Hermanice

Hermanice

Osiedle Ustronia
Kościół NMP Królowej Polski
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	cieszyński
Miasto	Ustroń
W granicach Ustronia	13 listopada 1954[1]
SIMC	0926743
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	43-450
Tablice rejestracyjne	SCI
Położenie na mapie Ustronia Hermanice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Hermanice
Położenie na mapie województwa śląskiego Hermanice
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego Hermanice
49°44′25″N 18°47′58″E/49,740278 18,799444
Portal Polska

Hermanice (niem. Hermanitz) – osiedle (jednostka pomocnicza) miasta Ustroń (nr 7)^[2], do 1954 roku wieś na Śląsku Cieszyńskim, położona na północ od centrum Ustronia.

W Hermanicach znajdują się m.in.: supermarkety, bary, zakłady fryzjerskie, warsztaty samochodowe, kwatery prywatne, przedszkole miejskie. Przez dzielnicę przebiega linia autobusowa prywatnego przewoźnika „Wispol” (linia Bielsko-Biała-Wisła).

Historia

Wzmiankowane po raz pierwszy w 1484 r.^[3] Znajdowały się wówczas w granicach księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 r. lennem Królestwa Czech.

Hermanice były wsią szlachecką. W XVII w. należały do Tschammerów – jednego z najznaczniejszych rodów Śląska Cieszyńskiego, a od 1751 r. – wraz z sąsiednim Nierodzimiem – do barona Rossa von Thorntonn. Już w XIX w. związały się z sąsiednim Ustroniem – za sprawą huty, która w latach 70. XIX w. wybudowała tu kolonię 20 domów dla 80 rodzin swoich pracowników. W 1837 r. przeniesiono tu z Ustronia Polany tamtejszą papiernię: ręcznego wytwarzania papieru zaniechano w niej dopiero w 1881 r., a ostatni papiernik, Jan Matloch, wytwarzał tu tekturę i szary papier pakowy do 1933 r.

Hermanice od 1879 r. należały do ustrońskiej gminy szkolnej.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 r. w 73 budynkach w Hermanicach na obszarze 368 hektarów (3,68 km²) mieszkało 985 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 267,7 os./km². z czego 525 (53,3%) mieszkańców było katolikami, 442 (44,9%) ewangelikami a 8 (0,8%) wyznawcami judaizmu, 929 (94,3%) było polsko- a 52 (5,3%) niemieckojęzycznymi^[4]. Do 1910 r. liczba budynków wzrosła do 77 a mieszkańców do 917, z czego 907 było zameldowanych na stałe, 861 (94,9%) było polsko- a 46 (5,1%) niemieckojęzycznymi, 411 (44,8%) było katolikami, 501 (54,6%) ewangelikami a 5 (0,5%) żydami^[5].

Po zakończeniu I wojny światowej tereny, na których leży miejscowość – Śląsk Cieszyński stał się punktem sporu pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W 1918 roku na bazie Straży Obywatelskiej miejscowi Polacy utworzyli lokalny oddział Milicji Polskiej Śląska Cieszyńskiego, który podlegał organizacyjnie 15 kompanii w Ustroniu^[6].

W grudniu 1945 r. Hermanice zostały włączone do utworzonej gminy Ustroń, 13 listopada 1954 stały się integralną częścią Ustronia w związku z nadaniem mu statusu osiedla (i zniesieniem gminy Ustroń)^[1] a w 31 grudnia 1956 stały się częścią miasta Ustronia (po nadaniu osiedlu Ustroń praw miejskich)^[7].

Zabytki

Po wschodniej stronie starej drogi do Skoczowa istnieje zabytkowy zespół dworski, w skład którego wchodzą: dwór z II połowy XVIII w., piętrowy, murowany z kamienia, nakryty czterospadowym dachem łamanym z oryginalną, kołkowaną więźbą dachową, zabudowania gospodarcze oraz prowadząca do dworu aleja wysadzana lipami.

Dalej, w stronę Skoczowa, przy Skoczowskiej 76 znajdują się obiekty dawnego folwarku z XIX w., w tym dwa w pełni zachowane z dachem mansardowym oraz jeden zbudowany w połowie XX w. na fundamentach folwarcznych. Obecnie znajdują się tam supermarket Spar i hurtownie.

Przy ul. Skoczowskiej 88 rosną dwie lipy drobnolistne – pomniki przyrody.

Inne

Miejscowa parafia oo. dominikanów pw. NMP Królowej Polski jest od 1990 organizatorem popularnych wakacyjnych Dominikańskich Kolokwiów Młodzieżowych, przeznaczonych dla uczniów szkół średnich i studentów.

Urodzeni w Hermanicach

• Jan Sztwiertnia (1911-1940), pedagog, kompozytor, dyrygent chóru, grał na organach w kościele ewangelickim Ap. Piotra i Pawła w Wiśle Centrum, zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen, patron jednej z ulic w Hermanicach,
• Wiktor Buczek (1932), Naczelnik Miasta Wisła, samorządowiec, działacz społeczny, nauczyciel, dyrektor, artysta grafik, akwarelista, laureat nagrody Srebrnej Cieszynianki, odznaczony Krzyżem Zasługi.
• Karol Semik (1913–1964), działacz spółdzielczy na Śląsku Cieszyńskim (Zasłużony Działacz Ruchu Spółdzielczego), żołnierz PSZ na Zachodzie
• Paweł Steller (1895-1974), grafik, akwarelista i poligraf, patron jednej z ulic w Hermanicach.

Przypisy

Bibliografia

• Szkaradnik L., Z badań nad działalnością Wydziału Gminnego w Hermanicach, „Pamiętnik Cieszyński”, t. 20, 2005, s. 60.
• Jerzy Szczurek: Z wielkich dni Śląska Cieszyńskiego. O milicjach ludowych w latach 1918–1920. Cieszyn: Nakładem Grupy Związku Powstańców Śląskich w Cieszynie, 1933.

Linki zewnętrzne

• portal oo. dominikanów w Ustroniu-Hermanicach