Hercynidy

Hercynidy w karbonie.

Hercynidy (Waryscydy) – góry powstałe w czasie orogenezy hercyńskiej/waryscyjskiej (trwającej od środkowego dewonu do końca permu). Orogen waryscyjski ma charakter spolaryzowany z wyraźnymi strefami internidów i eksternidów.

W Polsce termin waryscydy odnosi się do pasa górskiego, który się skonsolidował na przełomie westfal/stefan.

Hercynidami są m.in. Masyw Armorykański, Masyw Centralny, Wogezy, Średniogórze Niemieckie, Masyw Czeski, masyw ciągnący się od Irlandii przez południową Anglię po Bretanię, a poza Europą Ural, Ałtaj, Tienszan, Appalachy, Góry Smocze, Wielkie Góry Wododziałowe. W Polsce hercynidami są Sudety.

W masywach hercyńskich występował silny magmatyzm, powstały wtedy m.in. granity Karkonoszy, Strzegomia, Kudowy i Strzelina oraz Tatr.

Hercynidy powstawały w paleozoiku, pomiędzy późnym sylurem a końcem permu. Zbudowane są ze skał metamorficznych i osadowych (gnejsy, migmatyty, łupki krystaliczne, dolomity).

Fazy orogenezy hercyńskiej/waryscyjskiej:

  • ligeryjska (środkowy – późny dewon) – powstanie Masywu Centralnego, sfałdowane północno-zachodnie części Europy; liczne intruzje; metamorfizm wysokociśnieniowy
  • reussyjska (środkowy – późny dewon) – powstanie Turyngii
  • bretońska (dewon – karbon) – powstanie Bretanii
  • sudecka (wizen – namur) – powstanie strefy Sakso-Turyńskiej
  • kruszcogórska (namur – westfal) – dalsze powstanie ww. strefy oraz Kornwalii
  • asturyjska/uralska (westfal – stefan) – sfałdowanie Uralskiego rowu przedórskiego
  • saalska (perm)
  • pfaldzka/palatynacka (perm – trias)

Podczas tych fałdowań powstały pasma górskie takie jak: Waryscydy, Allegenidy, Mauretynidy, Uralidy.

Strefy strukturalne powstałe podczas fałdowań:

  • renohercyńska
  • saksoturyńska
  • moldanubska
  • południowej Europy

Media użyte na tej stronie

Hercynides EN.svg
Autor: Woudloper, Licencja: CC BY-SA 1.0
Location of the Hercynian/Variscan/Alleghanian mountain chains in the middle of the Carboniferous period. Present day coastlines are shown for reference. Red lines are sutures, capitalized names are the different continents that joined during these orogenies.

Literature used to make this map:

  • Matte, P.; 2001: The Variscan collage and orogeny (480±290 Ma) and the tectonic definition of the Armorica microplate: a review, Terra Nova 13, 122-128.
  • Ziegler, P.A.; 1990: Geological Atlas of Western and Central Europe, Shell Internationale Petroleum Maatschappij BV (2nd ed.), ISBN 90-6644-125-9.