Hieronim Łagoda

Hieronim Leszek Antoni Łagoda

Hieronim Kiercul

Lak, Kil

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	6 września 1914 Wielichowo
Data śmierci	luty 1945
Przebieg służby
Lata służby	1937–1944
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	55 Poznański Pułk Piechoty, Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich, 1 Brygada Strzelców (PSZ), Inspektorat Łomżyński AK
Stanowiska	komendant Inspektoratu Rejonowego Łomża AK
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, bitwa o Narwik
Odznaczenia

Hieronim Leszek Antoni Łagoda (ur. 6 września 1914 w Wielichowie, zm. prawdopodobnie w lutym 1945) – kapitan piechoty Polskich Sił Zbrojnych, „cichociemny”.

Kampania wrześniowa

W latach 1934–1935 ukończył Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy 15 DP przy 62 pułku piechoty w Bydgoszczy, a w latach 1935–1937 Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 1 października 1937 i przydzielony do 55 Poznańskiego pułku piechoty w Lesznie na stanowisko dowódcy plutonu w III batalionie detaszowanym w Rawiczu. 26 sierpnia 1939, w czasie mobilizacji, został przydzielony do batalionu nadwyżek 55 pp dowodzonego przez majora Franciszka Borkowskiego, który wchodził w skład Ośrodka Zapasowego 14 Dywizji Piechoty. W szeregach tego pododdziału walczył w kampanii wrześniowej. 27 września 1939 pod Terespolem dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w obozie jenieckim w Pińczowie. 6 października 1939 uciekł z obozu, a później udało mu się przedostać do Francji.

Służba w Wojsku Polskim

Gen. Władysław Sikorski w ośrodku szkoleniowym cichociemnych w Audley End dekoruje ppor. Michała Fijałkę Orderem Virtuti Militari. W pierwszym szeregu stoją od lewej po cywilnemu: ppor. Jan Woźniak, por. Bolesław Kontrym, por. Tadeusz Gaworski, por. Hieronim Łagoda, za nim ppor. Władysław Kochański, por. Leonard Zub-Zdanowicz, por. Stanisław Winter (28 sierpnia 1942).

We Francji wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich dowodzonej przez płk. Szyszko-Bohusza i walczył w Norwegii, a następnie w Bretanii. Po upadku Francji znalazł się w Anglii, w 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców. W lipcu 1941 przechodzi pozytywnie test w Largo House został skierowany w grupie 36 przyszłych cichociemnych na kurs strzelecko-minerski do Fort William, a następnie do Briggens na szkolenie dywersyjno-sabotażowe. Kurs odprawowy przeszedł w Audley End.

Powrót do Polski

Zrzucony w nocy 1 na 2 września 1942 (Operacja „Smallpox”).

Skład zespołu:

• dowódca – kapitan nawigator Mariusz Wodzicki

Ekipa XI

• por. Mieczysław Eckhard „Bocian”
• por. Michał Fijałka „Kawa”
• kpt. Bolesław Kontrym „Żmudzin”
• por. Wacław Kapisto „Kra”
• por. Hieronim Łagoda „Lak”
• por. Leonard Zub-Zdanowicz „Dor”

Zrzut nastąpił na terenie nadleśnictwa Łoś-Rogatki na północny wschód od Grójca. Lądowanie zabezpieczała placówka „Rogi”. Hieronim Łagoda przeszedł aklimatyzację (przystosowanie do warunków życia w okupowanej Polsce) w Warszawie na ulicy Puławskiej, następnie został odkomenderowany na teren Białostockiego Okręgu AK.

Inspektor Inspektoratu III Łomżyńskiego

W związku z aresztowaniem kapitana „Bruzdy” pułkownik Władysław Liniarski „Mścisław” grudniu 1942 roku mianował porucznika Hieronima Łagodę „Laka” na stanowisko inspektora Inspektoratu III Łomżyńskiego. Przekazanie obowiązków odbyło się już po ucieczce kapitana „Bruzdy” (Jan Tabortowski) z więzienia w lutym 1943 roku w miejscowości Turczyn w obwodzie grajewskim.

W dowodzonym przez niego Inspektoracie łomżyńskim oprócz prac organizacyjnych związanych ze zbliżającą się operacją „Burza” prowadzano też akcje bieżące. Warto wymienić następujące: w czerwcu 1943 r. Oddział AK aresztował pod Łomżą trzech urzędników niemieckich (wśród nich barona von Grubbena), zostali oni zwolnieni pod warunkiem wypuszczenia na wolność Polaków przetrzymywanych w więzieniu łomżyńskim.

W sierpniu tegoż roku Kedyw obwodu łomżyńskiego rozbił urząd gminy Szczepankowo niszcząc ważne dokumenty i rozbroił załogę majątku Tarnowo koło Miastkowa. We wrześniu została zlikwidowana placówka ochrony leśnej majątku Pniewo k. Łomży. Porucznik „Lak”, „Roch” został awansowany do stopnia kapitana.

Aresztowanie

Kapitan „Lak” został aresztowany 18 lutego 1944 roku w mleczarni w Przytułach. Prawdopodobnie przyczyną aresztowania był donos volksdeutscha Bluma z miejscowości Kubra koło Przytuł. Doprowadził on do aresztowań żołnierzy podziemia z placówki Kubra, a następnie naprowadził Gestapo na miejsce pobytu kapitana „Laka” w mleczarni w Przytułach. Aresztowani zostali „Lak”, „Dąb” i „Marzec”. Po tych wydarzeniach konfident zmienił rejon i przemieścił się na teren Lachowa, został tam rozpoznany i zlikwidowany, podobnie jak współpracująca z Gestapo jego siostra. Fala aresztowań po tych akcjach kosztowała życie wielu żołnierzy podziemia zarówno z AK jak i NSZ.

Kapitan „Lak” torturowany w więzieniu w Łomży trafił do podobozu Halbau (dziś Czyżówek k. Iłowej) – filii KL Gross Rosen i tam był widziany przez Józefa Ramotowskiego „Rawicza”. 12 lutego 1945 wyruszył z transportem więźniów ewakuowanych na zachód przed zbliżającą się armią radziecką. Zaginął w czasie transportu.

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Hieronima Łagody

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 13417 – pośmiertnie
• Krzyż Walecznych
• „Croix de guerre”

Upamiętnienie

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Hieronim Łagoda.

Jedna z ulic w Łomży nosi imię Porucznika Łagody.

Bibliografia

• „Cichociemni” – Jan Szatsznajder
• „Major Jan Tabortowski „Bruzda” – Sławomir Poleszak
• „Łomża i powiat łomżyński w latach drugiej wojny światowej i trudnych latach powojennych” – Czesław Brodzicki
• Pamiętnik Józefa Ramotowskiego
• Notatka Zdzisława Wilhelmiego poświęcona „Lakowi”
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 102–103. ISBN 83-902499-5-2.

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org