Hienodonty

Hyaenodontidae
Okres istnienia: paleocen–miocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
Hyaenodon – obraz Heinricha Hardera (1920)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	pradrapieżne
Podrząd	Preptotheria
Rodzina	Hyaenodontidae

Hienodonty (Hyaenodontidae – „zęby hieny”) – wymarła rodzina ssaków z rzędu pradrapieżnych.

Były to ważne drapieżniki powstałe w paleocenie, które radziły sobie świetnie aż do miocenu^[1]. Rozprzestrzeniły się bardziej i odniosły znacznie większy sukces ewolucyjny niż pokrewna rodzina Oxyaenidae^[2]. Charakteryzowały je długie czaszki, smukłe szczęki, szczupłe ciała oraz tendencja do chodzenia bardziej na palcach (palcochodność) niż na całych stopach (stopochodność). W ramionach osiągały od 30 do 140cm^[2]. Podczas gdy Hyaenodon gigas mógł osiągać 500 kg, większość z nich ważyła 5 – 15kg, czyli mniej więcej tyle, co średniej wielkości pies^[3]. Skamieniałości czaszek dowodzą, że stworzenia te miały bardzo ostry węch. Ich zęby nie były zaś zbytnio przystosowane do miażdżenia, bardziej do cięcia^[2].

Sądzi się, że różne gatunki z powodu swej wielkości zdobywały pożywienie różnymi drogami. Mniejsze mogły polować stadnie w nocy, większe zaś samotnie w czasie dnia, wykorzystując swe rozmiary i potężne zęby jako główną broń.

Ameryka Północna, Europa i Afryka stanowiły tereny ich życia^[4][5], gdzie odgrywały rolę wielkich mięsożerców w oligocenie, prawie cała rodzina wyginęła jednak pod koniec tej epoki. Do miocenu przetrwały tylko 4 rodzaje: Megistotherium, jego siostrzany rodzaj Hyainailouros, Dissopsalis oraz Hyaenodon, a właściwie jego najmłodszy gatunek, H. weilini. Spośród nich tylko ten 3. przetrwał do końca tej epoki.

Rodzaje

• Arfia
• Boualitomus
• Buhakia
• Dissopsalis
• Hyaenodon
• Laekitherium
• Limnocyon
• Hyainailouros
• Megistotherium
• Metapterodon
• Parvagula
• Prolimnocyon
• Prototomus
• Pyrocyon
• Sinopa
• Thinocyon
• Triacodon
• Tritemnodon

Machaeroidinae są tu czasami umieszczone^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Barry, J. C. (1988): Dissopsalis, a middle and late Miocene proviverrine creodont (Mammalia) from Pakistan and Kenya. Journal of Vertebrate Paleontology 48(1): 25-45.
• Egi, Naoko (2001): Body Mass Estimates in Extinct Mammals from Limb Bone Dimensions: the Case of North American Hyaenodontids. Palaeontology 44(3): 497-528. doi:10.1111/1475-4983.00189
• David Lambert: The field guide to prehistoric life. New York, NY: Facts on File, 1985. ISBN 0-8160-1125-7.