Hieronim Ossoliński

Hieronim Ossoliński
Herb
Topór
Rodzina

Ossolińscy herbu Topór

Data śmierci

1575 lub 1576

Ojciec

Paweł Ossoliński

Matka

Zbigniewa Słupecka

Żona

Katarzyna Zborowska

Dzieci

Andrzej Ossoliński Piotr Ossoliński
Mikołaj Ossoliński
Zofia Ossolińska
Hieronim Ossoliński
Jan Ossoliński
Jan Zbigniew Ossoliński
Marcin Ossoliński

Hieronim (Jarosz) Ossoliński herbu Topór (zm. przed 30 stycznia 1576 roku[1]) – kasztelan sandomierski w latach 1570–1575, kasztelan wojnicki w latach 1569–1570, kasztelan sądecki w latach 1568–1569, starosta krzeszowski w 1570 roku[2].

Uczestnik sejmu podpisującego unię polsko-litewską w Lublinie w 1569 roku, wyznawca kalwinizmu, przywódca stronnictwa innowierców w Małopolsce za króla Zygmunta Augusta, sygnatariusz konfederacji warszawskiej.

Życiorys

Jako pierwszy z rodu zaczął się systematycznie pisać Ossoliński zamiast z Ossolina. Jego ojcem był Paweł Ossoliński, a matką Zbigniewa Słupecka.

Hieronim Ossoliński był postacią postawioną wysoko w państwie polskim. Reprezentował na sejmach województwo krakowskie. Zdobył świetne wykształcenie za granicą. Kształcił się na niemieckich akademiach, a kunszt rycerski posiadł we Włoszech, w wojsku Jana Medyceusza. Studiując w Niemczech, poznał teorie kalwinizmu.

Kasztelan znany był z najlepszego przywództwa w kole poselskim. Był znakomitym mówcą (m.in. mowa O wolnym senatorskim wotowaniu). Popierał unię polsko-litewską czemu dał wyraz w anonimowym, przypisywanym mu pisemku Unione Lithuaniae. Redagował memoriały polityczne. Brał udział w kampanii obertyńskiej (1531).

Był posłem województwa krakowskiego na sejm piotrkowski 1548 roku[1], poseł na sejm piotrkowski 1550 roku z województwa sandomierskiego[3], sejm 1553, sejm 1556/1557 i sejm piotrkowski 1562/1563 roku[4]. Poseł na sejm piotrkowski 1552 roku z województwa krakowskiego[5].

W 1556/7 r. na sejmie warszawskim wypowiedział się w kwestii reformacji kościoła. Przedstawił wtedy królowi swój projekt w sprawie ułożenia wyznań w kraju, nawiązujący do programu kalwińskiego wygłoszonego w Seceminie. W 1557 r. na synodzie generalnym w Pińczowie został mianowany na jednego z pięciu seniorów świeckich zboru kalwińskiego. Jego innowiercza postawa sprowadziła na niego wielokrotnie rzucane klątwy kościelne.

Poseł na sejm piotrkowski 1558/1559 roku z województwa krakowskiego[5].

Jako przedstawiciel Korony Królestwa Polskiego podpisał akt unii lubelskiej 1569 roku[6]. Ossoliński odgrywał ważną rolę podczas pierwszego bezkrólewia, założył konfederację zapewniającą pokój dysydentom. Jako kasztelan wojnicki w 1570 r. otrzymał kasztelanię sandomierską. Podpisał konfederację warszawską 1573 roku[7]. Podpisał dyplom elekcyjny Henryka Walezego i brał udział w jego koronacji. Dwa lata później, w 1575 r. domagał się jego detronizacji.

Hieronim Ossoliński zmarł prawdopodobnie w końcu 1575 roku, a na pewno przed 30 I 1576 r., kiedy to odbyła się elekcja w Warszawie, w której nie wziął udziału. Syn Zbigniew, wojewoda sandomierski i gorliwy katolik, napisał w pamiętniku, że ojciec do końca życia wytrwał w innowierstwie.

Przyjął prawo miejskie w Krakowie[8].

Został pochowany w Goźlicach, gdzie wcześniej zamienił istniejący tam kościół katolicki na zbór kalwiński (1559–1620).

Rodzina

W 1547 zawarł związek małżeński z wyznawczynią kalwinizmu Katarzyną Zborowską, w którym urodziły się następujące dzieci:

Przypisy

  1. ↑ a b Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 106.
  2. ↑ Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski i Alicja Falniowska-Grabowska. Kórnik 1993, s. 202.
  3. ↑ Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 108.
  4. ↑ Ludwik Kolankowski, Posłowie sejmów Zygmunta Augusta, w: Reformacja w Polsce, rocznik V, nr 17-18, Warszawa 1928, s. 124–126.
  5. ↑ a b Posłowie ziemscy koronni 1493-1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 110.
  6. ↑ Akta Unji Polski z Litwą: 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 340.
  7. ↑ Włodzimierz Budka, Kto podpisał konfederację warszawską 1573 R.?, w: Reformacja w Polsce. R.1 1921 nr 4, s. 318.
  8. ↑ Leszek Belzyt, Wzajemne przenikanie się stanów szlacheckiego i mieszczańskiego w Krakowie i Pradze około 1600 r. Próba porównawczej analizy wstępnej, w: Między Zachodem a Wschodem, Studia ku czci profesora Jacka Staszewskiego, t. II, Toruń 2003, s. 67.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL COA Topór.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb szlachecki Topór