Hetman polny litewski

Roman Sanguszko
Krzysztof Radziwiłł Piorun
Jan Karol Chodkiewicz
Wincenty Gosiewski
Michał Kazimierz Radziwiłł

Hetman polny litewski – jedna z najwyższych funkcji w wojsku w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Wkrótce po ustanowieniu instytucji hetmana, została ona podzielona na dwie funkcje o oddzielnych kompetencjach[1]. Od 1579 tytuł hetmana stał się dożywotnim[2].

Hetman wielki w czasie pokoju pozostający przy dworze zajmując się ogólną administracją i strzegąc interesów wojska.

Hetman polny zwykle przebywał w polu z małymi oddziałami operacyjnymi, strzegąc granic, w szczególności na wschodzie, gdzie były najbardziej zagrożone jednocześnie prowadząc doraźne walki. Hetmani polni odpowiadali za wywiad, rozpoznanie i prowadzenie doraźnych walk (np. z Kozakami lub Tatarami). W trakcie bitwy pod zwierzchnictwem hetmana wielkiego dowodzili mniej prestiżowym lewym skrzydłem, a w razie jego braku przejmowali dowództwo[3].

Hetman polny litewski podlegał wielkiemu. Oba stanowiska istniały niezależnie dla Korony i Litwy.

Hetmani polni litewscy
Rok objęcia
urzędu
Rok złożenia
urzędu
lub śmierci
Osoba
15211531Jerzy Radziwiłł (hetman wielki litewski)
15311536vacat
15361541Andrzej Jakubowicz Niemirowicz
15411553vacat
15531561vacat
15611566Grzegorz Chodkiewicz
15661569vacat
15691571Roman Sanguszko
15711572vacat
15721589Krzysztof Radziwiłł Piorun
15891600vacat
16001605Jan Karol Chodkiewicz
16051615vacat
16151635Krzysztof Radziwiłł
16351646Janusz Kiszka
16461654Janusz Radziwiłł
16541662Wincenty Aleksander Gosiewski
16621663vacat
16631667Michał Kazimierz Pac
16671668Władysław Wołłowicz
16681680Michał Kazimierz Radziwiłł
16801681vacat
16811682Kazimierz Jan Sapieha
16821684Jan Jacek Ogiński
16841685vacat
16851701Józef Bogusław Słuszka
17011702vacat
17021703Michał Serwacy Wiśniowiecki
17031709Grzegorz Antoni Ogiński
17071709Michał Serwacy Wiśniowiecki ponownie
17091709Ludwik Konstanty Pociej
17091728Stanisław Ernest Denhoff
17101711Jerzy Hieronim Kryszpin-Kirszensztein[4]
17281735vacat
17351744Michał Kazimierz Radziwiłł Rybeńko
17441762Michał Józef Massalski
17621775Aleksander Michał Sapieha
17751780Józef Sylwester Sosnowski
17801791Ludwik Tyszkiewicz
17911792vacat
17921793Szymon Marcin Kossakowski
17931794Józef Zabiełło

Przypisy

  1. Maciej Franz, Wojskowość Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI-XVII wieku, Toruń 2004, s. 29-30
  2. Polskie tradycje wojskowe.. s. 187.
  3. Zdzisław Żygulski, Hetmani Rzeczypospolitej, Kraków 1994, s. 16-20
  4. Z nominacji Stanisława Leszczyńskiego

Bibliografia

Źródła

  • Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, spisy, wyd. PAN, Kórnik 1992

Opracowania

Media użyte na tej stronie

Wincenty Korwin Gosiewski.PNG
Portret Wincenty Korwin Gosiewski
Krzysztof Mikołaj "the Thunderbolt" Radziwiłł.PNG
Krzysztof Mikołaj "the Thunderbolt" Radziwiłł
Michał Kazimierz Radziwiłł.JPG
Michał Kazimierz Radziwiłł Podkanclerzy Litewski, Hetman Polny Litewski (portret)