Hieronim Bednarski
 Hieronim Bednarski, Szybowice, 1950 | |
 starszy strzelec | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa |
Hieronim Emil Bednarski ps. „Nawrócony” (ur. 19 listopada 1921 w Zwięczycy, zm. 29 marca 1953 w Opolu) – starszy strzelec[1], żołnierz Batalionów Chłopskich i Gwardii Ludowej w rejonie Rzeszowa, pionu dywersji podokręgu Rzeszów AK i dowódcą „Straży” Obwodu/Rejonu Rzeszów DSZ-WiN, członek Krajowej Armii Podziemnej w Szybowicach.
Życiorys
Wczesne życie
Urodził się 19 listopada 1921 w Zwięczycy jako syn Piotra i Marii z domu Kruczek[2]. Jako nastolatek uczestniczył w spotkania Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego oraz Akcji Katolickiej[3]. Z zawodu był spawaczem. Do wybuchu II wojny światowej pracował w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego „PZL-Rzeszów”.
II wojna światowa i amnestia
W latach 1939–1941 pomagał rodzicom w pracy w gospodarstwie[2]. Na początku 1943 złożył przysięgę przed miejscowym dowódcą oddziału Gwardii Ludowej oraz jej szefem okręgowych struktur wywiadu Józefem Augustynem, który nadał mu pseudonim „Nawrócony”[3]. Po rozbiciu oddziału Augustyna przeszedł do oddziału Armii Krajowej pod dowództwem „Burzy”. W marcu 1944 przeszedł do oddziału pod dowództwem Piotra Zielińskiego ps. „Zagłoba”[2]. Następnie wkroczył do Armii Czerwonej, gdzie został wcielony do Polskich Sił Zbrojnych pod dowództwem Władysława Andersa. Skierowano go do szkoły oficerskiej w Przemyślu. Po 3 miesiącach zdezerterował wrócił do oddziału „Zagłoby”. We wrześniu 1945 szukając pracy przybył do Jeleniej Góry, gdzie został zatrzymany przez Informację WP za dezercję. Po aresztowaniu zdołał uciec i powrócił w okolice Rzeszowa. 18 marca 1948, ujawnił się przed komisją amnestyjną Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie, otrzymując zaświadczenie o ujawnieniu. Ujawniając się, zdał posiadaną broń: pistolet maszynowy PPSz, pistolet TT i granat[2].
Krajowa Armia Podziemna
Zamieszkał w Szybowicach koło Prudnika[4]. 27 stycznia 1950 roku funkcjonariusz PUBP w Prudniku Józef Pleban sporządził notatkę służbową, w której stwierdził, że Hieronim Bednarski poinformował sekretarza komitetu gminnego PZPR w Moszczance o istnieniu Krajowej Armii Podziemnej. Bednarski został później aktywnym członkiem KAP[5].
W 1951 z jego inicjatywy dokonano napadu na posterunek Milicji Obywatelskiej w innym województwie w celu zdobycia broni i oryginalnych legitymacji milicyjnych. 4 maja 1951 przeprowadzono zbrojny napad na Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Lipowej. 21 maja 1951 dokonano napadu na członka PZPR Józefa Chudego. Chudy został pobity we własnym domu, przy okazji zrabowano pewną kwotę pieniędzy, zegarki, biżuterię i inne przedmioty. 25 lipca 1951 dokonano napadu na Spółdzielnię Spożywców w Charbielinie. Wartość łupu wynosiła około 30000 zł[6].
Aresztowanie i śmierć
5 stycznia 1952 r. został aresztowany przez PUBP w Morągu[3]. 31 października 1952 został skazany na dwukrotną karę śmierci. Wyrok wykonano 29 marca o godzinie 3:00 w więzieniu karno-śledczym w Opolu. Został pochowany bez trumny na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ul. Wrocławskiej[7], po ekshumacji w 2010 jego szczątki przeniesiono na cmentarz w Rzeszowie–Zwięczycy[8].
Upamiętnienie
- Hieronim Bednarski – wyklęty z czerwonej wsi, film dokumentalny, prod. Stowarzyszenie Rodzin Żołnierzy Niezłomnych Podkarpacia, 2016, reżyseria: Henryk Jurecki[9][10]
Przypisy
- ↑ Człowiek, który miał zlikwidować Władysława Kruczka, Tajna Historia Rzeszowa, 25 października 2015 [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ a b c d Krajowa Armia Podziemna na Opolszczyźnie (1949 – 1952) według esbeckiej faktologii z 1960, salon24.pl [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ a b c Hieronim Bednarski – jeden z „wyklętych” – Nasz Dziennik, stary.naszdziennik.pl [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Radio Opole, Żołnierzy Wyklętych z tej wioski zamordowały komunistyczne władze, Żołnierzy Wyklętych z tej wioski zamordowały komunistyczne władze, 28 marca 2019 [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ Jan Poniatyszyn, Kolejna rocznica aresztowań żołnierzy antykomunistycznego podziemia w Szybowicach – Radio Opole, radio.opole.pl, 6 marca 2018 [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ VI. Działalność KAP, [w:] Andrzej Szymon Kozielski, Krajowa Armia Podziemna na Opolszczyźnie (1949 – 1952) według esbeckiej faktologii z 1960, salon24.pl, 12 lipca 2018, s. 6 [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ Fot Zbiory Sławomira Burego, Dwa pogrzeby ‘Nawróconego’, Nowa Trybuna Opolska, 5 września 2010 [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ Opolskie ślady Żołnierzy Wyklętych. Dwa groby odnaleziono, opole.wyborcza.pl [dostęp 2020-03-02].
- ↑ HIERONIM BEDNARSKI. WYKLĘTY Z CZERWONEJ WSI w bazie filmpolski.pl
- ↑ POK Prudnik – Hieronim Bednarski – wyklęty z czerwonej wsi, pok-prudnik.pl [dostęp 2020-03-02].
Bibliografia
- Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny. Tom 3. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2007 s. 17–20. ISBN 978-83-60464-35-9.
Media użyte na tej stronie
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pomnik Żołnierzy Wyklętych w Rzeszowie przy Alei Łukasza Cieplińskiego. Upamiętniony Łukasz Ciepliński
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Krzyż Batalionów Chłopskich.
Naramiennik starszego szeregowca Wojska Polskiego (1925-39).
Fragment oświadczenia złożonego przez Hironima Bednarskiego w okresie amnestii 1947 r.
COA of the Order of Dobrzyn (13 th c.)
Hieronim Bednarski, Szybowice 1950 r.