Herberstein

Herberstein – austriacka rodzina arystokratyczna wywodząca się ze wschodniej Styrii. Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą z 1287 i dotyczą protoplasty rodu: Otto von Aflenza (zm. 1340), występującego również w starych dokumentach jako Otto von Hartberg. Nabył on na własność zamek Herberstein, od którego wzięła się późniejsza nazwa rodu. W 1537 ród został zaliczony w poczet niemieckiej szlachty otrzymując tytuł barona (freiherr), a w 1644 uzyskał tytuł hrabiów Rzeszy (reichsgraf), odebrany im w 1710.

Herb

Herb rodziny Herberstein przedstawia umieszczoną w środkowym miejscu srebrną krokiew na czerwonym polu. Według tradycji został on ustanowiony przez Zygmunta Herbersteina i miał symbolizować przywiązanie rodu do ziemi oraz wywodzenie się rodu z bogatego chłopstwa.

Historia rodu

Linia styryjska

Rodzina Herbersteinów od początku znana była ze swojej służby na dworze Habsburgów, od których otrzymali rozliczne dobra na terenie krajów, w których ci panowali. Z najstarszej linii rodu, styryjskiej, znanych jest około 400 osób noszących to nazwisko, które piastowały znaczne funkcje krajowe i kościelne w Styrii. Ponadto wśród jej przedstawicieli znaleźli się znani profesorowie matematyki, filozofii, gramatyki i historii.

Nabycie przez kolejnych członków rodu nowych posiadłości ziemskich oraz małżeństwa zawarte w XIV i XV w. doprowadziły do zwiększenia pozycji rodziny w Austrii. Najważniejszym z nich było małżeństwo zawarte między Leopoldem von Herbersteinem a księżniczką Eleonorą von Eggenberg, w wyniku którego Herbersteinowie przejęli na własność zamek Eggenberg w Grazu, który stanowił ich siedzibę rodową do 1938, kiedy to został przejęty przez władze styryjskie. Z kolei ich posiadłości ziemskie należały do największych w Austrii.

Znani przedstawiciele rodu:

Feldmarszałek Heribert von Herberstein
  • Günther von Herberstein (zm. 1421), kasztelan zamkowy w Grazu, starosta styryjski
  • Bernhardin von Herberstein (zm. 1554), pułkownik styryjski
  • Siegmund von Herberstein (1486–1566), dyplomata
  • Caspar von Herberstein (zm. 1572), dowódca i ochmistrz
  • Georg von Herberstein (1529–1586), starosta krajowy Styrii, jego synami byli:
    • Bernhardin von Herberstein (1566–1624), dowódca styryjski
  • Leopold von Herberstein (zm. 1606), feldmarszałek, minister wojny
  • Adam von Herberstein (1577–1626), skarbnik na dworze cesarza Macieja Habsburga, później ambasador w Konstantynopolu
  • Johann Georg von Herberstein (1591–1663), biskup ratyzboński
  • Georg Sigmund von Herberstein (1594–1663), dyplomata, prowincjał dominikanów
  • Ferdinand von Herberstein (1605–1673), jezuita, profesor dialektyki, etyki, scholastyk i profesor prawa kanonicznego w Grazu i Linzu
  • Maximilian von Herberstein (1601–1680), starosta krajowy Styrii
  • Sigismund Christoph von Herberstein (1644–1716), biskup lublański
  • Maximilian von Herberstein (1609–1688), generał w Republice Weneckiej. Jego synami byli:
    • Ernst Gundakar von Herberstein (1654–1723), feldmarszałek
    • Matthias Gundakar von Herberstein (1658–1737), członek saskiej tajnej rady
  • Ferdinand Ernst von Herberstein (zm. 1691), wojskowy i członek dworskiej rady wojennej
  • Johann Joseph von Herberstein (zm. 1692), wielki przeor zakonu joannitów na Węgrzech, później generał zakonu w Chorwacji
  • Ferdinand Ehrenreich von Herberstein (zm. 1692), członek dworu cesarskiego
  • Ferdinand Ernst Karl von Herberstein (zm. 1720), matematyk; sędzia Sądu Krajowego w Czechach
  • Johann Ferdinand von Herberstein (1663–1721), feldmarszałek, wiceprzewodniczący austriackiej rady wojennej
  • Carl Leopold von Herberstein (zm. 1726), feldmarszałek, członek rady wojennej, wielki przeor joannitów
  • Leopold von Herberstein (1655–1728), adiutant księcia Eugena; feldmarszałek i przewodniczący dworskiej rady wojennej
  • Ferdinand Leopold von Herberstein (1695–1744) poseł w Sztokholmie, później minister. Jego synami:
    • Anton Johann Nepomuk von Herberstein (1725–1774), książę-biskup trydencki
    • Karl Wenzel von Herberstein (1729–1798), poseł zakonu joannitów w Wiedniu, feldmarszałek
    • Ernest Johann Nepomuk von Herberstein (1731–1788), pierwszy biskup Linzu
  • Johann Seyfried von Herberstein(1706–1771), przewodniczący rady dworskiej,
  • Johann Leopold von Herberstein (1712–1789), starosta krajowy Styrii
  • Johann Karl von Herberstein (1719–1787), biskup lublański
  • Joseph von Herberstein (1757–1816), wiceminister skarbu
  • Heribert von Herberstein (1863–1940), feldmarszałek

Linia śląska

Linia ta została założona ok. 1600 przez barona Johanna Bernhard Starszego von Herbersteina (zm. 1665), który wszedł w posiadanie dóbr na Śląsku i w Hrabstwie Kłodzkim. Piastował wiele funkcji na cesarskim dworze, w tym podkomorzego Karyntii. Ożenił się ze śląską szlachcianką, baronówną Julianą Kunigundą Tschentschau-Mettich (zm. 1645), z którą miał synów:

Synami Johanna Bernharda II byli:

  • Johann Friedrich Erdmann von Herberstein (znany również jako Johann Friedrich Młodszy) (1658–1712) przebywał w latach 1678–1683 na studiach we Włoszech. Po powrocie ożenił się z Marią Karoliną von Zierotin (zm. 1719). Odziedziczył po swoim ojcu majątek w Gorzanowie. W latach 1696–1707 był starostą Hrabstwa Kłodzkiego.
  • Johann Erdmann Leopold von Herberstein (1659–1728) był do 1713 członkiem śląskiej rady dworskiej[1] Zawarł pierwsze małżeństwo z Marią Teresą von Althann (zm. 1703), córka Michała Wacława von Althann i Anny Marii von Aspremont; drugie małżeństwo zawarł z Marią Rosalią hrabiną Jörger, córką gubernatora Dolnej Austrii Johanna Quintina Joergera. W 1701 odziedziczyła po ojcu alodia na Śląsku, a po śmierci bratanka swojego męża Johanna Antona von Herbersteina w 1720 majątek w Gorzanowie.
    • Johann Anton von Herberstein, był jedynym synem Johanna Friedricha Młodszego, ożenił się z hrabiną Marią Antoniną von Liechtenstein. Po śmierci ojca odziedziczył w 1712 majątek w Gorzanowie, a w 1719 posiadłość w Krosnowice. Zmarł po 6 lipca 1720 w Pradze, nie pozostawiając po sobie spadkobiercy; wdowa po nim odziedziczyła dobra alodialne w Krosnowicach. Z kolei dobra gorzanowskie przeszły we władanie Johanna Leopolda von Herbersteina, pana na Wangern (zm. 1728), brata jego ojca.

Tym samym dobra w Gorzanowie dostały się we władanie linii styryjskiej rodu Herbersteinów[3]:

  • Johann Gundacker I von Herberstein, był prawdopodobnie synem feldmarszałka Ernsta Gundakara von Herbersteina, zmarłego w 1723 (patrz linia styryjska), w związku z tym, że nie ukończył 18 lat, majątkiem zarządzała jego matka, Maria Józefa von Breuner. W 1735 objął samodzielne rządy w swoim majątku. Ożenił się z Marianną N. N. Zmarł w 1770, a jego następcą był jego syn.
  • Johann Gundacker II von Herberstein (zm. 1810). Odziedziczył ordynację gorzanowską w 1770, rozbudowując wioskę o nowe kolonie. Ożenił się z Antoniną von Schrattenbach, a po jej śmierci w 1778 z hrabiną von Stargk. Dziewięć lat później zmarł, a jego następcą został jego jedyny syn.
  • Johann Hieronymus von Herberstein, odziedziczył dobra w Gorzanowie w 1772 Ożenił się z hrabiną Henriettą von Salm-Kyrburg. Założył w 1816 teatr pałacowy. Zmarł w 1847 w Gorzanowie.

Posiadłości w Czechach i na Morawach

Zobacz też

  • Kłodzka szlachta

Przypisy

  1. ↑ a b C. Zonta, Schlesische Studenten an italienischen Universitäten, Stuttgart 2004, s. 258.
  2. ↑ Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler in Polen, Schlesien, 2005 Deutscher Kunstverlag München-Berlin, ISBN 3-422-03109-X, s. 186–187.
  3. ↑ J. A. Kumar, Geschichte der Burg und Familie Herberstein. t. 1, Wien 1817.

Bibliografia

  • Einspieler V., Herberstein, [w:] Neue Deutsche Biographie (NDB), t. 8, Duncker & Humblot, Berlin 1969, s. 577f.
  • Herzig A., Ruchniewicz M., Dzieje Ziemi Kłodzkiej, Hamburg-Wrocław 2006, ISBN 3-934632-12-2.
  • Handbuch der historischen Stätten Böhmen und Mähren. pod red. J. Bahlcke, Stuttgart 1998. ISBN 3-520-32901-8.
  • Kögler J., Die Chroniken der Grafschaft Glatz, nowe wyd.: Dieter Pohl, t. 4, ISBN 3-927830-18-6, s. 285–288.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Leonard Winterowski Portrait Heribert von Herberstein 1917.jpg
Feldmarschalleutnant Heribert Graf Herberstein (1863-1940), signiert und datiert "Leonard Wintorowski 1917"