Hieny cmentarne

Apel właściciela grobu o nieokradanie na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Apel służb cmentarnych o informowanie o przypadkach kradzieży na Powązkach Wojskowych w Warszawie

Hieny cmentarne – sformułowanie początkowo oznaczające osoby trudniące się rabowaniem grobów w sensie dosłownym, rozkopujące świeże groby, by rabować to co nieboszczyk ma na sobie i ze sobą.

W szerszym sensie oznacza "poszukiwaczy starożytności", niemających szacunku do miejsc, z których zdobywają przedmioty. Miejsca pochówku ludzi, szczególnie ze społeczności, cywilizacji dawnych, z racji ich wierzeń i rytuałów związanych ze śmiercią i procesem przejścia duszy do zaświatów, są do dziś źródłem wiedzy, ale i cennych przedmiotów historycznych. Z tego powodu, od wieków, rozgrabiane miejsca historyczne są ciągłą bolączką archeologów. Czarny rynek takich przedmiotów jest bardzo rozległy i trudno eksplorowalny. Osoby trudniące się tym procederem niszczyły (i do dziś niszczą) grobowce w Egipcie, Chinach, świątynie w Indiach, pozostałości po kulturze Majów i wiele, wiele innych. Kiedyś szukano złota i przedmiotów wartościowych samych w sobie, mniej więcej od czasu średniowiecza rabuje się przedmioty typowo historyczne dla ich wartości muzealnej.

Obecnie epitet hiena cmentarna odnosi się ogólnie do osób żerujących na cudzym nieszczęściu, bogacących się na ludzkiej krzywdzie, ale zbyt tchórzliwych by działać jawnie. Osoby niehonorowe, pazerne, członków rodziny walczących zbyt zachłannie o schedę po zmarłym. Afery związane z nieetycznymi działaniami zakładów pogrzebowych spowodowały, że przedstawiciele tego zawodu bywają również określani "hienami" lub "sępami".