Hieronim Łaski
 | |
 Korab | |
| Rodzina | Łascy |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 1496 Łask |
| Data i miejsce śmierci | 22 grudnia 1541 Kraków |
| Ojciec | Jarosław Łaski |
| Matka | Zuzanna Bąk z Bąkowej Góry |
| Żona | Anna Kurozwęcka |
| Dzieci | Olbracht Łaski, Barbara, Jadwiga Ciołek |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Hieronim Łaski (również: Jarosz Łaski, właśc.: Hieronim (Jarosław) Łaski) herbu Korab (27 września 1496[1], zm. 22 grudnia 1541) – polski dyplomata na usługach królów Polski, Węgier i Habsburgów, wojewoda sieradzki, wojewoda siedmiogrodzki, żupan spiski, ban Chorwacji[2], kawaler maltański (w zakonie po 1520 roku), nominat na komandorię poznańską[3].
Pochodzenie i młodość
Syn z drugiego małżeństwa wojewody łęczyckiego i sieradzkiego, Jarosława Łaskiego z Zuzanną z Bąkowej Góry – Bąk herbu Zadora[2], brat Stanisława i Jana reformatora. Bratanek prymasa Jana Łaskiego.
W roku 1513 towarzyszył stryjowi w wyprawie na Sobór laterański V, po czym został we Włoszech do roku 1517 studiując w tym czasie na Uniwersytecie bolońskim, a następnie odbył pielgrzymkę do Jerozolimy.
Kariera w Polsce
W roku 1519 powrócił do Polski, w 1520 objął stanowisko krajczego wielkiego koronnego i w tym samym roku otrzymał mandat na poselstwo do Franciszka I i Karola V, które jednak nie doszło do skutku. W 1521 roku został wojewodą sieradzkim. W 1524 przewodził polskiemu poselstwu do Francji, jego efektem był traktat przewidujący małżeństwa: syna Franciszka z jedną z córek Zygmunta Starego oraz Zygmunta Augusta z jedną z córek Franciszka, a także polskie posiłki dla Francji w wyprawie przeciwko Cesarstwu na Mediolan (żadne z postanowień traktatu nie zostało zrealizowane).
W służbie węgierskiej
W roku 1527 Hieronim wykonał szereg misji dyplomatycznych w imieniu Króla Węgier Jana Zápolyi (walczącego o koronę z Ferdynandem I Habsburgiem), odwiedził Bawarię, Francję, Anglię i Danię usiłując zbudować koalicję antyhabsburską. Na początku roku 1528 udał się, znowu z ramienia Zápolyi, do Konstantynopola, gdzie 29 lutego zawarł przymierze węgiersko-tureckie. Mimo braku pełnomocnictw deklarował również udział Polski w tym przymierzu, obiecując m.in. posiłki dla Zápolyi, oraz przedłużając o 10 lat kończący się właśnie rozejm z Turcją. Łaski starał się o uznanie jego działań przez Sejm, co jednak zostało zignorowane (do Turcji wysłano poselstwo z Tęczyńskim na czele z misją przedłużenia rozejmu, jednak tylko na 5 lat). W tym samym roku organizował przemarsz zaciężnych niemieckich przez Śląsk i Polskę na Węgry.
30 września 1528 roku, na dworze hetmana Jana Tarnowskiego, król Zapolya nadał Łaskiemu godność żupana komitatu spiskiego, a na własność Kieżmark i Niedzicę[4] (stąd tytuł hrabiego spiskiego, barona na Kieżmarku[5]).
Na przełomie 1530 i 1531 roku doprowadził do rocznego rozejmu między Zápolyą a Ferdynandem. Od tego czasu utrzymywał coraz bliższe kontakty z przedstawicielami Ferdynanda. W 1532 przewodził węgierskiemu poselstwu we Francji (odznaczony tam został przez króla Orderem św. Michała[6]). W 1533 roku ponownie jechał do Konstantynopola, gdzie skutecznie blokował habsbursko-tureckie rozmowy pokojowe.
W służbie Ferdynanda I
31 sierpnia 1534 został aresztowany, na rozkaz Zápolyi, pod zarzutem potajemnych układów z Ferdynandem. Odzyskał wolność w grudniu tego roku po interwencji Jana Tarnowskiego, po czym przeszedł na służbę Ferdynanda. W jego imieniu odbywał poselstwo do Polski (1535), oraz do Turcji (1540). Po powrocie z tego ostatniego umarł w Krakowie.
Zobacz też
- Lascius, sive de poena homicidii
Przypisy
- ↑ Polona, polona.pl [dostęp 2021-02-20].
- ↑ a b Urban ↓.
- ↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 2141.
- ↑ Zieliński/Żelewski, s.9
- ↑ Oskar Bartel: Jan Łaski. Cześć 1. 1499–1556. Warszawa: PWN, 1955, s. 37.
- ↑ Teodor Morawski: Dzieje narodu polskiego w krótkości zebrane. Jagiełłowie. Poznań: Księgarnia Jana Konstantego Żupańskiego, 1876, s. 347.
Bibliografia
- Zygmunt Wojciechowski: Zygmunt Stary, Warszawa 1946
- Paweł Janowski: Łaski Hieronim, 1496–1541, polityk, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 414–415.
- Ryszard Zieliński, Roman Żelewski, Olbracht Łaski: Od Kieżmarku do Londynu, Warszawa: Czytelnik, 1982, ISBN 83-07-00656-2, OCLC 233502140.
- Wacław Urban: Hieronim Jarosław Łaski herbu Korab (pol.). W: PSB [on-line]. e-PSB. [dostęp 2014-12-29].
Linki zewnętrzne
- Hieronim (Jarosław) Łaski h. Korab, Internetowy Polski Słownik Biograficzny [dostęp 2021-12-16].
Media użyte na tej stronie
Hieronim Lasky, depoty of John Szapolyai, submit of Suleyman I
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Korab
Hieronymus Jaroslaw Łaski Signature
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: l'Ordre de Saint-Michel