Heterodontozaur

Heterodontozaur
Heterodontosaurus
Crompton i Charig, 1962
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury ptasiomiedniczne

Rodzina

heterodontozaury

Rodzaj

heterodontozaur

Gatunki
  • H. tucki Crompton i Charig, 1962

Heterodontozaur (Heterodontosaurus) – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny heterodontozaurów (Heterodontosauridae). Żył we wczesnej jurze na terenach współczesnej południowej Afryki.

Budowa

Heterodontozaur cechuje się swoistą budową jak na przedstawiciela ptasiomiednicznych. Jego czaszka jest wydłużona i bocznie spłaszczona, w przybliżeniu trójkątna w widoku bocznym, niewielka – o długości dochodzącej do około 12 cm, jednak masywna jak na swoje rozmiary. Wykazuje ona wiele cech wyspecjalizowanych, takich jak pneumatyzacja, powszechniej występująca u gadziomiednicznych. Jej najbardziej charakterystyczną cechą jest heterodontyczne uzębienie, od którego pochodzi nazwa rodzajowa dinozaura. Zęby cechowały się hipsodontycznymi koronami, występowały też powiększone zęby przypominające kły, mogące służyć do obrony przed drapieżnikami[1].

Historia odkryć

Gatunkiem typowym rodzaju Heterodontosaurus jest H. tucki, opisany w 1962 roku przez Alfreda Cromptona i Alana Chariga na podstawie niemal kompletnej czaszki wraz z żuchwą odkrytej rok wcześniej przez Cromptona w dolnojurajskich osadach formacji Clarens w Prowincji Przylądkowej Wschodniej (wówczas warstwy te uznawano za górnotriasowe)[2]. Autorzy wymienili również szczątki szkieletu pozaczaszkowego, jednak obecnie nie wiadomo, gdzie one się znajdują[1]. W późniejszych latach opisano kilka innych skamieniałości, w tym niemal kompletny szkielet[3] i czaszkę osobnika młodocianego[4]. Obecnie wraz z holotypem znane są cztery okazy Heterodontosaurus, a przynależność do tego rodzaju piątego okazu nie jest pewna[1].

  • Szkielet heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley)

    Szkielet heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley)

  • Czaszka heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley)

    Czaszka heterodontozaura (Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley)

  • Rekonstrukcja

    Rekonstrukcja

  • Rekonstrukcja 3D

Przypisy

  1. ↑ a b c David B. Norman, Alfred W. Crompton, Richard J. Butler, Laura B. Porro, Alan J. Charig. The Lower Jurassic ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki Crompton & Charig, 1962: cranial anatomy, functional morphology, taxonomy, and relationships. „Zoological Journal of the Linnean Society”. 163 (1), s. 182–276, 2011. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00697.x (ang.). 
  2. ↑ Alfred W. Crompton, Alan J. Charig. A new ornithischian from the Upper Triassic of South Africa. „Nature”. 196, s. 1074–1077, 1962. DOI: 10.1038/1961074a0 (ang.). 
  3. ↑ Albert P. Santa Luca, Alfred W. Crompton, Alan J. Charig. A complete skeleton of the Late Triassic ornithischian Heterodontosaurus tucki. „Nature”. 264, s. 324–328, 1976. DOI: 10.1038/264324a0 (ang.). 
  4. ↑ Richard J. Butler, Laura B. Porro, David B. Norman. A juvenile skull of the primitive ornithischian dinosaur Heterodontosaurus tucki from the 'Stormberg' of southern Africa. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 28 (3), s. 702–711, 2008. DOI: 10.1671/0272-4634(2008)28[702:AJSOTP]2.0.CO;2 (ang.). 
Dinozaury
Infrarzędy dinozaurów
Era dinozaurów
Dyscypliny powiązane

Spinosaurus BW2.png

Media użyte na tej stronie

Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Heterodontosaurus.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Heterodontosaurus skull.png
The skull of Heterodontosaurus tucki, as seen in a cast mounted in the hallway of the Valley Life Sciences Building on the campus of the University of California, Berkeley. All rights released by photographer.
Heterodontosaurus cast.jpg
Autor: Kyknoord from Cape Town, South Africa, Licencja: CC BY 2.0
Cast of a fossilHeterodontosaurus
Heterodontosaurus skeleton.png
Cast of the type specimen of Heterodontosaurus tucki from South Africa, as displayed in the Valley Life Sciences Building of the University of California, Berkeley.
Heterodontosaurus tucki reconstruction timelapse.ogv
Autor: Tyler Keillor, Licencja: CC0
A timelapse video of how muscles, skin, scales and quills are added to a skull cast of Heterodontosaurus tucki.