Hilary Landsberg

Hilary Landsberg (w pierwszym rzędzie trzeci od lewej), ze współpracownikami

Hilary (Hilel) Landsberg (ur. 1834 w Warszawie, zm. 11 stycznia 1898 w Tomaszowie Mazowieckim) – fabrykant sukna, prekursor mechanizacji przemysłu w Tomaszowie Mazowieckim.

Stosunki rodzinne

Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej pochodzenia sefardyjskiego, wywodzącej się od Salomona Calahorry, lekarza osobistego dwóch królów polskich Zygmunta Augusta i Stefana Batorego. Hilel był synem handlarza Mendla Lewkowicza Landsberga i Łai z domu Lewek, założycielem tomaszowskiej linii Landsbergów.

Z małżeństwa z Chaną z domu Mendelsburg miał dwóch synów: Aleksandra i Feliksa (Fiszela) oraz 6 córek.

Działalność przemysłowa

W 1857 otworzył w Tomaszowie Mazowieckim małą fabrykę sukna, posiadającą zaledwie 10 krosien ręcznych. Stopniowo budował nowe budynki, mechanizował i rozwijał produkcję. W latach 1881-1883 przy ulicy Gustownej 46 zbudował nową, rozległą fabrykę sukna i kortów (sukno, farbiarnię, apreturę). Wprowadził napęd mechaniczny (parowy). W 1894 zbudował wykończalnię i magazyn wełny. W 1896 jako pierwszy w Tomaszowie przeprowadził elektryfikację fabryki (prąd pozyskiwano z dynamomaszyny). Do fabryki wprowadził jako pierwszy z tomaszowskich fabrykantów kasy chorych. Umierając zostawił spadkobiercom najnowocześniejszą w mieście fabrykę, zatrudniającą ponad 300 pracowników. W 1907 przedsiębiorstwo zostało przekształcone w Spółkę Akcyjną Fabryk Sukna H. Landsberg.

Zobacz też

• Aleksander Landsberg (1859-1928), fabrykant Tomaszowa Mazowieckiego, brat Hilarego,
• Leopold Landsberg (1861-1935), fabrykant i przedsiębiorca z Łodzi, brat Hilarego,
• Marceli Landsberg (1890-1951), lekarz, profesor Akademii Medycznej w Łodzi, wnuk Hilarego.

Bibliografia

• K. Badziak, Awans przemysłowy Tomaszowa Maz. do II wojny światowej i jego najważniejsi twórcy, w: Bogurat W. (red.), „220 lat Tomaszowa Mazowieckiego”. Materiały sesji naukowej 16 września 2008 r., T. M. 2008, s. 24-25;
• Paweł Chwaliński, Zakłady H. Landsberga w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1857-1939, Praca magisterska napisana w Katedrze Historii Polski Najnowszej pod kierunkiem prof. dr hab. K. Badziaka, Ł. 2006 (mszps);
• Joanna Podolska, Spacerownik. Śladami Żydów ziemi łódzkiej, ISBN 978-83-268-0036-8, Agora SA, Łódź 2010, s. 138.
• Krzysztof Tomasz Witczak, Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich, Łódź - Tomaszów Mazowiecki 2010: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 150-151, s.v. Landsberg Hilel (Chil) vel Hilary (1834-1898).