Herby

Herby
	wieś
	; Zabudowania przy ul. Lublinieckiej (2018)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	lubliniecki
Gmina	Herby
Liczba ludności (2008)	2421
Strefa numeracyjna	34
Kod pocztowy	42-284
Tablice rejestracyjne	SLU
SIMC	0132351
	Położenie na mapie gminy Herby Herby
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Herby
	Położenie na mapie województwa śląskiego Herby
	Położenie na mapie powiatu lublinieckiego Herby
	50°45′10″N 18°53′15″E/50,752778 18,887500

Herby – wieś w Polsce położona w powiecie lublinieckim w województwie śląskim, siedziba gminy Herby. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.

Na terenie Herb znajduje się kilka średniej wielkości zakładów przemysłowych i magazynowych. Między centralną częścią miejscowości a stacją kolejową Herby Nowe zlokalizowany jest zakład recyklingu, dawniej w tym miejscu znajdowało się największe składowisko złomu w Polsce.

W miejscowości mają siedzibę także: utworzony w 1990 zakład karny (pojemność jednostki to 444 miejsca)^[2], zakład poprawczy, Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy, Nadleśnictwo Herby. W okolicach miejscowości zaczyna swój bieg rzeka Stradomka.

Historia

Miejscowość położona jest na historycznej granicy Małopolski i Śląska, która w latach 1815-1915 była także granicą Imperium Rosyjskiego i Królestwa Prus (Rzeszy Niemieckiej). Z tego powodu wieś dzieliła się na dwie części – Herby Ruskie (Russkije Herby) (później Herby Polskie) i Herby Pruskie (Preußisch-Herby, później Herby Śląskie)^[3].

Położenie Herb na granicy Imperium Rosyjskiego i Rzeszy Niemieckiej – niemiecka mapa z 1905 roku

Istniało tu przejście graniczne, od 1866 roku drewniana gospoda graniczna, a pierwsze budynki celne powstały po pruskiej stronie w 1887 roku^[4]. W 1913 roku w Herbach Pruskich wystawiono pomnik upamiętniający 100-lecie Bitwy narodów pod Lipskiem, w 1925 roku przebudowany na pomnik poświęcony powstańcom śląskim^[5]. Po obu stronach granicy wybudowano dworce kolejowe, budynki obu zachowały się do dzisiaj – dawny rosyjski dworzec to obecnie budynek mieszkalny, a pruski to obecny dworzec Herby Stare^[6].

Po I wojnie światowej Herby Ruskie, przemianowane na Herby Polskie należały do gminy Dźbów powiatu częstochowskiego w województwie kieleckim. W wyniku przyznania Polsce części Górnego Śląska w 1922 roku Herby Pruskie, przemianowane na Herby Śląskie, znalazły się w gminie Olszyna, w powiecie lublinieckim w województwie śląskim.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonował komisariat Straży Granicznej i placówka II linii SG „Herby”^[7].

20 stycznia 1945 roku miejscowość została wyzwolona przez oddziały 31 korpusu pancernego gwardii wspierające 5 armię Gwardii 1 Frontu Ukraińskiego^[8].

Od 1950 roku obydwie części miejscowości należały do województwa katowickiego, ale dopiero w 1954 roku Herby Polskie włączono do powiatu lublinieckiego (z częstochowskiego) i połączono z Herbami Śląskimi w jeden organizm; powstała wtedy gromada Herby^[9]^[10].

W latach 1958–1972 Herby miały status osiedla^[11], a w 1973 roku w wyniku reformy administracyjnej stały się siedzibą gminy^[12].

Transport

Tranzyt

Przez Herby przebiegają dwie drogi: krajowa nr 46 i wojewódzka nr 905.

Kolej

W miejscowości znajdują się dwie stacje kolejowe: Herby Stare w centrum miejscowości oraz Herby Nowe – dawniej ważny węzeł kolejowy na skrzyżowaniu magistrali węglowej Śląsk-Porty, linii Lubliniec-Częstochowa i Herby Nowe-Wieluń Dąbrowa. Na dworcu Herby Nowe jest niewielkie muzeum magistrali węglowej, gdzie – z inicjatywy kolejarza Henryka Dąbrowskiego – zgromadzono wiele pamiątek z historii kolei.

Kościół parafialny (2018)
Jedna z kamienic w centrum miejscowości przy drodze Opole – Częstochowa
Dawny budynek dworca przy zlikwidowanej stacji kolejowej Herby Ruskie
Pomnik poświęcony "Bohaterom poległym o wolność Polski"(2018)

Ludzie związani z Herbami

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 357 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Zakład Karny Herby. sw.gov.pl. [dostęp 2015-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-08)].
↑ Józef AndrzejJ.A. Bossowski Józef AndrzejJ.A., ZdzisławZ. Urbański ZdzisławZ., Historia kolei Herby-Częstochowa, Częstochowa: „Cmyk-Art”, 2002, ISBN 83-917138-5-7, OCLC 749663078 .
↑ Jan Myrcik, Olszyna. Rys historyczny, dzieje oświaty, życie parafialne, Koszęcin 1998 ISBN 83-909233-1-9
↑ J. Myrcik, Olszyna..., op.cit.
↑ J.A. Bossowski, Z. Urbański, Historia kolei..., op.cit.
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.
↑ ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 169
↑ I. Heromiński, Układ i zmiany administracyjne powiatu, w: Ziemia Częstochowska, tom X. Powiat częstochowski. Szkice monograficzne, Częstochowa 1974, s. 20
↑ Uchwała Nr 20/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lublinieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
↑ Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 279
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

Linki zewnętrzne

Herby, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 60 .

[1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 357 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[2] Zakład Karny Herby. sw.gov.pl. [dostęp 2015-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-08)].

[3] Józef AndrzejJ.A. Bossowski Józef AndrzejJ.A., ZdzisławZ. Urbański ZdzisławZ., Historia kolei Herby-Częstochowa, Częstochowa: „Cmyk-Art”, 2002, ISBN 83-917138-5-7, OCLC 749663078 .

[4] Jan Myrcik, Olszyna. Rys historyczny, dzieje oświaty, życie parafialne, Koszęcin 1998 ISBN 83-909233-1-9

[5] J. Myrcik, Olszyna..., op.cit.

[6] J.A. Bossowski, Z. Urbański, Historia kolei..., op.cit.

[7] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 26. ISBN 83-87424-77-3.

[8] ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 169

[9] I. Heromiński, Układ i zmiany administracyjne powiatu, w: Ziemia Częstochowska, tom X. Powiat częstochowski. Szkice monograficzne, Częstochowa 1974, s. 20

[10] Uchwała Nr 20/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lublinieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)

[11] Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 279

[12] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Siedziba gminy	Herby
Wsie	Braszczok Chwostek Hadra Kalina Kierzki Kolonia Lisów Lisów Łebki Mochała Olszyna Pietrzaki Tanina
Osady	Cztery Kopy Piłka
Integralne części wsi	Brasowe Drapacz Głąby Łęg Niwy Oleksiki Otrzęsie Pustkowie Turza

Przynależność wojewódzka	woj. śląskie (1922–39) woj. śląskie (1945–50) woj. katowickie (1950–53) woj. stalinogrodzkie (1953–56) woj. katowickie (1956–75)
Miasta (1922–75)	Dobrodzień (← w 1945 → i ← od 1951) Kalety (od 1951) Lubliniec Woźniki
Osiedla (1954–72)	Herby (1958–72) Koszęcin (1958–72)
Gminy wiejskie zbiorowe (1945–54 i 1973–75)	Boronów (do 1954) Ciasna (← od 1951) Dobrodzień (od 1973) Herby (od 1973) Kalety (do 1950) Kochanowice (od 1973) Kochcice (do 1954) Koszęcin Lisów (do 1954) Lubsza (do 1954) Łagiewniki Małe (← 1951–54) Pawonków Psary (od 1973) Sadów (do 1954) Sieraków (← 1951–54) Szemrowice (← 1951–54) Zielona (194?–50)
Gromady (1954–72)	Boronów (1954–72) Ciasna (1954–72) Gwoździany (1954–72) Hadra (1954–68) Herby (1954–57) Kamienica (1954–61) Kochanowice (1954–72) Kochcice (1954–72) Koszęcin (1954–57) Kośmidry (1954–61) Ligota Woźnicka (1954–61) Lisowice (1954–61) Lisów (1954–72) Lubecko (1954–61) Lubsza (1954–72) Łagiewniki Małe (1954–72) Miotek (1954–72) Myślina (1954–72) Pawonków (1954–72) Pludry (1954–72) Psary (1954–72) Rzędowice (1954–61) Sadów (1954–72) Sieraków (1954–72) Strzebin (1954–72) Szemrowice (1954–72) Wędzina (1954–61) Zborowskie (1954–61)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne