Heureka

Heureka (z gr. εὕρηκα „znalazłem”) – wykrzyknienie radości, wydawany zwykle przy niespodziewanym wpadnięciu na jakiś pomysł (iluminacji), często kojarzony z odkryciami naukowymi.

Archimedes

Legenda o Archimedesie (która po raz pierwszy występuje u Witruwiusza, w traktacie O architekturze ksiąg dziesięć (ks. IX ust.3) powstałym pod koniec pierwszego wieku p.n.e.) wiąże z nim jego pierwsze użycie w tym znaczeniu[1].

Kiedy pracował na problemem ustalenia rzeczywistej ilości złota w nowej koronie króla Syrakuz Hierona II, poszedł do łaźni i podczas kąpieli zauważył, że im bardziej zanurza swoje ciało w wodzie, tym więcej wody wylewa się wanny. Kiedy zrozumiał znaczenie tej obserwacji wyskoczył z wanny i nago, ociekający wodą pobiegł do domu krzycząc Heureka![2] (błędnie eureka[3].

Carl Gauss

Wpis do dziennika Gaussa

W dniu 10 lipca 1796 roku Carl Friedrich Gauss zapisał w swoim dziennika "ΕΥΡΗΚΑ! num = Δ + Δ + Δ", czyli każda liczba może być przedstawiona jako suma trzech liczb trójkątnych[4]. Twierdzenie Eureka jest szczególnym przypadkiem twierdzenia Fermata o liczbach wielokątnych[5].

Przypisy

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Krzysztof Tatarkiewicz. Archimedes: legendy i prawda (w świetle źródeł i zdrowego rozsądku). „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”. 76 (1287), s. 261-287, 1996. ISSN 0072-470X. 
  2. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Pier Daniele Napolitani, Ken Saito: Archimedes and the baths: not only one Eureka.. W: Greek Baths and Bathing Culture: New Discoveries and Approaches. Peeters Publishers, 2013, s. 181-188. ISBN 978-90-429-2897-8. [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać heureka [w:] Słownik języka polskiego PWN [online].
  4. ↑ Richard Guy: Unsolved Problems in Number Theory. Springer Science & Business Media, 2004, s. 205. ISBN 978-0-387-20860-2.
  5. ↑ Ken Ono, Sinai Robins, Patrick T. Wahl. On the representation of integers as sums of triangular numbers. „Aequationes mathematicae”. 50 (1), s. 73-94, 1995. DOI: 10.1007/BF01831114. (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Eureka Gauss.png
Caption from original Mathematisches Tagebuch.