Herbert Eimert

Herbert Eimert
Data i miejsce urodzenia

8 kwietnia 1897
Bad Kreuznach

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

15 grudnia 1972
Kolonia

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna, muzyka elektroniczna

Zawód

teoretyk muzyki, kompozytor, krytyk muzyczny, pedagog

Herbert Eimert (ur. 8 kwietnia 1897 w Bad Kreuznach, zm. 15 grudnia 1972 w Kolonii[a])[1][2] – niemiecki teoretyk muzyki, kompozytor, krytyk muzyczny i pedagog.

Życiorys

W latach 1919–1923 studiował w konserwatorium w Kolonii teorię muzyki u Franza Bölschego, Hermanna Abendrotha i Augusta von Othegravena. Następnie w latach 1924–1930 podjął studia muzykologiczne na Uniwersytecie Kolońskim, pod kierunkiem Ernsta Bückena, Williego Kahla i Georga Kinsky’ego, uzyskując doktorat w 1931[1][2]. Od 1927 współpracował z radiem kolońskim NWDR (późniejszym WDR), a od 1930 był krytykiem muzycznym w dzienniku „Kölner Stadt-Anzeiger”. Pisał także dla magazynów muzycznych „Melos” i „Neue Zeitschrift für Musik”. W latach 1935–1945 pracował jako redaktor „Kölnische Zeitung”. W 1945 powrócił do kolońskiego radia, gdzie pełnił funkcję dyrektora nocnych programów muzycznych (1948–1965)[2][3].

W 1951 wraz z Wernerem Meyer-Epplerem i Robertem Beyerem założył Studio muzyki elektronicznej (WDR) i został jego dyrektorem, sprawując tę funkcję do 1962. Współpracował tam m.in. z Karlheinzem Stockhausenem, który od 1952 był jego asystentem, a po 1962 przejął zwierzchnictwo nad Studiem[2][3]. Było to pierwsze tego rodzaju studio poświęcone muzyce wykorzystującej dźwięki generowane elektronicznie. Powstało tam wiele najważniejszych utworów na taśmę z późnych lat 50., m.in. Gesang der Jünglinge i Kontakte Stockhausena czy Artikulation Ligetiego[3]. Równocześnie w latach 1955–1962 Eimert i Stockhausen współredagowali czasopismo „Die Reihe” poświęcone nowej muzyce (dodekafonicznej, serialnej, elektronicznej)[2][3]. Te działania uczyniły z Kolonii ważny ośrodek powojennej awangardy europejskiej i stały się inspiracją dla młodych kompozytorów, takich jak Karel Goeyvaerts, Henri Pousseur, Mauricio Kagel, Franco Evangelisti, Gottfried Michael Koenig, Stockhausen, Ligeti i wielu innych[1][2][3].

Od 1951 do 1957 Eimert prowadził wykłady na Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[2][3]. W latach 1965–1971 wykładał w konserwatorium w Kolonii, gdzie kierował studiem muzyki elektronicznej[3][4].

Twórczość

Znaczenie Eimerta leży głównie w jego badaniach nad nową muzyką[2]. Obok Arnolda Schönberga, Jefima Gołyszewa i Josefa Matthiasa Hauera był jednym z czterech niezależnych odkrywców dodekafonii[1]. W 1923, będąc jeszcze studentem, napisał traktat o atonalności Atonale Musiklehre, który uważa się za pierwszy systematyczny opis techniki dwunastotonowej, obejmujący aspekty teorii Hauera oraz techniki kompozytorskie i system notacji Gołyszewa[3]. Nakreślił tam również estetyczne podstawy muzyki dodekafonicznej, które zastosował w swoim I Kwartecie smyczkowym skomponowanym rok później[1][2][3]. Był orędownikiem integralnego serializmu i muzyki elektronicznej, opowiadając się za nową muzyką jako logicznym przedłużeniem serialnej praktyki Weberna, zwłaszcza w odniesieniu do jej aspektów punktualistycznych[2].

Zagadnienia dotyczące dodekafonii, serializmu, aleatoryzmu itp. były również tematem jego późniejszych prac teoretycznych – Lehrbuch der Zwölftontechnik (1950) i Grundlagen der musikalischen Reihentechnik (1963). Napisał też wiele znaczących artykułów na temat muzyki elektronicznej[3], a wraz z Hansem Ulrichem Humpertem jest współautorem Das Lexikon der elektronischen Musik (1973)[1].

W twórczości kompozytorskiej był zwolennikiem radykalnej polifonii, nie wychodząc jednak poza tradycyjne kanony formy i faktury[1]. Jednak jego dorobek kompozytorski pozostawał niewielki do czasu założenia Studia muzyki elektronicznej w 1951. Stworzył tam jedne z pierwszych utworów, w których dźwięk jest syntetyzowany wyłącznie za pomocą środków elektronicznych, m.in. 4 Stücke (1952–1953), Glockenspiel (1953) i Etüde über Tongemische (1954). Wykorzystywał też mowę jako źródło dźwięku, w Epitaph für Aikichi Kuboyama (1962)[2][3].

Wybrane publikacje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

  • Atonale Musiklehre, Lipsk, 1924
  • Musikalische Formstrukturen im 17. und 18. Jahrhundert, dysertacja, Kolonia, 1931
  • Lehrbuch der Zwölftontechnik, Wiesbaden, 1950
  • Einführung in die elektronische Musik, podwójny longplay, Wergo, 1963
  • Grundlagen der musikalischen Reihentechnik, Wiedeń, 1964
  • Lexikon der elektronischen Musik, z Hansem Ulrichem Humpertem, Regensburg, 1973
  • Der Sinus-Ton, w: Melos, nr 6 (1954), s. 168–172
  • Die notwendige Korrektur, w: Die Reihe, nr 2 (1955) Anton Webern, s. 35–41
  • Von der Entscheidungsfreiheit des Komponisten, w: Die Reihe, nr 3 (1957) Musikalische Handwerk, s. 5–12
  • So begann die elektronische Musik, w: Melos, nr 39 (1972), s. 42–44

i inne liczne rozprawy i artykuły w czasopismach muzycznych, głównie „Die Reihe” i „Melos”.

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

  • I Kwartet smyczkowy (1924)
  • Der weisse Schwan na saksofon, flet i inne instr. (1926)
  • Kammerkonzert na 5 instr. (1926)
  • Suite na orkiestrę kameralną (1929)
  • Musik für Violine und Violoncello (1931)
  • II Kwartet smyczkowy (1939)
  • Wariacje na fortepian (1943)
  • Trio smyczkowe (1944)
  • Bläsermusik (1947)
  • 4 Stücke na taśmę, razem z R. Beyerem (1952–1953)
  • Glockenspiel (1953)
  • Struktur 8 (1953)
  • Etüde über Tongemische, (1954)
  • 5 Stücke na taśmę (1956); nr 4 i 5 wyk. pol. Warszawska Jesień (1958)
  • Zu Ehren von Igor Strawinsky (1957)
  • Selektion I (1960)
  • Epitaph für Aikichi Kuboyama na narratora i syntezowane elektron. dźwięki mowy (1962)
  • 6 Studien na taśmę (1962)

Uwagi

  1. ↑ Bogusław Schaeffer[1] i Andrzej Chodkowski[4] podają, że zmarł w Düsseldorfie.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Bogusław Schaeffer, Eimert Herbert, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 3 EFG część biograficzna, Kraków: PWM, 1987, s. 8-9, ISBN 83-224-0344-5.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m John Covach, Eimert, Herbert, Oxford Music Online. Grove Music Online, 1 lipca 2014, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.08647, via Oxford University Press [dostęp 2020-11-28] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Charles Wilson, Eimert, Herbert, [w:] Stanley Sadie (red.), The New Grove Dictionary of Music and Musicians, wyd. 2, t. vol. E, Oxford University Press, 2004, ISBN 978-0-19-517067-2 (ang.).
  4. ↑ a b Andrzej Chodkowski (red.), Encyklopedia muzyki, Warszawa: PWN, 1995, s. 222, ISBN 83-01-11390-1.

Linki zewnętrzne

Międzynarodowe Letnie Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie
wykładowcy
uczestnicy

Media użyte na tej stronie