Hilding Rosenberg

Hilding Rosenberg
Ilustracja
Imię i nazwiskoHilding Constantin Rosenberg
Data i miejsce urodzenia21 czerwca 1892
Bosjökloster
Pochodzenieszwedzkie
Data i miejsce śmierci19 maja 1985
Sztokholm
Gatunkimuzyka poważna
Zawódkompozytor

Hilding Constantin Rosenberg (ur. 21 czerwca 1892 w Bosjökloster w prowincji Skania, zm. 19 maja 1985 w Sztokholmie[1]) – szwedzki kompozytor.

Życiorys

W dzieciństwie uczył się gry na fortepianie i organach[1]. W latach 1914–1918 pobierał lekcje fortepianu u Richarda Anderssona w Sztokholmie[2]. Od 1915 do 1916 roku studiował też kompozycję u Ernsta Ellberga w Królewskiej Akademii Muzycznej[1]. W latach 1920–1921 odbył podróż do Berlina, Drezna, Wiednia i Paryża, w trakcie której zapoznał się z nowymi trendami w muzyce (Schönberg, Hindemith, Strawinski, grupa Les Six)[2]. W Dreźnie uczył się dyrygentury u Hermanna Scherchena, po powrocie do Szwecji studiował natomiast kontrapunkt u Wilhelma Stenhammara[2].

Występował jako pianista solista i kameralista[2]. W 1926 roku nawiązał współpracę z reżyserem teatralnym Perem Lindbergiem, która zaowocowała powstaniem muzyki do ponad 40 spektakli[2]. W latach 1932–1934 był dyrygentem Opery Królewskiej w Sztokholmie[1][2]. Występował gościnnie jako dyrygent w Szwecji i za granicą[2]. W latach 1951–1954 wicedyrektor Królewskiej Akademii Muzycznej[2]. Doktor honoris causa uniwersytetu w Uppsali (1957)[2].

Twórczość

Uważany za najważniejszą postać szwedzkiej muzyki XX wieku[1][2]. W okresie młodzieńczym tworzył pod wpływem Jeana Sibeliusa, w latach 20. dokonał jednak radykalizacji swojego języka muzycznego, pod wpływem kontaktu z nowoczesną muzyką europejską rozszerzając spektrum środków stylistycznych i technicznych[2]. Posługiwał się techniką kontrapunktyczną ukształtowaną z jednej strony pod wpływem Hindemitha, z drugiej strony nawiązującą do tradycji muzyki kościelnej i J.S. Bacha[2]. W swojej twórczości sięgał też po motywy ludowe[2]. Do grona jego uczniów należeli Karl-Birger Blomdahl, Ingvar Lidholm i Sven-Erik Bäck[1][2].

Ważniejsze kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 8 symfonii (I 1917 zrewid. 1919, II „Sinfonia grave” 1935, III „De fyra livsåldrarna” 1939, IV „Johannes uppenbarelse” na baryton, chór i orkiestrę 1940, V „Hortulanus (Örtagårdsmästaren)” na alt, chór i orkiestrę 1944, VI „Sinfonia semplice” 1951, VII 1968, VIII „In candidum” na chór i orkiestrę 1974)
  • Adagio (1915)
  • 3 fantasistycken (1918)
  • Sinfonia da chiesa (nr 1 1923 zrewid. 1950, nr 2 1924)
  • Overtura piccola (1934)
  • Symphonie concertante na skrzypce, altówkę, obój, fagot i orkiestrę (1935)
  • Adagio funèbre (1940)
  • suita I bergakungens sal (1940)
  • Overtura bianca-negra (1946)
  • Symfonia na instrumenty dęte i perkusję (1966)
  • suita na temat szwedzkich tańców ludowych na orkiestrę smyczkową (1927)
  • Concerto (nr 1 na smyczki 1946, nr 2 1949, nr 3 Louisville 1954, nr 4 na smyczki 1966)
  • Ingresso solenne del premio Nobel (1952)
  • Riflessioni na smyczki (nr 1 1959, nr 2 1960, nr 3 1960)
  • Metamorfosi sinfoniche nr 1–3 (1963–1964)

Koncerty na instrumenty solowe i orkiestrę

  • 2 koncerty skrzypcowe (I 1924, II 1951)
  • koncert na trąbkę (1928)
  • 2 koncerty wiolonczelowe (I 1939, II 1953)
  • koncert altówkowy (1942)
  • koncert fortepianowy (1950)

Utwory kameralne

  • 12 kwartetów smyczkowych (I 1920, II 1924, III „Quartetto pastorale” 1926, IV 1939, V 1949, VI 1954, VII–XI 1956, XII „Quartetto riepilogo” 1956)
  • Trio na flet, skrzypce i altówkę (1921)
  • 3 sonaty na skrzypce solo (I 1921, II 1953, III 1963 zrewid. 1967)
  • 2 sonaty skrzypcowe (1926, 1940)
  • Trio na obój, klarnet i fagot (1927)
  • Taffelmusik na trio fortepianowe i orkiestrę kameralną (1939)
  • Kwintet dęty (1959)
  • Sonata na flet solo (1959)
  • Sonata na klarnet solo (1960)

Pieśni

  • Grekiska strövtåg na głos, recytatora, flet i fortepian (1940)
  • Åt jordgudinnan na mezzosopran lub baryton, flet, klarnet, lutnię i trio smyczkowe do słów Johannesa Edfelta (1960)
  • Dagdrivaren na baryton i orkiestrę do słów Svena Alfonsa (1962)

Utwory chóralne

  • oratorium Den heliga natten do słów Hjalmara Gullberga (1936)
  • oratorium Perserna (1937)
  • oratorium Huvudskalleplats (1938, zrewid. 1964–1965)
  • oratorium Svensk lagsaga (1942)
  • oratorium Hymnus (1965)
  • kantata Julhymn av Romanus (1941)
  • kantata Lyrisk svit (1954)

Utwory sceniczne

  • opera Resa till Amerika (1932)
  • opera dziecięca Spelet om St. Örjan (1937, zrewid. 1941)
  • opera Marionetter (1938)
  • opera dziecięca De två konungadöttrarna (1940)
  • opera Lycksalighetens ö (1943)
  • opera-oratorium Josef och hans bröder, libretto według Thomasa Manna (1946–1948)
  • opera Kaspers fettisdag, libretto August Strindberg (1953)
  • opera Porträttet, libretto według Nikołaja Gogola (1955, zrewid. 1963)
  • opera Hus med dubbel ingång, libretto według Pedro Calderóna de la Barci (1969)
  • pantomima Yttersta domen, libretto według Erika Axela Karlfeldta (1929)
  • melodramat Prometheus och Ahasverus (1941)
  • melodramat Djufars visa (1942)
  • balet Orfeus i sta’n (1938)
  • balet Eden (1946)
  • balet Salome (1963)
  • balet Sönerna (1964)
  • balet Babels torn (1966)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3051. ISBN 0-02-865530-3.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 458–459. ISBN 978-83-224-0837-7.

Media użyte na tej stronie

HildingRosenberg.jpg
Photograph of the Swedish composer Hilding Rosenberg (1892–1985).