócił barwy herbowe, od tego momentu orzeł był czarny, a pole było koloru złotego. Jeden z jego następców, Zygmunt Luksemburski, zastąpił orła jego dwugłowym odpowiednikiem, co dodatkowo miało podkreślać wyjątkowość władzy cesarskiej.

Herb ten obowiązywał do roku 1806. Po rozwiązaniu Świętego Cesarstwa Rzymskiego symbol dwugłowego, czarnego orła na złotym tle przejęli Habsburgowie, jako herb Austrii, z tą różnicą, że dziób i szpony orła były złote. Zmodyfikowany herb Cesarstwa Austrii miał podkreślać prawa Wiednia do schedy po I Rzeszy.

Na kongresie wiedeńskim w 1815 w miejsce I Rzeszy utworzono Związek Niemiecki, na którego czele stała Austria. W marcu 1848, podczas Wiosny Ludów zmodyfikowany orzeł cesarski stał się symbolem niemieckiego dążenia do zjednoczenia, będąc herbem Związku.

Gdy nastąpiło zjednoczenie Niemiec w 1871 i gdy powstała II Rzesza, za godło przyjęto czarnego, jednogłowego orła w polu białym, Prus i dynastii Hohenzollernów. Orzeł ten został obrany za herb w 1701 przez elektora brandenburskiego, Fryderyka III podczas koronacji w Królewcu na „Króla w Prusach”. Według przypuszczeń może on pochodzić od śląskiego godła obecnego w należącym do Hohenzollernów śląskim księstwie krośnieńskim. Bardziej prawdopodobne wydaje się jednak nawiązanie do herbu Księstwa Pruskiego, nadanego przez jego suwerena, króla polskiego Zygmunta I Starego, podczas hołdu pruskiego 1525. W czasie koronacji Fryderyk III ustanowił także Order Orła Czarnego.

Po upadku II Rzeszy w Niemczech powstała republika. Od 1919 czarny, jednogłowy orzeł był herbem Republiki Weimarskiej, orzeł ten miał opuszczone lotki, co wyrażało nieimperialistyczne zamierzenia nowego państwa.

Po dojściu w 1933 do władzy narodowych socjalistów herb Republiki Weimarskiej zastąpiony został od 1935 przez symbol NSDAP – czarnego orła z szeroko rozpostartymi skrzydłami, trzymającego w szponach wieniec z liści dębu, w którego środku znajduje się swastyka. Symbol ten obowiązywał do upadku III Rzeszy w 1945.

Galeria

Współczesność

Po II wojnie światowej powstały dwa państwa niemieckie: zachodnia Republika Federalna Niemiec i wschodnia Niemiecka Republika Demokratyczna. Władze NRD zerwały z tradycją godła niemieckiego i wprowadziły symbolikę socjalistyczną. Młot symbolizował robotników, cyrkiel – naukowców i inteligencję, a kłosy – chłopów.

Tradycyjnego orła jako znak niemieckiej tradycji i historii w 1950 przywróciła RFN. Nawiązano do herbu Republiki Weimarskiej wprowadzając jedynie drobne zmiany. Zmodyfikowane wersje obecnego herbu widnieją także na flagach rządowych, sztandarze prezydenckim oraz w emblematach instytucji federalnych. Istnieje również jeszcze jedna wersja Orła Federalnego obecna w głównej sali posiedzeń Bundestagu w budynku Reichstagu, a także na monetach o nominałach 1 i 2 Euro; potocznie nazywana Fette Henne, po polsku – tłusta kura.

Galeria

Przypisy

  1. Używany na fladze państwowej, banderze oraz sztandarach (m.in. Bundesdienstflagge).
  2. a b Zob. Bundeszentrale für politische Bildung (niem): Staatssymbole im Handwörterbuch des politischen Systems der Bundesrepublik Deutschland, na portalu bpb.de, dostęp z 20 września 2021
  3. Arno Gaier: Adler, Heer- und Königsfahnen – Herrschaftszeichen im hoch- und spätmittelalterlichen Imperium. GRIN Verlag, München 2013, ​ISBN 978-3-656-37875-4​, s. 6.

Media użyte na tej stronie

Coat of Arms of the Kingdom of Prussia 1873-1918.svg
Autor: Glasshouse, using elements by Sodacan, Katepanomegas and Regicollis, Licencja: CC BY-SA 4.0
Coat of Arms of the Kingdom of Prussia 1873-1918
Reichsadler Deutsches Reich (1935–1945).svg
The Imperial Eagle or Emblem of the German Empire (German Reich, used 1935–1945), which features an eagle looking over its right shoulder, that is, looking to the left from the viewer's point of view. It is similar to the Parteiadler or Emblem of the Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP; known in English as the National Socialist German Workers' Party, or simply the Nazi Party), but the eagle of the latter is looking over its left shoulder, that is, looking to the right from the viewer's point of view.
Imperial Coat of Arms of the Empire of Austria (1815).svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0
Imperial Coat of Arms of the Empire of Austria, used from 1815 to 1866.
Bundesrat Logo.svg
Logo of the Bundesrat of the Federal Republic of Germany.
Coat of arms of the North German Confederation.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of arms of the North German Confederation.
Bundesadler Bundesorgane.svg
Federal Eagle variant used by German federal institutions
Adler Einfahrt Villa Hammerschmidt Bonn 20080504.jpg
Autor: Sir James, Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Federal eagle on a driveway wall of the Villa Hammerschmidt in Bonn. Originally it was part of a two-winged iron entrance door.
Bundesschild.svg
Bundesschild (Federal Shield) of the Federal Republic of Germany
Wappen Deutscher Bund.svg

Arms of the German Confederation
Wapen 1545 Kaiserwappen des Heiligen Römischen Reichs Polychromie.jpg
Imperial coat of arms (Holy Roman Empire), with the seven coats of arms of the prince-electors: Cologne, Mainz, Trier, Bohemia, Palatinate, Brandenburg, Saxony. Title page of a 1545 armorial printed in Frankfurt.
Reichsadler.svg
The Imperial Eagle or Emblem of the German Empire (German Reich, used 1935–1945), which features an eagle looking over its right shoulder, that is, looking to the left from the viewer's point of view. It is similar to the Parteiadler or Emblem of the Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP; known in English as the National Socialist German Workers' Party, or simply the Nazi Party), but the eagle of the latter is looking over its left shoulder, that is, looking to the right from the viewer's point of view.
Wappen Deutsches Reich (Weimarer Republik).svg
Autor: David Liuzzo, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Arms of Germany at the beginning of the Weimar Republic. In 1928, they were replaced by the new official coat of arms
Wappen Deutsches Reich - Reichsadler 1889.svg

Imperial Eagle of the German Empire from 1889 to 1918.
EuropeContour.svg
Autor: Scroch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Contours of Europe