Herb Radomia

Herb Radomia
ilustracja
Typ herbuherb miejski
Wersja uroczysta

Herb Radomia – jeden z symboli miejskich Radomia[1].

Wygląd i symbolika

Herb przedstawia w polu czerwonym biały mur z pięcioma blankami z trzema wieżami o trzech blankach każda, z których środkowa wyższa oraz bramą, w której majuskuła „R” biała, nad bramą mitra książęca, nad tarczą korona królewska. Herb Radomia w wersji uroczystej zawiera ponadto po prawej stronie bramy herb papieża Jana Pawła II oraz labry z pokryciem białym i takim że podbiciem[1].

Według książki Zenona Gierały „Baśnie i legendy ziemi radomskiej” herb Radomia miał przypominać „(...)że rada gości przyjmie...”

Symbol papieski wzbogaca radomski herb o: dwa skrzyżowane w skos klucze św. Piotra, tiarę, stułę, wstęgę), krzyż łaciński oraz złotą literę „M”, oznaczającą Maryję.

Historia

Historia herbu Radomia sięga czasów między latami 1364 a 1421. W 1364 roku Kazimierz Wielki przeniósł Radom z prawa średzkiego na magdeburskie. Z 1421 roku natomiast pochodzi pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o posiadaniu przez miasto pieczęci. Pierwsza data cezury czasowej jest umowną. Przypuszcza się, że wraz z reorganizacją Radomia na skutek nadania niemieckiego prawa lokacyjnego wyłonił się samorząd miejski. Umożliwiało to otrzymanie przez miasto własnego herbu. Z drugiej zaś strony ten proces mógł trwać kilkadziesiąt lat, co przesunęłoby datę otrzymania herbu wstecz lub do przodu[2].

Najstarszy odcisk stempla miejskiego zachował się na dokumencie pochodzącym z 4 czerwca 1421 roku. Dokument jest poświadczeniem przez rajców radomskich dobrego urodzenia Macieja Radomierzy z Radomia, syna mieszczanina Bogusława Busza i Wojciechy. Za pośrednictwem odcisku pieczęci zachował się wizerunek pierwszego godła Radomia, przedstawiający przypuszczalnie majuskułową literę „R”[3], otoczoną łacińskim napisem ◊ + ◊ [SI]GILLU[M] MIN'(US) CIV[I]TA'(TIS) RADO'(MENSIS)[4]. Samo wyobrażenie napieczętne pochodzi z okresu przedheraldycznego: piętnastowieczne godło nie posiadało jeszcze tarczy herbowej. Składało się z trzech elementów. W centrum znajdowała się gotycka majuskulna litera, zwieńczona królewską koroną. Z obydwu stron litery mieściły się roślinne motywy (lepiej widoczne po lewej stronie). Przedstawiały krzew lub drzewo z siedmioma gałązkami, przy czym pięć z nich zakończone były pąkami lub listkami[5].

Litera w godle Radomia najczęściej jest identyfikowana jako „R”. Przemawiają za tym późniejsze wyobrażenia godła radomskiego, jednak może przedstawiać także literę „K”. Ryte w XIV-XV stuleciach litery „K” były zaopatrywane od góry w belki, łączące prawe górne ramię znaku z trzonem litery[6]. W tym przypadku najstarszym herbem Radomia mógł być monogram króla Kazimierza Wielkiego, za czym przemawia także umieszczona nad literą korona[7].

Przypisy

  1. a b Obwieszczenie Rady Miejskiej W Radomiu z dnia 18 czerwca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały w sprawie Statutu Miasta Radomia. Biuletyn Informacji Publicznej. [dostęp 2020-11-02].
  2. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 11.
  3. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 12, 14.
  4. W tłumaczeniu na język polski: PIECZĘĆ MNIEJSZA MIASTA RADOMIA. W nawiasach kwadratowych – uzupełnienia słabo widocznych liter, w nawiasach okrągłych – rozwiązania skróceń. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 14-15.
  5. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 18.
  6. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 19.
  7. H. Seroka, Herb Radomia. Zarys dziejów, s. 21.

Bibliografia

  • Gumowski M., Herby miast polskich, Warszawa 1960.
  • Seroka H., Herb Radomia. Zarys dziejów, Radom 2009. ​ISBN 978-83-88100-70-3​. ​ISBN 978-83-7204-862-2​.

Media użyte na tej stronie

Radom.Ratusz 04.JPG
Autor: Rafał Terkner, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ratusz w Radomiu - zegar i herb miasta na ratuszowej wieży.
Kraków - Drzwi do Katedry na Wawelu 01.JPG
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Zdobienia drzwi wejściowych do Katedry na Wawelu w Krakowie.
POL Radom COA uroczysty.svg
Herb uroczysty miasta Radomia.