Hesperornithes
| Hesperornithes | |
| Okres istnienia: 89–66 mln lat temu | |
.jpg) Hesperornis | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | Hesperornithes |
| Rząd | Hesperornithiformes |
Hesperornithes – monotypowa podgromada ptaków obejmująca rząd Hesperornithiformes. Jest to wymarły klad wysoko wyspecjalizowanych ptaków uzębionych, żyjących w późnej kredzie. Do Hesperornithes należały stosunkowo duże wodne ptaki żyjące na półkuli północnej. Prawdopodobnie zdecydowana większość ptaków należących do tego kladu była nielotna. Hesperornithes wyginęły podczas wielkiego wymierania kredowego wraz z Enantiornithes, nieptasimi dinozaurami, konkurującymi z nimi morskimi jaszczurkami z rodziny mozazaurów oraz wieloma innymi formami życia.
Morfologia
Największe formy, takie jak Hesperornis, dorastały do około 180 cm długości[1]. Najmniejsze gatunki być może były zdolne do lotu, jednak skrzydła większych ptaków, takich jak Baptornis czy Hesperornis, były już jedynie szczątkowe. Hesperornithes prawdopodobnie na lądzie poruszały się niezgrabnie i z tego powodu – poza okresem składania jaj – niechętnie opuszczały wodę. Palce stóp hesperornisa miały przypuszczalnie płatkowate rozszerzenia, podobnie jak u współczesnych perkozów, podczas gdy palce baptornisa były spięte błoną pławną, jak u nurów. Stosunkowo niewielka gęstość zmniejszała ich wyporność, co ułatwiało nurkowanie. Struktura kości Hesperornis regalis wykazywała podobieństwa do struktury kości współczesnych pingwinów oraz kredowych antarktycznych nurów[2].
Klasyfikacja i filogeneza
W 1888 roku Max Fürbringer ustanowił takson Hesperornithes dla Hesperornis regalis oraz gatunków najbliżej z nim spokrewnionych. Clarke w 2004 nadała Hesperornithes definicję typu branch-based, wedle której jest to najszerszy klad obejmujący Hesperornis regalis i wszystkie Avialae bliżej spokrewnione z nim niż z Aves[3]. W 2005 roku Sereno zmodyfikował tę definicję i zamiast Aves użył Passer domesticus[4].
Najstarszym znanym przedstawicielem Hesperornithes jest jeden z gatunków Hesperornis, którego skamieniałości odkryto w osadach wczesnokoniackich, datowanych na około 89 mln lat, a najmłodsze pochodzą z późnego mastrychtu, sprzed około 66 mln lat[4].
Klasyfikacja
Za: Marsh, 1880; Feduccia, 1996; Tokaryk, Cumbaa & Storer, 1997 oraz Galton & Martin, 2002[5], a także Clarke, 2004[3] oraz Sereno, 2005[4]
- Hesperornithes
- Formy bazalne oraz o niepewnym pokrewieństwie
- Asiahesperornis
- Enaliornis
- Judinornis
- Pasquiaornis
- Potamornis
- Hesperornithiformes
- Baptornithidae
- Baptornis
- Hesperornithidae
- Hesperornis
- Parahesperornis
- Canadaga
- Coniornis
- Baptornithidae
- Formy bazalne oraz o niepewnym pokrewieństwie
Przypisy
- ↑ Mike Everhart: Hesperornis regalis Marsh 1872. Toothed marine birds of the Late Cretaceous seas. Oceans of Kansas Paleontology. [dostęp 2009-04-12]. (ang.).
- ↑ A. Chinsamy, Larry D. Martin, P. Dobson. Bone microstructure of the diving Hesperornis and the volant Ichthyornis from the Niobrara Chalk of western Kansas. „Cretaceous Research”. 19 (2), s. 225–235, 1998. DOI: 10.1006/cres.1997.0102. (ang.).
- ↑ a b J. A. Clarke. Morphology, Phylogenetic Taxonomy, and Systematics of Ichthyornis and Apatornis (Avialae: Ornithurae). „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 286, s. 1–179, 2004. (ang.).
- ↑ a b c Sereno, P. C.: Hesperornithes. Taxon Search. [dostęp 2009-04-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-31)]. (ang.).
- ↑ Mikko Haaramo: †Hesperornithiformes. Mikko's Phylogeny Archive. [dostęp 2009-04-12]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Hesperornis regalis, a species of ancient flightless bird, as drawn by Othniel Marsh. This reconstruction is obsolete; the bird was not able to assume such a posture without disjointing its legs.
Autor: Nobu Tamura (http://spinops.blogspot.com), Licencja: CC BY 3.0
Hesperornis regalis, a bird from the Late Cretaceous of North America, pencil drawing
Autor: Quadell, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Hesperornis regalis skeleton at the Smithsonian museum of Natural History