Hiacynt (roślina)

Hiacynt
	; Hiacynt wschodni
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	szparagowate
Rodzaj	hiacynt
	Nazwa systematyczna
	Hyacinthus L.; Sp. Pl. 316. 1753

Wystawa ogrodnicza Floriade w Australii

Hiacynt (Hyacinthus L.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. W zależności od ujęcia systematycznego należy tu jeden lub trzy gatunki. Gatunkiem typowym jest hiacynt wschodni (Hyacinthus orientalis L.)^[4], występujący na obszarze od Turcji po Palestynę. Gatunek ten został szeroko rozpowszechniony jako roślina ogrodowa. Ozdobny jest z powodu efektownych kwiatostanów rozwijających się w kwietniu i maju^[5]. Uprawiany jest także w Polsce^[6].

Morfologia

Pęd: Głąbik wysokości 20–30 cm wyrastający z cebuli o różnobarwnej łusce okrywającej w zależności od odmiany (od białej, poprzez kremowe, żółte do ciemnopurpurowofioletowych).
Liście: Równowąskie.
Kwiaty: Zebrane w grona, czerwone, różowe, pomarańczowe, łososiowe, żółte, fioletowe, białe, niebieskie. Liczba dzwonkowatych kwiatów w gronie zależy między innymi od wielkości cebuli. Duże cebule mogą wyprodukować 16-20 kwiatów. Hiacynty mają charakterystyczny, upajający zapach, który był czynnikiem determinującym sukces tego rodzaju w uprawach ogrodowych i uprawie we wnętrzach. Zapach ten często jest opisywany jako mocny i ciężki.

Systematyka

Pozycja systematyczna rodzaju według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj z podrodziny Scilloideae Burnett (plemię Hyacintheae podplemię Hyacinthinae^[7]) z rodziny szparagowatych w obrębie szparagowców. We wcześniejszej wersji systemu (APG II z 2003) zaliczany wraz z obecną podrodziną Scilloideae do rodziny hiacyntowatych^[2].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd amarylkowce (Amaryllidales Bromhead), rodzina hiacyntowate (Hyacinthaceae Batsch), podrodzina Hyacinthoideae Link., plemię Hyacintheae Dumort, podplemię Hyacinthinae Parl., rodzaj hiacynt (Hyacinthus L.)^[8].

Wykaz gatunków^[9]

Hyacinthus litwinowii Czerniak.
Hyacinthus orientalis L. – hiacynt wschodni
Hyacinthus transcaspicus Litv.

Nazewnictwo

Nazwa rodzaju Hyacinthus pochodzi od imienia Hiacynta (Hyacinthus, Hyakinthos), który był ukochanym Apollina i Zefira^[10]^[11].

Zastosowanie

Roślina ozdobna: Hiacynt wschodni jest popularną rośliną ogrodową i pojemnikową.

Uprawa

Hiacynty mogą być uprawiane w tym samym miejscu 3–4 lata. Zalecane jednak jest, wykopywanie hiacyntów na początku lata i sadzenie ich jesienią w inne miejsce by uchronić je przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi. Cebule sadzi się na trzykrotną głębokość ich rozmiaru. Rozstawa sadzenia zależy od rozmiarów cebul. Hiacynty preferują lekkie, żyzne podłoże o obojętnym odczynie. Stanowisko może być lekko zacienione, jednak zaleca się miejsca nasłonecznione, osłonięte od wiatrów. W okresie zimowym cebule warto okryć, bowiem hiacynty są wrażliwe na niskie temperatury. W okresie wiosennym, po rozpoczęciu wzrostu stosuje się nawożenie saletrą amonową, by po 2–3 tygodniach zacząć nawożenie wieloskładnikową mieszanką. Podczas suchej wiosny rośliny trzeba nawadniać^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-14] (ang.).
↑ C. Linnaeus: Species plantarum: exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. T. 1. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii, 1753, s. 316. (łac.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
↑ ^a ^b Hiacynt. wymarzonyogrod.pl. [dostęp 2013-02-27]. (pol.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 100, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Genus: Hyacinthus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-15]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Hiacinthus. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).
↑ Hyacinthus Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-03].
↑ Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 148. ISBN 83-04-04673-3.
↑ Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 268. ISBN 83-7391-077-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-10-14] (ang.).

[Linnaeus-3] C. Linnaeus: Species plantarum: exhibentes plantas rite cognitas, ad genera relatas, cum differentiis specificis, nominibus trivialibus, synonymis selectis, locis natalibus, secundum systema sexuale digestas. T. 1. Holmiae: Impensis Laurentii Salvii, 1753, s. 316. (łac.).

[A-4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].

[wymarzonyogrod-5] Hiacynt. wymarzonyogrod.pl. [dostęp 2013-02-27]. (pol.).

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 100, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[grin-7] Genus: Hyacinthus. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-15]. (ang.).

[8] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Hiacinthus. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-05]. (ang.).

[powo-9] Hyacinthus Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-03].

[P._Grimal_(83-04-04673-3)-10] Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 148. ISBN 83-04-04673-3.

[Z._Kubiak_(83-7391-077-8)-11] Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 268. ISBN 83-7391-077-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne