Hezychiusz z Miletu

Hezychiusz z Miletu (gr. Ησύχιος ο Μιλήσιος, Hesychios o Milesios) – kronikarz bizantyński z VI wieku. Autor, w większości zaginionej, Historii rzymskiej i powszechnej, kroniki doprowadzonej do 518 roku oraz Onomatologa, zestawionego w porządku chronologicznym wykazu sławnych pisarzy greckich.

Osoba

Hezychiusz żył w drugiej połowie VI wieku w Konstantynopolu. Nosił tytuł ekscelencji, illustrios, co dowodzi, że piastował jakiś wyższy urząd na dworze cesarskim. Według Focjusza (Biblioteka, cod. 69) był autorem dwóch prac historycznych i jednej onomastycznej^[1].

Dzieło

Pierwsza z jego prac, zatytułowana według świadectwa Focjusza Historia rzymska i powszechna (Historía romaiké te kaj patodapé), a według Księgi Suda zwana Kroniką dziejów (Chroniké historía) składała się z 6 ksiąg, nazwanych przez autora rozdziałami. Hezychiusz rozpoczął ją od przedstawienia rządów asyryjskiego króla Belosa i doprowadził do śmierci cesarza Anastazjusz I (518 rok). Utwór zachował się jedynie we fragmentach. Dłuższy urywek dotyczy czasu narodzin Chrystusa. Osobny fragment, stanowiący początek szóstej księgi został wydany pod tytułem Starożytności Konstantynopola i jako samodzielny utwór został włączony przez Jerzego Kodina do jego pracy pod tym samym tytułem, jako jej pierwsza część^[1].

Kontynuacją Historii rzymskiej był całkowicie zaginiony utwór Hezychiusza, który, jak wynika ze wzmianki Focjusza poświęcony był panowaniu cesarza Justyna I (518-527) i pierwszym latom rządów Justyniana I^[1].

Dużym zainteresowaniem cieszyła się praca encyklopedyczna Hezychiusza zatytułowana Onomatolog, czyli wykaz sławnych pisarzy (Onomatològos e pínkas ten en pajdéja onomastòn), ułożony w porządku chronologicznym. Focjusz i Księga Suda znali już tylko jej skrót, Epitomé, który później również zaginął. Epitomé przedstawiała sławnych pisarzy greckich w porządku alfabetycznym podzielonych na grupy: najpierw poetów, następnie filozofów, historyków, retorów, sofistów, gramatykow, lekarzy, astrologów. Biogramy były opracowane w ten sam sposób, według schematu: imię autora, jego pochodzenie, uprawiany rodzaj literacki, imiona rodziców, dzieci, nauczyciele i uczniowie, miejsce i czas działalności, ewentualnie data śmierci. Materiał do swojej pracy czerpał Hezychiusz częściowo z inskrypcji, częściowo z pism historycznych i językoznawczych Porfiriusza. Druga redakcja Epitomé zawierała ponad 30 biogramów autorów chrześcijańskich wziętych z Viri illustres Hieronima, znanego w Bizancjum z przekładu Sofroniusza^[2].

Pod imieniem Hezychiusza zachował się też utwór O sławnych literatach (Perí ton en pajdéja dialapsánton), prymitywna kompilacja Diogenesa Laertiosa i Księgi Suda z XIII stulecia^[2].

Hezychiusz pisał językiem wzorowanym na piśmiennictwie klasycznym, stylem zwartym i eleganckim^[2].

Przypisy

Bibliografia

• O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.