Hillary Clinton

Hillary Clinton
Ilustracja
Hillary Clinton (2009)
Pełne imię i nazwisko

Hillary Diane Rodham Clinton

Data i miejsce urodzenia

26 października 1947
Chicago

67. sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych
Okres

od 21 stycznia 2009
do 1 lutego 2013

Przynależność polityczna

Partia Demokratyczna

Poprzednik

Condoleezza Rice

Następca

John Kerry

Senator Stanów Zjednoczonych
ze stanu Nowy Jork
Okres

od 3 stycznia 2001
do 21 stycznia 2009

Przynależność polityczna

Partia Demokratyczna

Poprzednik

Daniel Patrick Moynihan

Następca

Kirsten Gillibrand

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych
Okres

od 20 stycznia 1993
do 20 stycznia 2001

Poprzedniczka

Barbara Bush

Następczyni

Laura Bush

Pierwsza dama Arkansas
Okres

od 11 stycznia 1983
do 12 grudnia 1992

Poprzedniczka

Gay Daniels White

Następczyni

Betty Tucker

Pierwsza dama Arkansas
Okres

od 9 stycznia 1979
do 19 stycznia 1981

Poprzedniczka

Barbara Pryor

Następczyni

Gay Daniels White

Faksymile
Odznaczenia
Order Flagi Narodowej (Albania) Chief Commander Legii Honorowej (Filipiny) Wielki Łańcuch Orderu Lakanduli (Filipiny) Order Przyjaźni (Kazachstan) Wielki Krzyż Orderu Witolda Wielkiego (Litwa) Krzyż Wielki Orderu Zasługi RP Philadelphia Liberty Medal

Hillary Diane Rodham Clinton (wym. /ˈhɪləri daɪˈæn ˈrɒdəm ˈklɪntən/, ur. 26 października 1947 w Chicago) – amerykańska polityk. Jako żona Billa Clintona była pierwszą damą stanu Arkansas w latach 1979–1981, 1983–1992 i pierwszą damą Stanów Zjednoczonych w latach 1993–2001. Pełniła urząd senatora reprezentującego stan Nowy Jork w latach 2001–2009 i 67. sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych w latach 2009–2013. W prawyborach Partii Demokratycznej w 2008 roku Clinton była główną kontrkandydatką Baracka Obamy w uzyskaniu nominacji prezydenckiej, a w wyborach prezydenckich w Stanach Zjednoczonych w 2016 roku – główną kontrkandydatką Donalda Trumpa.

Hillary Rodham dorastała w Chicago. Uczęszczała do żeńskiej uczelni wyższej Wellesley College, którą ukończyła w 1969 roku, a następnie do Yale Law School, którą ukończyła w 1973 roku, uzyskując tytuł doktora prawa. Następnie przeniosła się do Arkansas i w 1975 roku poślubiła Billa Clintona. W 1977 roku założyła grupę interesu non-profit Arkansas Advocates for Children and Families, której celem jest reprezentowanie interesów dzieci i ich rodzin. W latach 1978–1980 była prezesem Legal Services Corporation. W 1978 roku została również partnerem w Rose Law Firm. Jako pierwsza dama Arkansas (1979–1981, 1983–1992) kierowała grupą zadaniową, która wspomagała reformę edukacji publicznej. W tym samym czasie zajmowała też stanowiska zarządcze w prywatnych firmach.

Jako pierwsza dama Stanów Zjednoczonych prowadziła grupę zadaniową, której celem była reforma publicznej służby zdrowia. W 1997 i 1999 roku pomagała w tworzeniu programów reform dotyczących ubezpieczeń zdrowotnych dla dzieci, adopcji i opieki zastępczej. Jest jedyną pierwszą damą Stanów Zjednoczonych, która otrzymała wezwanie sądowe. Stanęła przed ławą przysięgłych w 1996 roku z powodu podejrzenia o przestępstwa finansowe związane z firmą Whitewater Development Corporation. Ostatecznie jednak Clinton nie postawiono żadnych zarzutów. O małżeństwie Clintonów było szczególnie głośno w 1998 roku, kiedy doszło do skandalu obyczajowego z udziałem Billa Clintona i Moniki Lewinsky.

Clinton została wybrana w 2000 roku na senatora ze stanu Nowy Jork i była pierwszą kobietą reprezentującą ten stan w Senacie. Po zamachach z 11 września 2001 roku zagłosowała za inwazją na Afganistan. W 2003 roku zagłosowała też za inwazją na Irak, jednak później przyznała, że ta decyzja była błędem i opowiadała się za wycofaniem amerykańskich sił z Iraku oraz głosowała przeciwko zwiększeniu kontyngentu w 2007 roku. Głosowała przeciwko ustawom dotyczącym reformy podatkowej George’a W. Busha z 2001 i 2003 roku oraz przeciwko nominacji Johna Glovera Robertsa i Samuela Alito na sędziów Sądu Najwyższego. Aby uniemożliwić nominację Alito stosowała obstrukcję parlamentarną. W 2006 roku została ponownie wybrana do Senatu.

W 2008 roku wzięła udział w prawyborach prezydenckich Partii Demokratycznej i zdobyła najwięcej głosów powszechnych, ale to Barack Obama zdobył najwięcej głosów delegatów i wygrał prawybory, a później także wybory prezydenckie. W 2009 roku prezydent Barack Obama powołał ją na stanowisko sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych. Clinton pełniła ten urząd do 2013 roku. W czasie Arabskiej Wiosny opowiadała się za interwencją militarną Stanów Zjednoczonych w Libii. Urząd opuściła wraz z zakończeniem I kadencji Baracka Obamy. W 2015 roku ogłosiła swoją kandydaturę na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Wygrała prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej, zdobywając najwięcej głosów powszechnych i delegatów. Wygrała też głosowanie powszechne we właściwych wyborach prezydenckich, ale przegrała głosowanie w Kolegium Elektorów z Donaldem Trumpem. Był to piąty raz w historii USA kiedy zdarzyła się taka sytuacja.

Życiorys

Wczesne życie i edukacja (1947–1965)

Pamiątki z wczesnego życia Hillary Clinton, wystawione w William J. Clinton Presidential Center and Park

Hillary Diane Rodham urodziła się 26 października 1947 roku w szpitalu w Edgewater, w Chicago, w stanie Illinois[1][2]. Wychowywała się w konserwatywnej rodzinie należącej do Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego. Najpierw rodzina Rodham mieszkała w Chicago, a potem w Park Ridge[3][4]. Jej ojciec, Hugh Ellsworth Rodham (ur. 1911, zm. 1993), był pochodzenia walijskiego i angielskiego i zarządzał małym przedsiębiorstwem włókienniczym. Matka, Dorothy Emma Howell (ur. 1919, zm. 2011), była gospodynią domową pochodzenia angielskiego, szkockiego, francusko-kanadyjskiego i walijskiego. Hillary Clinton ma dwóch młodszych braci – Hugh i Toniego[4].

Jako dziecko uczęszczała do szkoły publicznej w Park Ridge i należała do Girl Scouts of the USA. Następnie uczęszczała do szkoły licealnej Maine East High School, a później do Maine South High School i została finalistką National Merit Finalist. Liceum ukończyła będąc w czołówce najlepszych uczniów w 1965 roku[4].

W wieku 13 lat, w 1960 roku, brała aktywny udział w kampanii wyborczej Richarda Nixona i udało jej się udowodnić fałszerstwo wyborcze wymierzone w kandydata Republikanów. W 1964 roku była wolontariuszką w kampanii prezydenckiej Barry’ego Goldwatera[5][6][4]. Poglądy polityczne Rodham ukształtowały się pod wpływem jej nauczyciela historii z liceum – zagorzałego antykomunisty, który zaprezentował jej lekturę The Conscience of a Conservative Barry’ego Goldwatera. Drugą osobą, która miała wpływ na poglądy Rodham był metodystyczny duszpasterz i promotor sprawiedliwości społecznej, dzięki któremu poznała działacza na rzecz praw człowieka, Martina Luthera Kinga Juniora[4][7].

Wellesley College (1965–1969)

W 1965 roku Rodham dostała się na Wellesley College, gdzie studiowała politologię[8]. Na pierwszym roku dołączyła do Partii Republikańskiej i była przewodniczącą swojego oddziału organizacji młodzieżowej w Wellesley – Wellesley Young Republicans[6]. Już w 1966 roku identyfikowała się jako Republikanin Rockefellera[9][5]. Popierała Johna Lindsaya w wyborach na burmistrza Nowego Jorku i Edwarda Brooke’a w wyborach do Senatu. Później poglądy Rodham zmieniły się pod wpływem wojny wietnamskiej i aktywności ruchu praw obywatelskich, więc ustąpiła ze swojej funkcji w republikańskiej młodzieżówce[9] i w 1968 roku zaangażowała się w kampanię wyborczą demokraty Eugene’a McCarthy’ego[5].

W 1968 roku została wybrana na przewodniczącą samorządu studenckiego Wellesley College i pełniła tę funkcję do ukończenia studiów w 1969 roku[10][11]. Po zamachu na Martina Luthera Kinga Juniora, Rodham zorganizowała dwudniowy strajk i przeciwstawiała się segregacji rasowej, starając się o rekrutację czarnoskórych studentów i wykładowców[12].

Aby pomóc Rodham zrozumieć zachodzącą w niej zmianę poglądów, profesor Alan Schechter przydzielił jej staż w kongresie w ramach programu Wellesley in Washington. Razem z kongresmenem Charlesem Goodellem miała pomóc Nelsonowi Rockefellerowi w prawyborczej kampanii prezydenckiej. Według relacji samej Hillary Clinton, w czasie konwencji krajowej Republikanów w Miami w 1968 roku poczuła rozczarowanie sposobem w jaki zwycięski kandydat, Richard Nixon, przedstawiał Rockefellera w swojej kampanii i ogólnie rasistowską atmosferą panującą w czasie całego wydarzenia. Tego samego roku opuściła Partię Republikańską[12]. W 1969 roku ukończyła studia politologiczne, uzyskując bakalaureat i wydziałowe wyróżnienie. Jej praca naukowa była krytyką taktyk radykalnego działacza społecznego Saula Alinsky’ego. Jej promotorem był profesor Alan H. Schechter. Lata później, gdy Hillary Clinton była pierwszą damą, dostęp do jej pracy naukowej został ograniczony na polecenie Białego Domu, co było przedmiotem wielu spekulacji[13]. W czasie ceremonii rozdania dyplomów wygłosiła przemówienie, w którym podważyła rolę, jaką wówczas spełniały wielkie instytucje (wliczając w to uniwersytety) i skrytykowała obecnego na tym wydarzeniu senatora Edwarda Brooke’a. Swoim wystąpieniem spowodowała owację na stojąco trwającą 7 minut[10][14]. Postać i idee Rodham wywołały wielkie zainteresowanie mediów. Poświęcony jej został między innymi artykuł w magazynie Life, talk-show Irva Kupcineta i artykuły w wielu gazetach lokalnych w Nowej Anglii i Illinois[14][15].

Latem 1969 roku, po ukończeniu studiów, Rodham podejmowała się różnych zajęć na Alasce. Myła naczynia w Parku Narodowym Denali i pracowała w fabryce konserw rybnych w Valdez. Została zwolniona z powodu zadawania zbyt wielu pytań o stan przetwarzanych ryb. Sama fabryka została zamknięta niedługo potem[16].

Yale Law School (1969–1974)

W 1969 Rodham rozpoczęła studia prawnicze na Yale Law School. Współtworzyła studencki kwartalnik Yale Review of Law and Social Action[17]. Najbardziej interesowały ją prawa dziecka. Na drugim roku podjęła pracę jako asystentka na uniwersyteckim wydziale badań nad dziećmi, który zajmował się badaniami rozwoju mózgu w dzieciństwie. Została przydzielona do zespołu Ala Solnita, Joe Goldsteina i Anny Freud[18]. W miejscowym szpitalu, Yale-New Haven Hospital, poznawała bezpośrednio sprawy dotyczące przemocy wobec dzieci i jako wolontariuszka udzielała darmowych porad prawnych dla ubogich[19][20]. W uznaniu jej zasług otrzymała możliwość udziału w projekcie Washington Research Project Marian Wright Edelman. Została przydzielona do senackiej komisji Waltera Mondale’a zajmującej się pracownikami migrującymi[21]. Z czasem Edelman stała się dla Rodham mentorem[22].

W 1971 roku zaczęła się umawiać z kolegą ze studiów na Uniwersytecie Yale’a, Billem Clintonem[23]. Razem zamieszkali w Oakland, gdzie Rodham odbywała letni staż w firmie prawniczej Treuhaft, Walker and Burnstein. Para nadal mieszkała razem powróciwszy do New Haven, aby kontynuować studia[24][25]. W 1973 roku oboje wspomagali kampanię wyborczą George’a McGoverna, kandydata Partii Demokratycznej na prezydenta Stanów Zjednoczonych[26].

W 1973 roku Rodham ukończyła Yale Law School ze stopniem Juris Doctor (doktor prawa). Bill Clinton zabrał wtedy Hillary Rodham na jej pierwszą wycieczkę za ocean, do Anglii i oświadczył się jej na brzegu Ennerdale. Rodham odrzuciła zaręczyny, twierdząc, że potrzebuje czasu[27].

Rodham spędziła rok na studiach podyplomowych na Yale Child Study Center. Studiowała medycynę dziecka. Jej pierwszy artykuł naukowy Children Under the Law, został opublikowany w Harvard Educational Review – czasopiśmie edukacyjnym publikowanym przez Uniwersytet Harvarda[28]. Artykuł określał dziecięcych obywateli jako osoby bezsilne i stawiał tezę, że dzieci nie powinny być uznawane za równie niekompetentne w momencie narodzin i w momencie wchodzenia w wiek dorosły. Sądy miałyby z góry zakładać kompetencję prawną i podważać ją wyłącznie w oparciu o dowód[29]. Artykuł był wielokrotnie przywoływany przez powstający wówczas ruch obrony praw dziecka[30].

W czasie studiów podyplomowych Rodham pracowała jako adwokat w nowo powstałej fundacji Children’s Defense Fund, założonej przez Marian Wright Edelman[31].

Małżeństwo i kariera prawnicza (1974–1978)

Dom w Little Rock, w którym mieszkali Clintonowie w latach 1977–1979, kiedy Bill był prokuratorem generalnym Arkansas

W 1974 roku była członkiem zespołu badającego aferę Watergate dla Komisji Sądownictwa Izby Reprezentantów. Prace komisji doprowadziły do ustąpienia Richarda Nixona ze stanowiska prezydenta Stanów Zjednoczonych[32].

Bez skutku próbowała zdać egzamin prawniczy w Dystrykcie Kolumbia. Udało jej się to dopiero później, w Arkansas[33].

W 1975 roku Bill Clinton kupił dom w Fayetteville, w stanie Arkansas i zaprosił Rodham do zamieszkania razem. Rodham przyjęła propozycję, a także w końcu przyjęła jego zaręczyny. Wzięli ślub 11 października 1975 roku[27][34]. Rodham postanowiła zachować nazwisko panieńskie. Jak później tłumaczyła, chciała rozdzielić życie prywatne od zawodowego[35].

W 1976 roku została pracownikiem wydziału prawa (School of Law) na University of Arkansas, Fayetteville i prowadziła zajęcia z prawa karnego[36].

W listopadzie 1976 roku Bill Clinton został wybrany na urząd prokuratora generalnego Arkansas i para przeprowadziła się do Little Rock. Tam w lutym 1977 roku Rodham rozpoczęła pracę w firmie prawniczej Rose Law Firm[37]. Specjalizowała się w prawie patentowym i prawie autorskim[38]. Pracowała też pro bono jako adwokat dziecięcy[39].

Pierwsza dama Arkansas (1978–1993)

Gubernator Bill Clinton z żoną Hillary Rodham oraz prezydent Ronald Reagan z żoną Nancy Reagan w drodze na kolację na cześć gubernatorów

W listopadzie 1978 roku Bill Clinton został wybrany na urząd gubernatora Arkansas. W styczniu 1979 roku objął urząd, a Rodham została pierwszą damą. W tym samym roku gubernator powierzył pierwszej damie także stanowisko przewodniczącej komitetu doradczego do spraw medycyny wiejskiej (en. Rural Health Advisory Committee). Dzięki nowej polityce budżetowej Arkansas udało się ustanowić placówki medyczne w najbiedniejszych rejonach bez obniżania wynagrodzeń lekarzy[40][41].

Chcąc zwiększyć dochody swojej rodziny Rodham zainwestowała w 1978 roku w futures przemysłu związanego z hodowlą bydła. Jej inwestycja o wysokości 1000$ zaowocowała zyskiem 100 000$ po 10 miesiącach[42]. W tym samym czasie dokonała z mężem niefortunnej inwestycji w ziemię w celu budowy domków wypoczynkowych i razem z Jimem i Susan McDougal założyli spółkę Whitewater Development Corporation. Obie inwestycje stały się później przedmiotem kontrowersji w latach 90.[43] W 1979 Rodham została pełnym partnerem Rose Law Firm. Aż do 1992 roku, kiedy Bill Clinton został prezydentem, pensja Rodham była wyższa od pensji jej męża[44]

27 lutego 1980 roku Rodham urodziła córkę Chelsea[45].

W 1980 roku Bill Clinton stracił urząd gubernatora, a Hillary Rodham pozycję pierwszej damy Arkansas po przegranych wyborach. Nowym gubernatorem został Frank D. White. Bill Clinton postanowił odzyskać urząd dwa lata później. W czasie wyborów w 1992 roku Hillary Rodham zaczęła używać nazwiska swojego męża lub mówiła o sobie Pani Bill Clinton, aby złagodzić obawy bardziej konserwatywnych wyborców. Wzięła też urlop w Rose Law, poświęcając się kampanii wyborczej swojego męża. Ostatecznie na urząd gubernatora ponownie został wybrany Bill Clinton, a Hillary ponownie została pierwszą damą. Oboje pełnili te urzędy do 1992 roku, kiedy Bill Clinton został wybrany na urząd prezydenta Stanów Zjednoczonych. Od 1982 roku pierwsza dama już na stałe zmieniła swoje pełne imię i nazwisko na Hillary Rodham Clinton[35][46][47].

W 1983 roku Hillary Clinton została przewodniczącą Komitetu Standardów Edukacyjnych Arkansas. Jej zadaniem była reforma systemu edukacji publicznej. Pod jej przewodnictwem komitet zarekomendował obniżenie wieku obowiązku szkolnego, wprowadzenie nieobowiązkowych kursów z matematyki i nauk ścisłych we wszystkich liceach oraz zmniejszenie rozmiaru klas. Propozycje spotkały się z dezaprobatą Związku Zawodowego Nauczycieli, z którym Hillary Clinton osobiście prowadziła negocjacje aż do wprowadzenia projektów ustaw w życie. W celu pokrycia kosztów reform podniesiono podatek od sprzedaży[48][49].

Została kobietą roku gazety Arkansas Democrat-Gazette w 1983 roku[17].

W 1985 roku wprowadziła do Arkansas międzynarodowy program Home Instruction Program for Preschool Youth, zajmujący się pomocą i rozwojem w edukacji przedszkolnej, stawiający nacisk na redukcję analfabetyzmu w młodym wieku[50].

Od 1982 do 1988 Clinton była członkiem rady nadzorczej (a czasem jej przewodniczącą) New World Foundation, fundacji non-profit wspierającej organizacje na rzecz demokracji i praw człowieka[51].

W latach 1987–1991 była przewodniczącą Naczelnej Rady Adwokackiej na rzecz kobiet w zawodzie, zajmującej się walką z uzależnianiem wynagrodzeń i warunków zawodowych od płci pracownika, a nie jego kwalifikacji[51][52]. Czasopismo prawnicze The National Law Journal dwukrotnie wymieniło Hillary Clinton wśród 100 najbardziej wpływowych adwokatów w Ameryce: w 1988 i 1991 roku[53].

W 1990 roku Clintonowie rozważali kandydaturę Hillary na stanowisko gubernatora Arkansas zamiast Billa. Jednak według obserwacji samej zainteresowanej, opinia publiczna zdawała się temu nieprzychylna, więc ostatecznie to Bill Clinton wystartował po raz ostatni w wyborach gubernatorskich i został wybrany na swoją, jak się później okazało, ostatnią kadencję[54].

W latach 1986–1992 była przewodniczącą Fundacji Obrony Dzieci[55], a w latach 1988–1992 była członkiem działu prawnego Szpitala Dziecięcego Arkansas[56]. Poza organizacjami non-profit była także członkiem zarządów takich przedsiębiorstw jak: TCBY (1985–1992), Walmart (1986–1992) i Lafarge (1990–1992)[57]. TCBY i Walmart były przedsiębiorstwami mającymi swoje siedziby w Arkansas i klientami Rose Law[58][59]. Będąc w zarządzie Walmart z sukcesem postulowała wprowadzenie bardziej przyjaznych środowisku praktyk. Krytykowała też słynne praktyki antyzwiązkowe firmy, ale doprowadziło to do odsunięcia jej na dalszy plan[60][61][59].

Kampania prezydencka Billa Clintona w 1992

Hillary Clinton w 1992 roku

W 1992 roku Bill Clinton wystartował w wyborach prezydenckich. Jeszcze przed pierwszym głosowaniem w prawyborach wiele mediów zarzucało mu pozamałżeński romans z piosenkarką Gennifer Flowers, często występującą na salonach[62]. Małżeństwo Clintonów wystąpiło w programie 60 Minutes, gdzie Bill zaprzeczył romansowi, choć przyznał, że czasem faktycznie szkodził swojemu małżeństwu. Było to pierwsze wystąpienie Hillary Clinton w telewizji ogólnokrajowej[63][64].

W tym samym wywiadzie, w 60 minutes, Hillary Clinton powiedziała, że nie jest małą kobietą stojącą przy swoim mężczyźnie, jak Tammy Wynette. Parodiowała przy tym południowoamerykański akcent. W ten sposób nawiązała także do piosenki Wynette, zatytułowanej Stand by Your Man[63][64]. Słowa te spotkały się z negatywną reakcją opinii publicznej jako, zdaniem wielu, poniżające gospodynie domowe[65][66][67]. Sama Wynette napisała do Clinton, że ma jej za złe tę wypowiedź i że Clinton prawdopodobnie obraziła wszystkich fanów muzyki country, którzy muszą radzić sobie sami, bez kogoś kto zabierze ich do Białego Domu[66]. Ostatecznie Clinton przeprosiła za swoją wypowiedź[66] i poprosiła Wynette, żeby zaśpiewała na jej zbiórce pieniędzy[67][68]. Wynette zgodziła się[67][68].

W trakcie kampanii Clinton wielokrotnie podkreślała swoje niestereotypowe podejście do życia. 26 marca 1992 roku w programie Nightline w stacji ABC wypowiedziała słynne słowa[69][70]:

You know, I suppose I could have stayed home and baked cookies and had teas, but what I decided to do was to fulfill my profession, which I entered before my husband was in public life

co można przetłumaczyć jako:

Wiesz, mogłabym siedzieć w domu, piec ciasteczka i popijać herbatę, ale postanowiłam wykonywać swój zawód, co rozpoczęłam jeszcze zanim mój mąż rozpoczął życie publiczne

W sierpniu 1992 roku gazeta The American Spectator nazwała Hillary Clinton Lady Macbeth z Little Rock[71]. To określenie było wielokrotnie powtarzane w konserwatywnej prasie i pojawiło się w przynajmniej jeszcze 20 innych gazetach[72].

Sam Bill Clinton odnosząc się do kompetencji swojej żony powiedział, że głos na niego to dwa w cenie jednego[73].

Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych (1993–2001)

Hillary Clinton i Bill Clinton na paradzie inauguracyjnej w 1993 roku

Gdy w styczniu 1993 roku Bill Clinton objął urząd prezydenta, Hillary Clinton została pierwszą damą Stanów Zjednoczonych. Była pierwszą pierwszą damą, która miała ukończone studia podyplomowe i pierwszą damą, która była aktywna zawodowo w chwili obejmowania stanowiska[74].

Była bardzo aktywna w życiu publicznym, nierzadko wypowiadając się na tematy polityczne. Pełniła funkcje doradcze i reprezentacyjne – często przedstawiała stanowisko Białego Domu w mediach i kongresie. Było to wówczas bardzo nietypowe zajęcie dla pierwszej damy. Hillary Clinton jest uważana za jedną z najbardziej wpływowych pierwszych dam w historii USA[75][76].

W 1993 roku prezydent mianował pierwszą damę przewodniczącą grupy zawodowej do spraw reformy służby zdrowia. Głównym założeniem reformy było zobowiązanie pracodawców do pokrycia składek ubezpieczenia zdrowotnego pracowników. Powszechnie przygotowywana ustawa była potocznie nazywana Hillarycare od imienia głównej reformatorki, głównie przez jej przeciwników[77]. Nie udało się jednak do niej przekonać ani Izby Reprezentantów, ani Senatu, choć w obu izbach większość miała Partia Demokratyczna. 26 września 1993 przywódca większości w Senacie, George Mitchell, ogłosił, że reforma służby zdrowia nie będzie dyskutowana w Kongresie do końca kadencji[78].

W czasie kampanii do wyborów parlamentarnych w 1994 roku Partia Republikańska uczyniła plan reformy służby zdrowia Clinton jednym z głównych punktów odniesienia[79]. Ostatecznie Republikanie zdobyli w tych wyborach większość i w Izbie Reprezentantów i Senacie. Wielu analityków uważa przeciwstawienie się reformie Clinton za jedną z głównych przyczyn zwycięstwa Republikanów, zwłaszcza wśród wyborców nieutożsamiających się z żadną partią[80]. Przeciwnicy powszechności służby zdrowia często stosowali określenie Hillarycare także wobec podobnych planów reform w przyszłości[81].

Hillary i Bill Clintonowie z córką na paradzie inauguracyjnej w 1997 roku

Razem z senatorami Tedem Kennedym i Orrinem Hatchem przygotowała w 1997 roku reformę państwowych ubezpieczeń zdrowotnych dla dzieci, która miała zapewnić im państwowe wsparcie, jeśli ubezpieczenie rodzica nie pokrywałoby kosztów leczenia dziecka. Był to dziesięcioletni program, który udało się przegłosować w zdominowanym przez Republikanów kongresie[82]. Z powodzeniem lobbowała na rzecz zwiększenia badań National Institutes of Health nad rakiem gruczołu krokowego i astmą dziecięcą, a także przygotowywała sprawozdania z raportów nad chorobą, która dotykała weteranów I wojny w Zatoce Perskiej, szerzej znanej jako syndrom wojny w Zatoce Perskiej[83].

Wraz z prokurator generalną Janet Reno, Clinton utworzyła urząd do spraw przemocy wobec kobiet przy Departamencie Sprawiedliwości[83].

Jest współtwórcą ustawy o bezpieczeństwie rodziny z 1997 roku, którą uważa za swoje największe osiągnięcie jako pierwszej damy[83][84], oraz ustawy z 1999 roku zwiększającej pomoc federalną dla wchodzących w wiek dorosły nastolatków z rodzin zastępczych[84].

Jako pierwsza dama Clinton prowadziła wiele konferencji prasowych Białego Domu. Między innymi konferencję prasową z 23 października 1997 roku dotycząca opieki nad dziećmi[85], konferencję z 17 kwietnia 1997 roku dotyczącą wczesnej nauki i rozwoju dzieci[86] oraz konferencję z 26 kwietnia 2000 roku dotyczącą dzieci i młodzieży[87].

Clinton często reprezentowała Biały Dom w misjach dyplomatycznych[88] niejednokrotnie bez swojego męża[89]. Odwiedziła 79 krajów w tym czasie[90], bijąc tym samym należący do Pat Nixon rekord największej liczby odwiedzonych krajów przez pierwszą damę[83].

Hillary Clinton wygłasza swoją słynną przemowę w Pekinie w 1995 roku

We wrześniu 1995 roku, w czasie IV Światowego Kongresu ds. Kobiet w Pekinie wygłosiła znamienne przemówienie na temat łamania praw człowieka w Chińskiej Republice Ludowej i w pozostałych częściach świata. Wysłuchali jej delegaci z ponad 180 krajów[91]. Clinton stwierdziła, że nieakceptowalne jest rozdzielanie kwestii praw kobiet i kwestii praw człowieka. Wypowiedziała wtedy słynne słowa[92]:

If there is one message that echoes forth from this conference, let it be that human rights are women’s rights and women’s rights are human rights, once and for all

co w gazecie Rzeczpospolita zostało przetłumaczone jako[93]:

Jeśli jest jakieś jedno płynące z tej konferencji przesłanie, to brzmi ono, że prawa człowieka to prawa kobiet, a prawa kobiet to prawa człowieka.

Pochodzący z tej wypowiedzi cytat Prawa kobiet to prawa człowieka stały się symboliczne dla ruchów na rzecz praw kobiet i były często cytowane przez następne lata[94].

W 2000 założyła Vital Voices Global Partnership – międzynarodową organizację pozarządową, której celem jest współpraca z liderkami politycznymi w zakresie równouprawnienia ekonomicznego i politycznego kobiet oraz praw człowieka. Obok Clinton fundatorkami Vital Voices były Madeleine Albright, Melanne Verveer, Theresa Loar, Donna McLarty, Alyse Nelson i Mary Daley Yerrick[95].

Afera Whitewater

Sprawa działalności biznesowej Billa Clintona i Hillary Rodham, w czasie gdy Clinton był gubernatorem, wzbudzała kontrowersje od czasu opublikowania artykułu na ten temat w New York Times w 1992 roku[96].

Sprawa dotyczyła domniemanych przestępstw finansowych Billa i Hillary Clinton związanych z Whitewater Development Corporation. Byli posądzani między innymi o zaciąganie nielegalnych pożyczek, niszczenie dokumentów i kumoterstwo. Spekulowano nawet o romansie Rodham z jej podejrzanym o udział w aferze współpracownikiem, Vince’m Fosterem. Foster popełnił samobójstwo w 1993 roku[97][98].

W styczniu 1996 r. Hillary wezwano na przesłuchanie. Stanęła przed sądem badającym sprawę Whitewater pod kierunkiem specjalnego prokuratora Kennetha Starra. Pierwsza Dama zeznawała przez cztery godziny. Nigdy jednak nie przedstawiono jej formalnych zarzutów[97][98].

Hillary Clinton była jedyną pierwszą damą w historii Stanów Zjednoczonych, która otrzymała wezwanie sądowe[99].

Afera Clinton-Lewinsky

Konferencja prasowa, na której Bill Clinton zapewnia, że nie miał żadnych relacji seksualnych z Moniką Lewinsky (od 6:14)

W 1998 związek Clintonów był przedmiotem wielu spekulacji kiedy śledztwo wykazało, że prezydent Bill Clinton miał romans z Moniką Lewinsky, stażystką w Białym Domu. 26 stycznia 1998 roku Bill Clinton zapewnił na konferencji prasowej, że nie miał żadnych relacji seksualnych ze stażystką. Wydarzenia związane z domniemaną wówczas zdradą małżeńską doprowadziły do rozpoczęcia procedury impeachmentu wobec Billa Clintona w Izbie Reprezentantów. Hillary Clinton broniła męża i nazywała doniesienia o zdradzie wielkim prawicowym spiskiem[100][101]. Kiedy jej mąż przyznał się publicznie do zdrady, na długo przestała wypowiadać się publicznie[102].

W sierpniu 1998 roku rzecznik prasowy Hillary Clinton, Marsha Berry, ogłosiła, że pierwszej damie ciężko jest znieść doniesienia o zdradzie, ale nadal kocha swojego męża i córkę. Wierzy, że jej małżeństwo przetrwa i potrzebuje tylko więcej czasu z rodziną[102].

Jednak z późniejszych doniesień personelu Białego Domu i samej Hillary Clinton wynika, że w rzeczywistości zauważalne było wyraźne napięcie pomiędzy prezydentem a pierwszą damą. Rzadziej ze sobą rozmawiali, rzadziej pokazywali się razem, a nawet rozważali rozwód. Ostatecznie jednak zdecydowali się na terapię małżeńską. Niektórzy byli pracownicy Białego Domu twierdzili, że Hillary Clinton wiedziała o zdradzie od bardzo dawna i bardziej poruszyło ją upublicznienie afery[103][104].

Wybory do Senatu w 2000 roku

W październiku 1998 roku pełniący swój urząd przez 34 lata senator Pat Moynihan ogłosił, że przechodzi na emeryturę. Wielu wpływowych działaczy Partii Demokratycznej nalegało, aby to Hillary Clinton zajęła jego miejsce i wystartowała w wyborach do Senatu w okręgu nowojorskim[105][106]. Clinton zgodziła się i razem z mężem kupiła dom w Chappaqua w stanie Nowy Jork we wrześniu 1999 roku[107]. To był pierwszy raz w historii, kiedy pierwsza dama Stanów Zjednoczonych kandydowała na jakikolwiek urząd. Jej głównym przeciwnikiem był Rick Lazio, reprezentant Nowego Jorku w Izbie Reprezentantów.

Krytyka Hillary Clinton w czasie kampanii wyborczej skupiała się głównie na zarzucaniu jej wypromowania siebie na sukcesie męża i braku jakichkolwiek wcześniejszych powiązań z Nowym Jorkiem[108][109].

Clinton obiecała skupić się na poprawie sytuacji gospodarczej stanu i przyczynieniu się do powstania 200 tysięcy miejsc pracy. Jej plan przewidywał ulgi podatkowe za tworzenie nowych miejsc pracy i wspieranie różnych inwestycji biznesowych z naciskiem na nowe technologie. Nawoływała do obniżenia podatku od czesnego i długoterminowej opieki zdrowotnej[110].

Clinton wygrała wybory powszechne 7 października 2000 roku. Zagłosowało na nią 55% wyborców. Została tym samym pierwszą kobietą senatorem ze stanu Nowy Jork[111].

Senator Stanów Zjednoczonych (2001–2009)

Zaprzysiężenie Hillary Clinton na senatora 3 stycznia 2001 roku w obecności wiceprezydenta Ala Gore’a, swojego męża i córki Chelsea

Hillary Clinton została zaprzysiężona 3 stycznia 2001 roku i tym samym stała się pierwszą i do dziś jedyną pierwszą damą, która została wybrana na jakikolwiek urząd publiczny. W tym samym miesiącu, 20 stycznia 2001 roku skończyła się druga i ostatnia kadencja prezydenta Billa Clintona, a tym samym Hillary Clinton przestała być pierwszą damą[112].

Należała do sześciu komisji[113]:

  • Komisja Senacka ds. Budżetu (2001–2002)
  • Komisja Senacka ds. Sił Zbrojnych (2003–2009)
  • Komisja Senacka ds. Środowiska i Robót Publicznych (2001–2009)
  • Komisja Senacka ds. Zdrowia, Edukacji, Pracy i Emerytur (2001–2009)
  • Senacka Komisja Specjalna ds. Seniorów (2001–2009)
  • Komisja ds. Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (2001–2009)

Po zamachach z 11 września 2001 roku Clinton we współpracy z senatorem Charlesem Schumerem zorganizowała zbiórkę pieniędzy na działania naprawcze w Nowym Jorku. Udało im się zebrać 21 mld dolarów na ponowne zagospodarowanie obszarów, gdzie wcześniej znajdowało się World Trade Center[114].

W październiku 2001 roku poparła USA Patriot Act. Później, w 2005 roku zagłosowała za przedłużeniem ważności tej ustawy. Wyrażała niepokój związany z tym, że może on umożliwić rządowi naruszanie wolności osobistej obywateli, ale stwierdziła, że bezpieczeństwo było w tamtym okresie ważniejsze[115][116].

Oficjalna fotografia portretowa ze stron Senatu, z 2005 roku

Była zwolenniczką interwencji militarnej Stanów Zjednoczonych w Afganistanie. Jej zdaniem, była to szansa na walkę z terroryzmem i łamaniem praw człowieka w Afganistanie. Szczególnie dostrzegała w tym szansę na poprawę życia afgańskich kobiet, które jej zdaniem pod rządami Talibów cierpiały najbardziej[117]. W październiku 2002 roku zagłosowała także za interwencją militarną w Iraku, co jednak w przyszłości nazywała błędem wynikającym z dezinformacji szerzonej przez gabinet Georga W. Busha[118][119]. W czasie wojny osobiście odwiedzała amerykańskie obozy w Iraku i Afganistanie. Po odwiedzeniu Iraku w lutym 2005 roku oceniła tamtejszą sytuację jako dobrą – powstanie przeciwko władzy upadło, demokratyczne wybory zostały przeprowadzone bez zakłóceń, a wiele części kraju funkcjonuje dobrze[120]. Po odwiedzeniu Afganistanu w lipcu 2005 roku zauważyła, że Stany Zjednoczone poniosły ogromne straty i wniosła o poszerzenie amerykańskiego kontyngentu o 80 tysięcy żołnierzy[121]. W listopadzie 2005 roku przyznała, że choć błędem z jej strony było poparcie interwencji w Iraku, błędem byłoby też wycofanie się w najbliższym okresie[118][119].

Zagłosowała przeciwko dwóm ustawom George’a Busha, które obniżały podatki (EGTRRA i JGTRRA), przeciwko nominacji Johna Glovera Robertsa na stanowisko prezesa Sądu Najwyższego i przeciwko nominacji Samuela Alito do Sądu Najwyższego[122][123].

W 2005 roku wezwała Federalną Komisję Handlu do zbadania sprawy ukrytych scen seksu w grze Grand Theft Auto: San Andreas[124]. Razem z Joe Liebermanem i Evanem Bayhem przygotowała Family Entertainment Protection Act. Ustawa miała wymuszać przestrzeganie ocen systemu Entertainment Software Rating Board w celu ochrony dzieci przed niewłaściwymi treściami[125], ale nigdy nie weszła w życie. Została skierowana do senackiej komisji ds. handlu, nauki i transportu, a potem jej ważność wniosku wygasła wraz z kadencją Senatu[126].

W 2004 i 2005 roku zagłosowała przeciwko ustawie Federal Marriage Amendment, która definiowała małżeństwo jako związek pomiędzy kobietą a mężczyzną[127].

W 2006 roku Hillary Clinton ubiegała się o drugą kadencję i wygrała wybory 7 listopada 2006 roku, uzyskując 67% głosów w wyborach powszechnych i wygrywając w 58/62 jednostkach administracyjnych Nowego Jorku. Jej głównym kontrkandydatem był Republikanin John Spencer, były burmistrz Yonkers[128][129].

W II kadencji stosunek Hillary Clinton do obecności wojsk amerykańskich w Iraku zmienił się. Uważała, że najwyższy czas, żeby się wycofać. W 2007 roku zagłosowała przeciwko wnioskowi prezydenta, aby zwiększyć kontyngent w Iraku. Zagłosowała też za wycofaniem wojsk z Iraku, ale prezydent George W. Bush zawetował tę ustawę[130][131].

Kampania prezydencka w 2008 roku

Hillary Clinton przemawia 3 lutego 2008 roku w Minneapolis w ramach swojej kampanii prezydenckiej

20 stycznia 2007 roku Hillary Clinton zapowiadała swoją kandydaturę do nominacji Partii Demokratycznej w wyborach prezydenckich w 2008 roku[132]. Do lutego 2008 roku prowadziła we wszystkich sondażach. Później prowadzenie przejął jej główny rywal i senator ze stanu Illinois, Barack Obama[133]. Jednak to Clinton zebrała więcej datków na kampanię wyborczą[134].

Clinton opierała swoją kampanię na zapewnianiu o swoim doświadczeniu, natomiast głównym hasłem wyborczym Obamy była zmiana. Przeciwnicy Clinton często wypominali jej poparcie dla interwencji militarnej w Iraku, której Obama sprzeciwiał się od samego początku[135].

Obamie udało się uzyskać poparcie senatora Teda Kennedy’ego, o które Clinton zabiegała od dłuższego czasu[136]. Clinton poparli między innymi Walter Mondale[137] (były wiceprezydent w gabinecie Jimmy’ego Cartera) i generał Hugh Shelton[138] (były przewodniczący Kolegium Połączonych Szefów Sztabów).

Hillary Clinton wygrała wybory powszechne, uzyskując najwięcej, 48,04%, wszystkich głosów. Jej główny rywal Barack Obama uzyskał 47,31% głosów. Jednak Obama wygrał w 33 stanach, a Clinton w 23. Tym samym Obama uzyskał więcej głosów delegatów i to on został nominowanym Partii Demokratycznej[136][139].

7 czerwca 2008 roku Hillary Clinton wycofała się z kampanii wyborczej i udzieliła swojego poparcia Barackowi Obamie, który ostatecznie wygrał prawybory i wybory prezydenckie[136].

Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych (2009–2013)

Hillary Clinton podczas zaprzysiężenia na stanowisko sekretarza stanu w obecności sędzi Kathryn Oberly i swojego męża, który trzyma dla niej Biblię
Hillary Clinton podczas zaprzysiężenia na stanowisko sekretarza stanu w obecności wiceprezydenta Joe Bidena, swojego męża, córki oraz jej matki, która trzyma dla niej Biblię

W grudniu 2008 roku zostało zapowiedziane, że Hillary Clinton obejmie urząd sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych[140]. Urząd objęła 21 stycznia 2009 roku, tym samym rezygnując z funkcji senatora[141].

Clinton zwiększyła wykorzystywanie mediów społecznościowych w Departamencie Stanu, informując społeczeństwo o bieżących sprawach za pośrednictwem Facebooka i Twittera[142].

Odwiedziła 112 krajów w trakcie pełnienia urzędu, najwięcej spośród wszystkich sekretarzy stanu[143]. Podróżowała do wcześniej rzadko odwiedzanych przez sekretarzy krajów, takich jak Togo i Timor Wschodni. Jej zdaniem w epoce wirtualnej osobiste wizyty były ważniejsze, niż kiedykolwiek wcześniej[144].

Sekretarz stanu Hillary Clinton i minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow przyciskają symboliczny guzik restartu na znak ocieplenia stosunków między Stanami Zjednoczonymi a Rosją

Tuż po przejęciu urzędu Clinton wykonała wiele telefonów do zagranicznych przywódców, informując ich o zmianie polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych, która jej zdaniem wymagała naprawy[145]. Razem z ministrem spraw zagranicznych Rosji Siergiejem Ławrowem na znak chęci odbudowy relacji między oboma krajami, wcisnęli symboliczny guzik restartu. Nowa polityka wobec Rosji była powszechnie nazywana rosyjskim resetem. Z obserwacji New York Times wynika, że relacje były lepsze za prezydentury Dmitrija Miedwiediewa w Rosji, ale pogorszyły się, gdy do władzy powrócił Władimir Putin[146].

W 2009 roku prowadziła mediacje pomiędzy Turcją i Armenią, które miały podpisać pakt o otwartych granicach. Będąc w Zurychu rozwiązała na odległość powstały w ostatniej chwili spór, który prawie zakończył negocjacje niepowodzeniem[147].

Sprzeciwiała się irańskiemu programowi nuklearnemu i w związku z tym namawiała inne kraje do izolacji Iranu i nakładanie na niego sankcji. W tym samym czasie prowadziła negocjacje z Iranem, których zwieńczeniem było porozumienie nuklearne w 2015 roku, 2 lata po złożeniu przez Clinton urzędu[148].

W kwietniu 2011 roku znajdowała się w najbliższym kręgu doradców prezydenta wtajemniczonych w działania Stanów Zjednoczonych, mające na celu pochwycenie przywódcy terrorystów Osamę bin Ladena. Clinton zalecała nieskrępowane działania, twierdząc że powstrzymanie przywódcy terrorystów jest ważniejsze, niż ryzyko pogorszenia relacji z Pakistanem[149].

W początkowej fazie wojny domowej w Syrii Clinton i Obama nakłaniali prezydenta Syrii Baszszara al-Asada do zaprowadzenia demokratycznych reform. W późniejszym okresie namawiali go do ustąpienia. Clinton i dyrektor CIA David Petraeus przygotowali plan umocnienia syryjskiej opozycji poprzez uzbrajanie i trening wcześniej zweryfikowanych grup syryjskich rebeliantów. Jej propozycja została odrzucona przez Biały Dom z powodu niechęci angażowania się w konflikt i z obawy, że wśród rebeliantów mogą ukrywać się ekstremiści, którzy zaczną atakować inne cele[150].

15 grudnia asystenci Clinton poinformowali, że sekretarz stanu odwołała podróż zagraniczną z powodu grypy żołądkowej, którą zaraziła się w czasie podróży do Europy. Na kilka dni trafiła do szpitala po tym jak zemdlała z powodu odwodnienia i w efekcie doznała wstrząśnienia mózgu. Później, w szpitalu zdiagnozowano u niej zakrzepicę[151].

Clinton już w marcu 2012 roku poinformowała, że ustąpi ze stanowiska sekretarza stanu po zakończeniu pierwszej kadencji prezydenta Baracka Obamy niezależnie od wyników kolejnych wyborów prezydenckich[152]. Złożyła urząd 1 lutego 2013 roku. Na stanowisku sekretarza stanu zastąpił ją demokrata John Kerry[153].

Reakcja na zamach w Bengazi

11 września 2012 ambasada USA w Libii, w Bengazi została zaatakowana. Zginął ambasador J. Christopher Stevens i trzech pracowników ambasady[154]. Doniesienia i wyjaśnienia pracowników dyplomacji po atakach były różne i czasem sprzeczne ze sobą. 15 października Clinton wzięła na siebie odpowiedzialność za błędy w zabezpieczeniu ambasady i przyznała, że sprzeczne doniesienia były spowodowane mgłą wojny i ogólnym zamieszaniem po atakach[155][156].

19 grudnia 2012 Thomas R. Pickering i Michael Mullen przygotowali raport, który był krytyczny wobec Departamentu Stanu. Skrytykowano między innymi ignorowanie próśb o zwiększenie liczby pracowników ochrony, ulepszenie mechanizmów zabezpieczających i niedostosowanie procedur bezpieczeństwa do zmieniających się warunków w Libii[155]. Clinton zaakceptowała wnioski z raportu i zapowiedziała wdrożenie jego zaleceń. Podjęła decyzję o zwolnieniu czterech urzędników Departamentu Stanu i podległych im pracowników[157][158].

Clinton stanęła przed Komisją Kongresową ds. Zagranicznych 23 stycznia 2013 roku i 22 października 2015 roku. Ponownie wzięła na siebie odpowiedzialność za to, co stało się w Bengazi, ale broniła się, mówiąc że nie brała bezpośredniego udziału w dyskusji na temat bezpieczeństwa konsulatu. Dodała, że nie docierały do niej wnioski o podwyższenie bezpieczeństwa ambasady, bo takimi wnioskami zajmują się eksperci ds. bezpieczeństwa w Departamencie Stanu, a nie sekretarz stanu. Zapewniła też, że po ataku w Bengazi podjęła natychmiastowe działania, by wzmocnić ochronę amerykańskich placówek[155][159].

Kontrowersje związane z e-mailami

W marcu 2015 roku inspektor generalny Departamentu Stanu ujawnił, że Hillary Clinton używała prywatnych kont email do przechowywania poufnych informacji. Krytycy Clinton zarzucali jej niedbalstwo i łamanie protokołów oraz procedur dyplomatycznych[160][161].

The New York Times informował, że około 2100 maili znajdujących się na prywatnej poczcie elektronicznej Clinton zostały uznane na mocy wstecznej jako poufne. Żaden z nich nie był oficjalnie poufny w momencie wysłania. 65 maili otrzymało status tajny, a 20 ściśle tajny, reszta miała status poufny[162][163][164].

Inspektor generalny Departamentu Stanu złożył do Kongresu pismo, w którym stwierdził, że choć żaden mail nie był poufny w chwili wysłania, to jednak niektóre zawierały informacje niejawne[165]. 15 lipca 2015 roku zeznał, że przynajmniej jedna wiadomość była poufna w chwili wysłania i nigdy nie powinna się znaleźć na nierządowym serwerze[166].

Hillary Clinton twierdziła, że żadna z informacji znajdujących się na jej prywatnej poczcie nie była poufna[166]. 2 lipca 2016 roku została przesłuchana przez FBI[167]

Fundacja Clintonów (2013–2016)

Sekretarz obrony Leon Panetta wręcza Hillary Clinton Medal Departamentu Obrony za Wybitną Służbę Publiczną

Po zakończeniu sprawowania urzędu sekretarza stanu 1 lutego 2013 roku, Hillary Clinton po raz pierwszy od 30 lat stała się osobą prywatną[168]. Ona i jej córka Chelsea Clinton przyłączyły się do zarządu fundacji męża. Nazywająca się do tej pory fundacja William J. Clinton Foundation zmieniła nazwę na Bill, Hillary & Chelsea Clinton Foundation[169]. Hillary Clinton skupiła się na wczesnym rozwoju dzieci i zachęcaniu młodych dziewczyn do zdobywania średniego wykształcenia na całym świecie. W akcji brała udział Julia Gillard, była premier Austalii[170].

Clinton prowadziła także projekt No Ceilings: The Full Participation Project we współpracy z fundacją Billa Gatesa i Melindy Gates, Bill & Melinda Gates Foundation. W ramach projektu zbierała informacje na temat postępów dokonanych w emancypacji kobiet na świecie od czasu konferencji pekińskiej. Postępy oceniła pozytywnie i napisała w raporcie, że nigdy w historii nie było lepszego okresu, aby urodzić się kobietą[171][172].

13 lutego 2013 roku Clinton otrzymała Medal Departamentu Obrony za Wybitną Służbę Publiczną – najwyższe odznaczenie Pentagonu[173].

Fundacja znowu zaczęła przyjmować datki z innych krajów, czego nie robiła w okresie kiedy Hillary Clinton była sekretarzem stanu. W kwietniu 2015 roku Clinton zrezygnowała z dalszego kierowania fundacją z powodu chęci wystartowania w wyborach prezydenckich. Jednocześnie fundacja ogłosiła, że będzie przyjmować nowe zagraniczne datki tylko od sześciu kolejnych krajów[174].

Kampania prezydencka w 2016 roku

Hillary Clinton przemawia w Filadelfii w ramach kampanii prezydenckiej 20 kwietnia 2016 roku
Wyniki wyborów prezydenckich w 2016 roku. Stany, w których zwyciężyła Hillary Clinton mają kolor niebieski. Liczby pokazują ilu elektorów uzyskał zwycięzca w danym stanie.

12 kwietnia 2015 Hillary Clinton wyraziła chęć kandydowania w wyborach prezydenckich w 2016 roku[175]. Jednak jej kampania zaczęła się jeszcze wcześniej dzięki niezależnym akcjom takim jak Ready for Hillary i Priorities USA Action[176]. W swojej kampanii skupiła się na potrzebach klasy średniej. Zapowiedziała wysiłki na rzecz zwiększenia dochodów klasy średniej, wprowadzenia powszechnej edukacji przedszkolnej, obniżenie podatków od czesnego i udoskonalenie Patient Protection and Affordable Care Act[177][178].

Od lipca 2013 roku do sierpnia 2015 większość sondaży wskazywała, że w prawyborach Partii Demokratycznej ponad 50% wyborców było gotowych zagłosować na Hillary Clinton. W późniejszym okresie poparcie dla niej wahało się od około 40% do około 55%, ale nadal miała przewagę. Jej największym i jedynym kontrkandydatem, który występował na listach wyborczych we wszystkich stanach i nie wycofał się przed pierwszym głosowaniem, był Bernie Sanders – senator, były burmistrz Vermont i zadeklarowany socjalista[179][180].

Clinton od początku miała przytłaczającą przewagę w sondażach i w liczbie superdelegatów deklarujących poparcie dla niej[179][181]. Ostatecznie uzyskała także poparcie 55,20% wyborców w wyborach powszechnych i poparcie 46,29% delegatów (na Berniego Sandersa głos oddało 38.76% delegatów, reszta oddała głos niewiążący)[182]. 26 lipca 2016 roku na konwencji krajowej Partii Demokratycznej w Filadelfii Hillary Clinton została oficjalnie nominowana jako kandydatka Partii Demokratycznej na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Bernie Sanders także ją poparł i pod koniec głosowania poprosił prowadzącą obrady o zawieszenie reguł wyboru kandydata i nominowanie Hillary Clinton przez aklamację[183].

Logo kampanii wyborczej Hillary Clinton w 2016 roku

27 lipca 2016 roku konwencja krajowa wyznaczyła Tima Kaine’a, senatora i byłego gubernatora stanu Wirginia[184], na kandydata na stanowisko wiceprezydenta.

Głównym przeciwnikiem Hillary Clinton był kandydat i członek Partii Republikańskiej Donald Trump – miliarder i przedsiębiorca, który nigdy wcześniej nie pełnił żadnego stanowiska publicznego. W przeszłości Donald Trump należał do różnych partii politycznych, w tym do Partii Demokratycznej przed 1987 i w latach 2001–2009 oraz do Partii Republikańskiej w latach 1987–1999, 2009-2011 i od 2012[185].

Hillary Clinton zarzucała Trumpowi brak odpowiednich kompetencji, by być prezydentem USA. Jej zdaniem brakowało mu stabilności, siły i mądrości. Nazwała go zagrożeniem dla kraju, demokracji i gospodarki[186]. Z kolei Trump określił Hillary Clinton mianem marionetki w rękach elit i wielkiego biznesu. Oskarżył ją o upokorzenie Stanów Zjednoczonych na arenie międzynarodowej. Powiedział też, że jej spuścizna to śmierć, zniszczenie, terroryzm i słabość[187].

W początkowej fazie kampanii prezydenckiej sondaże wskazywały dużą przewagę Hillary Clinton nad Donaldem Trumpem, wynoszącą nawet kilkanaście punktów procentowych. Z czasem jej przewaga się zmniejszyła, ale nadal prowadziła w znacznej większości sondaży, zarówno porównujących jej wynik do wyniku Trumpa, jak i tych uwzględniających kandydaturę Gary’ego Johnsona i Jill Stein[188][189][190].

9 listopada 2016 skończyła się kampania wyborcza i rozpoczęło się liczenie głosów. Gdy wyniki cząstkowe zaczęły wskazywać na zdecydowaną przewagę Trumpa nad Hillary Clinton, szef jej kampanii wyborczej, John Podesta, ogłosił na wiecu w Nowym Jorku, że kandydatka nie wygłosi mowy tego dnia i polecił zebranym aby rozeszli się do domów[191]. Między godziną 2:00, a 3:00 czasu wschodniego przeliczono wystarczająco dużo głosów, aby stwierdzić, że Donald Trump pozyskał co najmniej 276 elektorów, a żeby zostać prezydentem potrzeba było przynajmniej 270[192]. Clinton śledziła kampanię wyborczą ze swojego pokoju hotelowego. Stamtąd zadzwoniła do Trumpa aby pogratulować mu wyniku i uznać swoją przegraną[193]. W swojej zwycięskiej przemowie Donald Trump potwierdził, że otrzymał telefon z gratulacjami. Sam pogratulował jej i jej rodzinie ciężkiej walki do samego końca oraz stwierdził, że Stany Zjednoczone mają wobec niej ogromny dług wdzięczności za jej zasługi dla kraju[194]. Hillary Clinton wygłosiła swoje przemówienie dzień później. Przeprosiła za to, że nie udało jej się wygrać tych wyborów, uznała swoją przegraną i pogratulowała zwycięzcy Donaldowi Trumpowi. Wyraziła opinię, że te wybory świadczą o głębokim podziale w społeczeństwie amerykańskim[195].

Na Hillary Clinton zagłosowało 65 844 954 (48.04%) osób, najwięcej spośród wszystkich kandydatów i o 2 865 075 (2,09%) więcej, niż zdobył zwycięzca tych wyborów Donald Trump. Przegrała jednak głosowanie w Izbie Elektorów otrzymując 227 głosów, o 77 mniej, niż Trump[196]. Dodatkowo pięcioro elektorów przypisanych do Clinton okazało się wiarołomnymi elektorami i zagłosowali oni na innego kandydata. Elektor David Mulinix oddał swój głos na Berniego Sandersa[197], Levi Guerra, Esther John i Bret Chiafalo na republikanina i byłego sekretarza stanu Colina Powella, a Robert Satiacum Jr. na działaczkę z plemienia Siuksów Faith Spotted Eagle[198][199]. Hillary Clinton została piątą osobą w historii Stanów Zjednoczonych, która wygrała głosowanie powszechne w wyborach prezydenckich, ale przegrała głosami elektorskimi. Wcześniej byli to Andrew Jackson (1824, zwycięzca – John Quincy Adams), Samuel J. Tilden (1876, zwycięzca – Rutherford Hayes), Grover Cleveland (1888, zwycięzca – Benjamin Harrison) i Al Gore (2000, zwycięzca – George W. Bush).

Publiczne poparcie

Hillary Clinton była generalnie popierana przez Partię Demokratyczną. Wielu jej członków popierało ją publicznie, między innymi urzędujący prezydent Barack Obama i urzędujący wiceprezydent Joe Biden[200]. Oprócz tego co najmniej 28 członków Partii Republikańskiej otwarcie wyraziło poparcie dla Hillary Clinton. Wśród nich byli to między innymi[201]: Richard Armitage (były zastępca sekretarza stanu w gabinecie George’a W. Busha), Arne Carlson (były gubernator Minnesoty), Doug Elmets (były rzecznik prezydenta Ronalda Reagana), Charles Fried (były państwowy radca prawny USA z nominacji prezydenta Ronalda Reagana), Richard L. Hanna (kongresmen), Robert Kagan (doradca w kampanii prezydenckiej Johna McCaina i Mitta Romneya), Henry Paulson (były sekretarz skarbu), Larry Lee Pressler (kongresmen i senator). Kandydaturę Clinton popierali także biznesmeni: Warren Buffett (dyrektor generalny Berkshire Hathaway)[202], Tim Cook (dyrektor generalny Apple Inc.)[203], Richard Garriott (producent gier komputerowych)[204], David Karp (założyciel Tumblr)[205], Jeffrey Katzenberg (dyrektor generalny DreamWorks)[206], Chuck Robbins (dyrektor generalny Cisco Systems, republikanin)[201], Meg Whitman (dyrektor generalny Hewlett-Packard, republikanin)[201], Susan Wojcicki (dyrektor generalny YouTube)[207]. Popierali ją także pisarze i filmowcy: J.J. Abrams[208], James Cameron[209], Stephen King[210], George Lucas[209], Robert Rodriguez[204], Steven Spielberg[206] oraz muzycy: 2 Chainz[211], 50 Cent[212], Christina Aguilera[213], Mariah Carey[214], Lady Gaga[215], Sia[216], Snoop Dogg[212].

Wśród przywódców zagranicznych faworyzujących Hillary Clinton w wyborach prezydenckich znaleźli się: François Hollande (prezydent Francji)[217], Stefan Löfven (premier Szwecji)[218], Matteo Renzi (premier Włoch)[219], Nicola Sturgeon (premier Szkocji)[220], Manuel Valls (premier Francji)[221]. Popierali ją także byli przywódcy: Silvio Berlusconi (były premier Włoch)[222], Tony Blair (były premier Wielkiej Brytanii)[223], Vicente Fox (były prezydent Meksyku)[224], Nicolas Sarkozy (były prezydent Francji)[221].

Relacje z Donaldem Trumpem

Kontrowersje budził fakt, że przed wyborami Clinton i jej główny rywal Donald Trump stwarzali wrażenie dobrych relacji między sobą. Szczerość ich rywalizacji została podana w wątpliwość między innymi w magazynie Commentary[225], w programie Today na NBC[226] i w radiu NPR[227]. Bloomberg zasugerowało nawet, że Trump może chcieć pomóc Clinton[228]. Hillary Clinton i Donald Trump konkurując ze sobą wzajemnie podważali swoje kompetencje i przyrównywali kandydaturę swojego przeciwnika do niebezpieczeństwa[186][187].

W marcu 2012, kiedy Clinton ogłosiła rezygnację ze stanowiska sekretarza stanu w kolejnym roku, Donald Trump udzielił wywiadu dla Grety Van Susteren w Fox News Channel, gdzie pozytywnie ocenił działalność Clinton podkreślając jej pracowitość. Przyznał też, że osobiście zna ją i jej męża od wielu lat i bardzo ich lubi[229]. Kiedy jednak w 2015 roku Trump prowadził już swoją kampanię wyborczą, nazwał Hillary Clinton najgorszym sekretarzem stanu w historii[230]. Donald Trump komentował również wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2008 roku na swoim blogu. Stwierdził wówczas, że zna Clintonów osobiście i jego zdaniem Bill był świetnym prezydentem, a Hillary to mądra osoba i byłaby świetnym prezydentem lub wiceprezydentem. Przyznał też, że zna Hillary osobiście[231]. Clintonowie byli gośćmi Donalda Trumpa na jego ślubie z Meliną Knavas w Mar-a-Lago i wspólnie pozowali do zdjęć, na których się uśmiechali i obejmowali[232].

W przeszłości Donald Trump był także donatorem fundacji Clintonów. W sumie przekazał ponad 100 tys. dolarów, a jego córka Ivanka ponad 5 tys. dolarów[233][234].

Sama Hillary Clinton stwierdziła, że choć faktycznie znała osobiście Trumpa, to nigdy się z nim nie przyjaźniła. Za to córka Clinton, Chelsea, deklarowała przyjaźń z córką Trumpa Ivanką[235][236].

Nagrane wypowiedzi Trumpa, w których komplementuje Hillary Clinton zostały wykorzystane w spotach wyborczych Teda Cruza[237] (rywala Trumpa w prawyborach Republikanów), a także samej Hillary Clinton[238].

Wyciek maili Komitetu Krajowego Demokratów

W lipcu 2016 roku WikiLeaks ujawniła 20 tysięcy e-maili Komitetu Krajowego Partii Demokratycznej, z których wynikało, że w czasie prawyborów kluczowi członkowie komitetu potajemnie wspierali kandydaturę Hillary Clinton. Dyskutowali między innymi o tym jak niekorzystnie przedstawić Sandersa w mediach i wyeksponować fakt, że jest ateistą (choć sam Sanders twierdzi, że wierzy w Boga[239]). Ujawnienie tych informacji doprowadziło do rezygnacji Debbie Wasserman Shultz ze stanowiska przewodniczącej komitetu krajowego partii[240][241].

Hillary Clinton oskarżyła rząd Rosji o zaaranżowanie ujawnienia maili, żeby wesprzeć kampanię prezydencką Donalda Trumpa[242][243]. Ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama potwierdził możliwość potajemnego zaangażowania Rosji w wybory prezydenckie[244].

Minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow zaprzeczył jakoby Rosja miała cokolwiek wspólnego z wyciekiem maili[245].

W październiku 2016 portal WikiLeaks ujawnił kolejne maile. W jednym z nich, wysłanym w czasie demokratycznych prawyborów, demokratka Donna Brazile poinformowała szefa kampanii wyborczej Clinton, Johna Podesty, że czasami dostaje z wyprzedzeniem pytania, które w debacie organizowanej przez CNN otrzymują Hillary Clinton i Bernie Sanders. Podała przykłady i zapowiedziała, że w późniejszym czasie przyśle więcej pytań. Wkrótce opublikowany został także mail, w którym Brazile zdradza sztabowi Clinton jedno z pytań i okoliczności w jakich ma ono zostać zadane. Pytanie rzeczywiście padło, a okoliczności się zgadzają. Brazile oskarżyła Rosję o zlecanie kradzieży maili. Stacja CNN ogłosiła, że nie wiedziała o wycieku i kończy współpracę z Brazile[246].

Kontrowersje wokół stanu zdrowia

11 września 2016 roku w Nowym Jorku Hillary Clinton niespodziewanie wcześnie opuściła wydarzenie upamiętniające ofiary zamachu z 11 września 2001 roku[247]. W sieci zostało opublikowane nagranie przedstawiające moment, w którym Clinton zostaje wprowadzona do pojazdu[248]. Według świadków w momencie ewakuacji Clinton zachwiała się, ugięły się pod nią kolana oraz zgubiła but[249]. Początkowo oficjalnie ogłoszono, że Hillary Clinton zasłabła z powodu przegrzania i odwodnienia organizmu. Później ujawniono, że w momencie zdarzenia kandydatka cierpiała na zapalenie płuc[250].

W odpowiedzi na to zdarzenie jej kontrkandydat, Donald Trump, wyraził nadzieję szybkiego powrotu Clinton do zdrowia i powrotu do kampanii wyborczej[251].

To wydarzenie wywołało kontrowersje wokół domniemanego dobrego stanu zdrowia kandydatki[252]. Wcześniejsze wątpliwości związane ze stanem zdrowia Clinton były przez jej sztab wielokrotnie bagatelizowane i nazywane prawicowymi teoriami spiskowymi[253][254].

Życie prywatne

Hillary Clinton z rodziną w 1993 roku. Od lewej: pierwsza dama Hillary Clinton, jej córka Chelsea i mąż prezydent Bill Clinton

Należy do Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego[255].

Ma dwóch młodszych braci – Hugh i Tony’ego[256]. Jej ojciec Hugh E. Rodham zmarł w wieku 82 lat w 1993 roku na udar mózgu[257]. Matka Dorothy Howell Rodham zmarła w wieku 92 lat w 2011 roku[258].

Jest żoną Billa Clintona, prezydenta Stanów Zjednoczonych w latach 1993–2001. Ma z nim córkę, Chelsea (ur. 27 lutego 1980)[45]. W 1998 roku wyszło na jaw, że mąż Hillary Clinton zdradzał ją ze stażystką w Białym Domu, Moniką Lewinsky.

Poprzez swoją jedyną córkę Hillary Clinton ma zięcia Marca Mezvinsky’ego (ur. 15 grudnia 1977)[259], wnuczkę Charlotte Clinton Mezvinsky (ur. 26 września 2014)[260], wnuka Aidana Clintona Mezvinsky’ego (ur. w czerwcu 2016)[261] i wnuka Jaspera Clintona Mezvinsky'ego (ur. 22 lipca 2019)[262].

Odznaczenia

Publikacje

Książki przetłumaczone na język polski

  • Tworząc historię. Wspomnienia, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 2003, ISBN 83-7391-262-2 (Living history 2003)

Książki w języku angielskim

  • It Takes a Village: And Other Lessons Children Teach Us, Simon & Schuster, 1996, ISBN 978-1-4165-4064-9.
  • An Invitation to the White House: At Home with History, Simon & Schuster, 2000, ISBN 978-0-684-85799-2.

Wyniki wyborów

Poniżej wymienione zostały wybory powszechne, w których Hillary Clinton wzięła czynny udział. Poprzez głównego przeciwnika rozumie się kandydata, który w danych wyborach wygrał lub zajął drugie miejsce jeśli wygrała Clinton.

RokWyboryGłówny przeciwnikWynikŹródło
Głosy powszechne%Wygrana
2000Wybory do Senatu USA w Nowym Jorku, w 2000 rokuRick Lazio3 747 31055T[270]
2006Wybory do Senatu USA w Nowym Jorku, w 2006 rokuJohn Spencer3 008 42867T[271]
2008Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej w 2008 rokuBarack Obama17 857 50148N[139]
2016Prawybory prezydenckie Partii Demokratycznej w 2016 rokuBernie Sanders16 847 07555T[182]
2016Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 2016 rokuDonald Trump65 844 61048N[196]

Wizerunek

Poniższy wykres przedstawia, jak zmieniała się opinia publiczna na temat Hillary Clinton – według Instytutu Gallupa – w latach 1992–2016, czyli od czasu, gdy jej mąż po raz pierwszy kandydował na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych. Wynika z nich, że Hillary Clinton przez większość tego okresu cieszyła się wysokim poparciem, ponad 50% ankietowanych. Liczba osób mających negatywną opinię o Hillary Clinton przeważała nad osobami mającymi pozytywną opinię o niej tylko w okresie wyborów: w 1996 (kiedy jej mąż Bill Clinton kandydował ponownie na prezydenta), 2000 (wybory do senatu), 2008 (wybory prezydenckie) i 2016 (wybory prezydenckie). Wyjątkiem jest 2006 rok, kiedy Hillary Clinton ubiegała się o kolejną kadencję senatora. Najwyższe poparcie zostało odnotowane w grudniu 1998 roku, kiedy w kongresie toczyła się dyskusja nad impeachmentem wobec Billa Clintona z powodu zdrady małżeńskiej. Poparcie dla Hillary Clinton wyniosło wtedy 67%[272]. Największy brak poparcia odnotowano w lipcu 2016 roku, w czasie wyborów prezydenckich. Hillary Clinton negatywnie oceniło 57% ankietowanych, a tylko 38% oceniało ją pozytywnie. Jednocześnie notowania głównego rywala Clinton w tych wyborach, Donalda Trumpa, również były rekordowo słabe[273]. Najdłużej opinia pozytywna o Hillary Clinton przeważała nad opinią negatywną w latach 2008–2015, od wycofania się jej z wyborów prezydenckich w 2008 do początku jej kampanii prezydenckiej w 2015. W całym okresie sprawowania przez nią funkcji sekretarza stanu większość ankietowanych oceniała ją pozytywnie, przez większą część tego okresu popierało ją ponad 60% ankietowanych.

     Odsetek osób mających pozytywną opinię o Hillary Clinton

     Odsetek osób mających negatywną opinię o Hillary Clinton

     Odsetek osób niemających wyrobionego zdania o Hillary Clinton

Przypisy

  1. ↑ Hillary Rodham Clinton, whitehouse.gov, 31 grudnia 2014 [dostęp 2016-06-09] (ang.).
  2. ↑ Edgewater Hospital 1929-2001, Edgewater Historical Society [dostęp 2016-06-09] (ang.).
  3. ↑ Hillary Rodham Clinton, Park Ridge Public Library [dostęp 2016-06-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-12] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Meet Hillary Clinton, votersforhillary.com [dostęp 2016-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] (ang.).
  5. ↑ a b c Hillary Clinton jakiej nie znacie, Dziennik Związkowy, 18 kwietnia 2015 [dostęp 2016-06-13] (pol.).
  6. ↑ a b The Crist Switch: Top 10 Political Defections, „Time”, 29 kwietnia 2009, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-06-13] (ang.).
  7. ↑ Hillary and Martin Luther King Jr., voices.washingtonpost.com [dostęp 2016-06-13] (ang.).
  8. ↑ Commencement Address, Wellesley College [dostęp 2016-06-13] (ang.).
  9. ↑ a b Emma Roller, Can Hillary Clinton, Goldwater Girl, Win Over Republicans?, „The New York Times”, 17 maja 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-06-13] (ang.).
  10. ↑ a b Hillary: The Wellesley years – The Boston Globe, BostonGlobe.com [dostęp 2016-06-14] (ang.).
  11. ↑ Student Speech, Wellesley College [dostęp 2016-06-14] (ang.).
  12. ↑ a b Mark Leibovich, In Turmoil of ’68, Clinton Found a New Voice, „The New York Times”, 5 września 2007, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-06-14] (ang.).
  13. ↑ Reading Hillary Rodham’s hidden thesis, msnbc.com, 9 maja 2007 [dostęp 2016-06-14] (ang.).
  14. ↑ a b Chris Wild, Even in 1969, Hillary Clinton had bold ideas – and bold pants, Mashable [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  15. ↑ 50 facts about Hillary Rodham Clinton, BOOMSbeat, 24 lipca 2015 [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  16. ↑ Hillary Clinton says working at a fish-processing plant was the 'best preparation for being in Washington’, Business Insider [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  17. ↑ a b Hillary Diane Rodham Clinton (1947–), encyclopediaofarkansas.net [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  18. ↑ In Memoriam: Renowned Yale Child Psychiatrist Albert J. Solnit, Yale News [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  19. ↑ At her Yale 40th reunion, Hillary Clinton reflects on the status of children, nhregister.com [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  20. ↑ Hillary Clinton Biography for Kids, MrNussbaum.com [dostęp 2016-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-20] (ang.).
  21. ↑ Karen Reed Hadalski, Ten Difficult Women: Their Impact and Legacy, PublishAmerica, 24 września 2012, s. 36, ISBN 978-1-62772-131-8 [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  22. ↑ Hillary Clinton on Twitter, Twitter [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  23. ↑ Zach Schwartz-Weinstein, On Bill and Hillary Clinton’s First Date in 1971, They Crossed a Picket Line, In The Times, 9 lutego 2016 [dostęp 2016-06-16] (ang.).
  24. ↑ The Clintons’ Berkeley Summer of Love – The New York Sun, nysun.com [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  25. ↑ Hillary Clinton’s Radical Summer – The New York Sun, nysun.com [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  26. ↑ John Nichols, Clinton Backer McGovern: Time for Hillary to Quit, „The Nation”, 7 maja 2008, ISSN 0027-8378 [dostęp 2016-07-29] (ang.).
  27. ↑ a b A.B.C. News, Clintons Celebrate Their 40th Wedding Anniversary, ABC News, 12 października 2015 [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  28. ↑ Children Under the Law, Harvard Educational Review [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  29. ↑ Tamar Lewin, THE 1992 CAMPAIGN: Issues: Women and Families; Legal Scholars See Distortion In Attacks on Hillary Clinton, „The New York Times”, 24 sierpnia 1992, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  30. ↑ Children’s Rights – Historical Roots Of The Children’s Rights Movement, family.jrank.org [dostęp 2016-06-18] (ang.).
  31. ↑ Children’s Defense Fund’s Marian Wright Edelman Calls on Congress & Bush Administration to Help the Country’s Nine Million Children Without Health Insurance, Democracy Now! [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  32. ↑ How Richard Nixon Created Hillary Clinton, Bloomberg [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  33. ↑ 10 famous bar exam failures – LexTalk, lextalk.com [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  34. ↑ Bill and Hillary Clinton celebrate 40 years of marriage, CBS News [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  35. ↑ a b Hillary Changes Her Name Yet Again, The Daily Caller [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  36. ↑ A (More or Less) Definitive Guide to Hillary Clinton’s Record on Law and Order, The Marshall Project, 1 maja 2015 [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  37. ↑ frontline: once upon a time in arkansas: Rose Law Firm Billing Records, pbs.org [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  38. ↑ Hillary Diane Rodham Clinton (1947–), Encyclopedia of Arkansas [dostęp 2016-06-19] (ang.).
  39. ↑ Hillary Clinton’s Long, Committed Record Advocating For Women and Children, Daily Kos [dostęp 2016-06-21] (ang.).
  40. ↑ Michael Kelly, THE INAUGURATION; The First Couple: A Union of Mind and Ambition, „The New York Times”, 20 stycznia 1993, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-10].
  41. ↑ Hillary Clinton on health care, hillaryclinton.com [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  42. ↑ Charles R. Babcock, Hillary Clinton Futures Trades Detailed, washingtonpost.com, 27 maja 1994 [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  43. ↑ Whitewater Time Line, Washingtonpost.com [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  44. ↑ Hillary Clinton, history.co.uk, 18 marca 2013 [dostęp 2017-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-09-17] (ang.).
  45. ↑ a b Chelsea Clinton Biography, biography.com (ang.).
  46. ↑ Guido H. Stempel III, Thomas K. Hargrove, The 21st-Century Voter: Who Votes, How They Vote, and Why They Vote [2 volumes], ABC-CLIO, 14 grudnia 2015, s. 84, ISBN 978-1-61069-228-1 [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  47. ↑ Michael Kelly, Again: It’s Hillary Rodham Clinton. Got That?, „The New York Times”, 14 lutego 1993, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  48. ↑ Jeffrey S. Solochek, No records, but there are witnesses, 7 października 2007 [dostęp 2016-07-10].
  49. ↑ James Hohmann, The Daily 202: Why teacher unions hated Hillary Clinton when she was Arkansas First Lady, Washington Post, 20 listopada 2015 [dostęp 2016-07-10] (ang.).
  50. ↑ Home Instruction for Parents of Preschool Youngsters (HIPPY), arktimes.com [dostęp 2016-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-08] (ang.).
  51. ↑ a b Limbaugh Responds to FAIR, 28 czerwca 1994 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  52. ↑ Hillary Clinton Urges Vigilance on Voting Rights, NBC New York [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  53. ↑ The National Law Journal Recognizes 100 Most Influential Lawyers in America, ALM [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  54. ↑ Vox Staff, The 11 moments that define Hillary Clinton, Vox, 11 kwietnia 2015 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  55. ↑ Hillary Rodham Clinton, whitehouse.gov, 31 grudnia 2014 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  56. ↑ Hon. Hillary Rodham Clinton – a Washington, District of Columbia (DC) Lawyer, pview.findlaw.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  57. ↑ Clinton’s '35 years of change’ omits most of her career, mcclatchydc.com [dostęp 2019-07-22] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-22] (ang.).
  58. ↑ Stephen Labaton, Rose Law Firm, Arkansas Power, Slips as It Steps Onto a Bigger Stage, „The New York Times”, 26 lutego 1994, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  59. ↑ a b Michael Barbaro, As a Director, Clinton Moved Wal-Mart Board, but Only So Far, „The New York Times”, 20 maja 2007, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  60. ↑ Ward Harkavy, Wal-Mart’s First Lady, 23 maja 2000 [dostęp 2017-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-24] (ang.).
  61. ↑ A.B.C. News, Clinton Remained Silent As Wal-Mart Fought Unions, ABC News, 24 lutego 2016 [dostęp 2016-07-12].
  62. ↑ THE 1992 CAMPAIGN; Clintons to Rebut Rumors on „60 Minutes”, „The New York Times”, 25 stycznia 1992, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  63. ↑ a b Classic New Orleans TV: Bill & Hillary Clinton Extramarital Affairs 1992 60 Minutes, YouTube, 1992 (ang.).
  64. ↑ a b Governor Clinton’s Interview with Steve Kroft of 60 Minutes, angelfire.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  65. ↑ Lauren Cowling, 24 Years Ago Hillary Clinton Insulted Tammy Wynette on National TV, One Country, 26 stycznia 2016 [dostęp 2016-07-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-09] (ang.).
  66. ↑ a b c Sun Journal – Google News Archive Search, news.google.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  67. ↑ a b c This Day in Quotes: The ironic dual anniversary of two famous Clinton quotations, thisdayinquotes.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  68. ↑ a b Review: Tammy Wynette: Tragic Country Queen, by Jimmy McDonough, theglobeandmail [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  69. ↑ The great Bush-Kerry bake-off, archive.boston.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  70. ↑ Mic, 12 Candid Hillary Clinton Moments That Show How Authentic She Really Is, mic.com [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  71. ↑ The Lady Macbeth of Little Rock, The American Spectator [dostęp 2016-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-21] (ang.).
  72. ↑ Robin Toner, THE 1992 CAMPAIGN: Political Memo; Backlash for Hillary Clinton Puts Negative Image to Rout, „The New York Times”, 24 września 1992, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-12] (ang.).
  73. ↑ Bill and Hillary’s double trouble: Clinton’s 'two for the price of, Independent, 9 marca 1994 [dostęp 2018-12-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-09] (ang.).
  74. ↑ WGBH American Experience, American Experience [dostęp 2017-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-25] (ang.).
  75. ↑ Nancy Hendricks, America’s First Ladies: A Historical Encyclopedia and Primary Document Collection of the Remarkable Women of the White House: A Historical Encyclopedia and Primary Document Collection of the Remarkable Women of the White House, ABC-CLIO, 13 października 2015, s. 354, ISBN 978-1-61069-883-2 [dostęp 2016-07-13] (ang.).
  76. ↑ Martin Kelly, Top 10 Most Influential First Ladies of the United States, 31 maja 2015 [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  77. ↑ What Is Hillarycare? Clinton’s Universal Healthcare Plan Wasn’t Exactly What She Claims It To Be, bustle.com [dostęp 2016-07-13] (ang.).
  78. ↑ Derek Bok, The Great Health Care Debate of 1993-94, upenn.edu, 1998 [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  79. ↑ A Detailed Timeline of the Healthcare Debate portrayed in „The System”, PBS, 29 października 2007 [dostęp 2016-07-24] [zarchiwizowane z adresu 2007-10-29] (ang.).
  80. ↑ James Carney, The Once and Future Hillary, „Time”, 12 grudnia 1994, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  81. ↑ Joe Klein, The Republican Who Thinks Big on Health Care, „Time”, 4 grudnia 2005, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  82. ↑ Brooks Jackson, Giving Hillary Credit for SCHIP, factcheck.org, 18 marca 2008 [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  83. ↑ a b c d First Lady Biography: Hillary Clinton, firstladies.org [dostęp 2016-07-24] (ang.).
  84. ↑ a b Somini Sengupta, Campaigns Soft-Pedal On Children and the Poor, „The New York Times”, 29 października 2000, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  85. ↑ Clinton, Hillary Rodham: Address to the White House Conference on Child Care, Encyclopedia Britannica [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  86. ↑ Remarks by the president and the first lady at White House conference on early child development and learning the East Room, clinton6.nara.gov, 17 kwietnia 1997 [zarchiwizowane z adresu 2017-02-18] (ang.).
  87. ↑ White House Conference on Children and Adolescents, APA, 27 czerwca 2001 [dostęp 2016-07-26] [zarchiwizowane z adresu 2001-06-27] (ang.).
  88. ↑ Angie Drobnic Holan, Hillary’s travels as First Lady, Politifact, 1 grudnia 2008 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  89. ↑ Hillary to fly solo on diplomatic tour, „Reading Eagle”, 2 marca 1995 [dostęp 2016-07-26].
  90. ↑ Patrick Healy, The Résumé Factor: Those 2 Terms as First Lady, „The New York Times”, 26 grudnia 2007, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  91. ↑ Patrick E. Tyler, Hillary Clinton, in china, details abuse of women, „The New York Times”, 6 września 1995, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  92. ↑ Gayle Tzemach Lemmon, The Hillary Doctrine, Newsweek, 6 marca 2011 [dostęp 2016-07-26] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-09] (ang.).
  93. ↑ Nie dopowiedziane potępienie, Archiwum Rzeczpospolitej, 6 września 1995 [dostęp 2016-07-26] (pol.).
  94. ↑ Jana Kasperkevic, 20 years on: what’s changed for women since Hillary Clinton’s Beijing speech?, The Guardian, 5 września 2015 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  95. ↑ Partner with Vital Voices, Vital Voices [zarchiwizowane z adresu 2016-11-29] (ang.).
  96. ↑ Jeff Gerth, THE 1992 CAMPAIGN: Personal Finances; Clintons Joined S.& L. Operator In an Ozark Real-Estate Venture, „The New York Times”, 8 marca 1992, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-26] (ang.).
  97. ↑ a b Bill Clinton, wyborcza.pl, 18 marca 2000 [dostęp 2016-07-26] (pol.).
  98. ↑ a b Tomasz Zalewski, Najlepiej wykształcona żona, Polityka, 8 marca 2007 [dostęp 2016-07-26] (pol.).
  99. ↑ Little Known Horrible Facts About Hillary Clinton, Swingstate, 21 grudnia 2015 [dostęp 2017-06-06] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-06] (ang.).
  100. ↑ Philip Bump, Hillary Clinton dusts off the ‘vast right-wing conspiracy’ charge. Does she have a point?, Washington Post, 28 lipca 2015 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  101. ↑ Marcin Gadziński, Prawda o Hillary: Co wiedziała, kiedy to wiedziała i jak daleko się posunie, by zostać prezydentem*, Gazeta Wyborcza, 26 czerwca 2007 [dostęp 2016-07-27] (pol.).
  102. ↑ a b Ruth Marcus, Hillary Clinton ‘Committed’ to Marriage, washingtonpost.com, 19 sierpnia 1998 [dostęp 2016-07-29] (ang.).
  103. ↑ Amanda Macias, White House staff share somber details of how Hillary Clinton coped with the Monica Lewinsky affair, Business Insider, 7 lipca 2016 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  104. ↑ John F. Harris, Clinton’s Book Tells of Strains on Marriage, Washington Post, 19 czerwca 2004 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  105. ↑ Charles B. Rangel, Clinton Is Welcome in Harlem, rangel.house.gov, 22 marca 2001 [dostęp 2016-04-21] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-11] (ang.).
  106. ↑ Hillary Rodham Clinton elected to US Senate from New York, World History Project [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  107. ↑ Adam Nagourney, With Some Help, Clintons Purchase a White House, „The New York Times”, 3 września 1999, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  108. ↑ Joan Swirsky i inni, The Fraudulent Senator: A New Media Investigation into Hillary Clinton’s 2000 Senatorial Campaign, Lulu.com, ISBN 978-1-4357-1164-8 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  109. ↑ Dan Merica, Hillary Clinton asks New Yorkers to have her back -- again, CNN, 30 marca 2016 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  110. ↑ Hillary Rodham Clinton scores historic win in New York, CNN, 8 listopada 2000 [dostęp 2019-10-28] (ang.).
  111. ↑ Hillary Clinton Elected to Senate From New York, „The New York Times”, 8 listopada 2000, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  112. ↑ Jean F. Blashfield, Hillary Clinton, Marshall Cavendish, 1 września 2010, s. 74, ISBN 978-0-7614-4954-6 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  113. ↑ Secretary of state, Hillary Rodham Clinton, windhoek.usembassy.gov [dostęp 2016-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-05] (ang.).
  114. ↑ Alexandra Rosenmann, Watch: 5 Reasons Why Hillary Clinton’s First New York Ad Is a Total Flop, AlterNet, 30 marca 2016 [dostęp 2016-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-02] (ang.).
  115. ↑ Hillary Rodham Clinton, Statement of Senator Hillary Rodham Clinton on the USA Patriot Act Reauthorization Conference Report, 14 lutego 2008 [dostęp 2016-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2008-02-14] (ang.).
  116. ↑ Khaled A Beydoun, Muslim voters between Hillary Clinton and a hard place, Al Jazeera [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  117. ↑ Hillary Clinton, New Hope For Afghanistan’s Women, „Time”, 24 listopada 2001, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  118. ↑ a b Adam B. Lerner, Gabriel Debenedetti, Hillary Clinton says her Iraq war vote was a ‘mistake’, Politico [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  119. ↑ a b Jim Fitzgerald, SignOnSanDiego.com > In Iraq -- Hillary Clinton says immediate withdrawal from Iraq would be ‘a big mistake’, legacy.utsandiego.com, 21 listopada 2005 [dostęp 2015-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-22] (ang.).
  120. ↑ Clinton says insurgency is failing, usatoday30.usatoday.com [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  121. ↑ Douglas Turner, Clinton wants increase in size of regular army, „The Buffalo News”, HighBeam Research, 14 lipca 2005 [dostęp 2015-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-01] (ang.).
  122. ↑ Neil A. Lewis, Stark Contrasts Between McCain and Obama in Judicial Wars, „The New York Times”, 28 maja 2008, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  123. ↑ Anti-Alito filibuster soundly defeated, „www.cnn.com”, CNN, 6 stycznia 2006 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  124. ↑ Clinton wades into GTA sex storm, BBC, 14 lipca 2005 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  125. ↑ Senators Clinton, Lieberman Announce Federal Legislation to Protect Children from Inappropriate Video Games. [dostęp 2005-12-18].
  126. ↑ Family Entertainment Protection Act (2005 – S. 2126), GovTrack.us [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  127. ↑ Gay marriage ban defeated in Senate vote, NBC News, 7 czerwca 2006 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  128. ↑ Campaign 2008: Is U.S. Ready for Woman President?, Newsweek, 24 grudnia 2006 [dostęp 2016-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-22] (ang.).
  129. ↑ New York Elections 2006, CNN [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  130. ↑ Hillary Clinton opposes Iraq troops ‘surge’, the Guardian, 17 stycznia 2007 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  131. ↑ Bush Repeats Veto Threat on Spending Bill That Includes Iraq Withdrawal Timetable, FOX News, 28 marca 2007 [dostęp 2014-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-27] (ang.).
  132. ↑ Patrick Healy, Clinton’s Announcement Makes Waves in ’08 Field, „The New York Times”, 20 stycznia 2007, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  133. ↑ RealClearPolitics – Election 2008 – Democratic Presidential Nomination, realclearpolitics.com [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  134. ↑ Clinton outpaces Obama in fundraising for third quarter, CNN [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  135. ↑ Karen Tumulty, The Five Mistakes Clinton Made, „Time”, 8 maja 2008, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  136. ↑ a b c Ewelina Biłda, Barack Obama – 10 najważniejszych wydarzeń z kampanii wyborczej, psz.pl, 30 października 2008 [dostęp 2016-07-27] (pol.).
  137. ↑ Hillary Clinton: Former Vice President Walter F. Mondale Endorses Clinton, presidency.ucsb.edu, 4 listopada 2007 [dostęp 2016-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-18] (ang.).
  138. ↑ Memo: Why Hillary Clinton is Ready to be Commander-in-Chief, presidency.ucsb.edu [dostęp 2016-08-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-18] (ang.).
  139. ↑ a b Democratic Convention 2008, thegreenpapers.com [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  140. ↑ Tomasz Zalewski, Clinton Hillary sekretarzem stanu, 2 grudnia 2008 [dostęp 2016-07-27] (pol.).
  141. ↑ Former Secretary of State Hillary Rodham Clinton: 2009 to 2013, state.gov [dostęp 2018-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-16] (ang.).
  142. ↑ Massimo Calabresi, Hillary Clinton and the Rise of Smart Power, „Time”, 7 listopada 2011, ISSN 0040-718X [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  143. ↑ Mark Landler, Scare Amplifies Fears That Clinton’s Work Has Taken Heavy Toll, „The New York Times”, 4 stycznia 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  144. ↑ Sara Parnass, Dana Hughes, Departing Secretary of State Hillary Clinton Leaves Behind a Legacy of Firsts, ABC News, 23 grudnia 2012 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  145. ↑ Paul Richter, World breathes sigh of relief, Hillary Clinton says, „Los Angeles Times”, 28 stycznia 2009, ISSN 0458-3035 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  146. ↑ Peter Baker, 3 Presidents and a Riddle Named Putin, „The New York Times”, 23 marca 2014, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  147. ↑ Mark Landler, In Middle East Peace Talks, Clinton Faces a Crucial Test, „The New York Times”, 4 września 2010, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  148. ↑ Michael Crowley, Hillary endorses nuclear deal, Politico, 14 lipca 2015 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  149. ↑ Mark Bowden, The Finish: The Killing of Osama bin Laden, Grove/Atlantic, Inc., 16 października 2012, ISBN 978-0-8021-9410-7 [dostęp 2016-07-27] (ang.).
  150. ↑ Michael R. Gordon, Mark Landler, In Behind-Scene Blows and Triumphs, Sense of Clinton Future, „The New York Times”, 2 lutego 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  151. ↑ Will Pavia, Zakrzep na drodze kariery Hillary Clinton: Stan zdrowia uniemożliwi jej walkę o Biały Dom?, The Times, 5 stycznia 2013 [dostęp 2016-08-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-16] (pol.).
  152. ↑ Brian Montopoli, Hillary Clinton: I won’t stay for second term, CBS News, 16 maja 2011 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  153. ↑ Paulina Chwastek, John Kerry nowym Sekretarzem Stanu USA, psz.pl, 30 stycznia 2013 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  154. ↑ Wojciech Rogacin, Atak na ambasadę USA w Bengazi: Zginął ambasador i trzech pracowników, The Times, 12 września 2012 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  155. ↑ a b c Jill Dougherty, Tom Cohen, Clinton takes on Benghazi critics, warns of more security threats, CNN, 24 stycznia 2013 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  156. ↑ Michael R. Gordon, Clinton Takes Responsibility for Libya Security Failure, „The New York Times”, 15 października 2012, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  157. ↑ Three in State Dept. resign after report, Upi, 19 grudnia 2012 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  158. ↑ Michael R. Gordon, Eric Schmitt, Four State Department Officials Are Out After Benghazi Report, „The New York Times”, 19 grudnia 2012, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  159. ↑ Clinton: Ameryka musi przewodzić w niebezpiecznym świecie, TVN24, 22 października 2015 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  160. ↑ Beth Reinhard, Rebecca Ballhaus, Hillary Clinton’s Potential GOP Rivals Used Personal Email Accounts, „Wall Street Journal”, 13 marca 2015, ISSN 0099-9660 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  161. ↑ Anthony Zurcher, Hillary Clinton’s ‘emailgate’ diced and sliced, BBC, 5 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  162. ↑ Steven Lee Myers, Julie Hirschfeld Davis, Last Batch of Hillary Clinton’s Emails Is Released, „The New York Times”, 29 lutego 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  163. ↑ Josh Gerstein, Rachael Bade, 22 Hillary Clinton emails declared ‘top secret’ by State Dept., Politico, 29 stycznia 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  164. ↑ Steven Lee Myers, 22 Clinton Emails Deemed Too Classified to Be Made Public, „The New York Times”, 29 stycznia 2016, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  165. ↑ Glenn Kessler, Fact checking the Hillary Clinton email controversy, Washington Post, 9 marca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  166. ↑ a b Michael S. Schmidt, Matt Apuzzo, Hillary Clinton Emails Said to Contain Classified Data, „The New York Times”, 24 lipca 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  167. ↑ Clinton przesłuchana przez FBI, TVN24, 3 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  168. ↑ Steve Holland, Hillary Clinton leaving world stage, but for how long?, Reuters, 16 stycznia 2013 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  169. ↑ President Clinton, clintonfoundation.org [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  170. ↑ Hillary Clinton unveils $600m global female education plan, the Guardian, 25 września 2014 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  171. ↑ Philip Rucker, Hillary Clinton launches global data project on women and girls, Washington Post, 13 lutego 2014 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  172. ↑ Olivia Fleming, Unpacking Hillary Clinton’s ‘No Ceilings’ Report, elle.com, 10 marca 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  173. ↑ a b Lucy Madison, Hillary Clinton: „I am enormously proud” of service, CBS News, 14 lutego 2013 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  174. ↑ Stephen Braun, Clinton Foundation only allowing six foreign countries to donate, 16 kwietnia 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  175. ↑ Amy Chozick, Hillary Clinton Announces 2016 Presidential Bid, „The New York Times”, 12 kwietnia 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  176. ↑ David Von Drehle, Can Anyone Stop Hillary?, TIME.com, 16 stycznia 2014 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  177. ↑ This time around, Clinton aligns position with progressive Democrats, PBS, 19 kwietnia 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  178. ↑ Julie Pace, For some Americans, politicians’ promises of change and disruption have come too slowly, or failed altogether, U.S.News, 30 stycznia 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  179. ↑ a b 2016 Democratic Presidential Nomination, RealClearPolitics [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  180. ↑ DMOZ – Regional: North America: United States: Society and Culture: Politics: Candidates and Campaigns: President, dmoz.org [dostęp 2016-07-28] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-08] (ang.).
  181. ↑ Philip Bump, Hillary Clinton just clinched the Democratic nomination. Here’s the math behind it., Washington Post, 6 czerwca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  182. ↑ a b Democratic Convention 2016, thegreenpapers.com [dostęp 2016-07-29] (ang.).
  183. ↑ Sanders apelował o przerwanie odczytywania wyników. Clinton oficjalną kandydatką, TVN24, 27 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  184. ↑ Meghan Kenally, Ryan Struyk, Tim Kaine Nominated as Democratic Vice Presidential Candidate, ABC News, 27 lipca 2016 [dostęp 2016-07-29] (ang.).
  185. ↑ Joshua Gillin, Bush says Trump was a Democrat longer than a Republican 'in the last decade’, Politi Fact, 24 sierpnia 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  186. ↑ a b Clinton: Trump nie ma kompetencji, by być prezydentem USA, Onet, 19 maja 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  187. ↑ a b Donald Trump: Clinton przyniosła śmierć, zniszczenie, terroryzm, Onet, 22 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  188. ↑ RealClearPolitics – Election 2016 – General Election: Trump vs. Clinton, realclearpolitics.com [dostęp 2016-10-06] (ang.).
  189. ↑ RealClearPolitics – Election 2016 – General Election: Trump vs. Clinton vs. Johnson, realclearpolitics.com [dostęp 2016-10-06] (ang.).
  190. ↑ RealClearPolitics – Election 2016 – General Election: Trump vs. Clinton vs. Johnson vs. Stein, realclearpolitics.com [dostęp 2016-10-06] (ang.).
  191. ↑ Tara Golshan, Clinton campaign chair: she’s not going to give a concession speech tonight, Vox, 9 listopada 2016 [dostęp 2016-11-09] (ang.).
  192. ↑ US Election 2016 live updates and results coverage – Trump claims astonishing election win, The Sun, 9 listopada 2016 [dostęp 2016-11-09] (ang.).
  193. ↑ Hillary Clinton uznaje swoją porażkę w wyborach prezydenckich, Wirtualna Polska, 9 listopada 2016 [dostęp 2016-11-09] (pol.).
  194. ↑ Tara Golshan, Donald Trump wins 2016 presidential election: victory speech, full transcript, Vok, 9 listopada 2016 [dostęp 2016-11-09] (ang.).
  195. ↑ Hillary Clinton po przegranych wyborach. Przemówienie, „TVN24.pl”, 9 listopada 2016 [dostęp 2016-12-21] (pol.).
  196. ↑ a b David Leip, Dave Leip’s Atlas of U.S. Presidential Elections, uselectionatlas.org, 2016 [dostęp 2016-12-21] (ang.).
  197. ↑ Jessie Hellmann, Democratic elector in Hawaii votes for Sanders, TheHill, 19 grudnia 2016 [dostęp 2016-12-21] (ang.).
  198. ↑ Jim Brunner, Four Washington state electors break ranks and don’t vote for Clinton, The Seattle Times, 19 grudnia 2016 [dostęp 2016-12-21] (ang.).
  199. ↑ Liza Javier, VicePresidentBallots, documentcloud.org, 19 grudnia 2015 [dostęp 2016-12-21] (ang.).
  200. ↑ Jeff Zeleny, Deena Zaru, Manu Raju and Tal Kopan, Warren, Clinton meet after endorsement, CNN, 10 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  201. ↑ a b c Aaron Blake, Meg Whitman just joined the list of Republicans for Hillary – and the list is growing fast, Washington Post, 3 sierpnia 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  202. ↑ Brent Martin, Democratic presidential candidate Hillary Clinton announces Nebraska team, Nebraska Radio Network, 31 grudnia 2018 [dostęp 2018-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-24] (ang.).
  203. ↑ Hamza Shaban, Apple CEO Tim Cook To Host Hillary Clinton Fundraiser, Buzzfeed, 29 lipca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  204. ↑ a b Steve Lee, Business leaders and executives unite to endorse Hillary Clinton through 'Entrepreneurs for Hillary', LGBT Weekly, 26 lipca 2016 [dostęp 2016-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-04] (ang.).
  205. ↑ Heidi M Przybyla, Business leaders announce support for Clinton, USA Today, 23 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  206. ↑ a b Chris Spargo, Hillary goes Hollywood (again): Clinton attends fundraiser at home of former Facebook president Sean Parker before dashing off to $33,400 per couple dinner, Daily Mail, 29 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  207. ↑ Dan Merica, Hillary Clinton’s celebrity fundraising tour, CNN, 10 października 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  208. ↑ David Lauter i inni, Who are the millionaires bankrolling the 2016 presidential race?, Los Angeles Times, 11 grudnia 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  209. ↑ a b Hillary Clinton Raises Huge Sums at Homes of Clooney, Katzenberg, newsmax, 17 kwietnia 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  210. ↑ Andy Greene, Stephen King on Trump, Writing and Why Selfies Are Evil, Rolling Stone, 9 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  211. ↑ Tity Boi, What’s up Bill Clinton preciate ya slidin to da soufside today at my old HS #EarlyVoteGA #watchout #ImWithHer, Twitter, 13 lutego 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  212. ↑ a b Deena Zaru, Rappers endorse Hillary Clinton, CNN, 12 czerwca 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  213. ↑ Jordan Chariton, Hillary Clinton Hauls In Over $47 Million With Big Hollywood Backing, The Wrap, 16 lipca 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  214. ↑ Mariah Carey, Happening right this second: @HillaryClinton’s official campaign launch, live from New York, Twitter, 13 czerwca 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  215. ↑ Carly Ledbetter, Lady Gaga Celebrates Hillary Clinton’s Historic Win With A Patriotic Swimsuit, The Huffington Post, 8 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  216. ↑ Maeve McDermott, Hillary Clinton’s celeb supporters unite for ‘Fight Song’ DNC video, USA Today, 27 lipca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  217. ↑ Mark Deen, Hollande Endorses Clinton Saying Trump Would Hurt EU-U.S. Ties, Bloomberg, 30 czerwca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  218. ↑ Swedish PM: ‘I would have preferred Hillary Clinton’, thelocal.se, 9 listopada 2016 [dostęp 2022-02-19] (ang.).
  219. ↑ Italy’s Renzi: I’m rooting for Hillary Clinton, elections.ap.org, 22 lutego 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  220. ↑ Nicola Sturgeon, “It’s official: Hillary’s running for president,” says her campaign chief. Excellent! #Hillary2016, Twitter, 12 kwietnia 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  221. ↑ a b Sarkozy, Valls, Taubira... Les encouragements français à Hillary Clinton, l’expresse, 13 kwietnia 2015 [dostęp 2016-08-03] (fr.).
  222. ↑ Carmelo Lopapa, I piani di Berlusconi: „Sosterremo Marchini e a Milano il nome c'è. Io? Oggi torno single”, Repubblica, 31 października 2015 [dostęp 2016-08-03] (wł.).
  223. ↑ David Smith, Tony Blair admits he is baffled by rise of Bernie Sanders and Jeremy Corbyn, „The Guardian”, 23 lutego 2016, ISSN 0261-3077 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  224. ↑ Alexandra Zavis, Mexico’s Vicente Fox: Why a Trump presidency should scare both Mexicans and Americans, latimes.com, 7 maja 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  225. ↑ Jonathan S. Tobin, The Donald is Still Hillary’s Best Friend, Commentary Magazine, 24 lipca 2015 (ang.).
  226. ↑ How Donald Trump and the Clintons went from friends to foes, TODAY.com, 16 maja 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  227. ↑ Sam Sanders, Examining The Clinton-Trump Relationship Before Election Season StartedExamining The Clinton-Trump Relationship Before Election Season Started, NPR, 7 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  228. ↑ Jennifer Epstein, Sahil Kapur, How Donald Trump May Be Helping Hillary Clinton, Bloomberg, 22 grudnia 2015 [dostęp 2017-07-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-24] (ang.).
  229. ↑ Trump Makes Prediction About Hillary Clinton, The Huffington Post, 29 marca 2012 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  230. ↑ Zach Johnson, Donald Trump Trashes Hillary Clinton, Calls Her the Worst Secretary of State in the History of the United States, eonline, 9 lipca 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  231. ↑ Rebecca Shabad, Trump in 2008: Hillary Clinton would make a „great” president, CBS News, 29 grudnia 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  232. ↑ Chris Spargo, PICTURED: Frenemies Hillary Clinton and Donald Trump smile and embrace at his 2005 wedding to Melania at Mar-a-Lago, Daily Mail, 2 marca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  233. ↑ Tristan Lejeune, Trump gave at least $100K to Clinton Foundation, The Hill, 14 maja 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  234. ↑ Nick Gass, Trump has spent years courting Hillary and other Dems, Politico, 16 czerwca 2015 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  235. ↑ Gregory Krieg, Hillary Clinton: I was never friends with Donald Trump, CNN, 4 lutego 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  236. ↑ Char Adams, Chelsea Clinton Confirms She’s Still Friends with Ivanka Trump, People, 28 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  237. ↑ ‘NO MORE DEALS!’ – Ted Cruz releases BRUTAL ad hitting Trump on his CRONY CAPITALIST deals!, Right Scoop, 31 stycznia 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  238. ↑ Rebecca Savransky, Clinton launches ad using quotes of Trump praising her, The Hill, 21 lipca 2016 [dostęp 2016-08-03] (ang.).
  239. ↑ Frances Stead Sellers, John Wagner, Why Bernie Sanders doesn’t participate in organized religion, „The Washington Post”, 26 stycznia 2016, ISSN 0190-8286 [dostęp 2016-03-01] (ang.).
  240. ↑ Skandal przed Konwencją Demokratów, Nowy Dziennik [dostęp 2016-07-25] (pol.).
  241. ↑ Skandal po ujawnieniu maili. Wassermann-Schulz pierwszego dnia konwencji rezygnuje z kierowania partią, Wprost, 25 lipca 2016 [dostęp 2016-07-25] (pol.).
  242. ↑ Szef kampanii Clinton: rosyjscy hakerzy atakują demokratów, by zwiększyć szanse Trumpa, TVN24 [dostęp 2016-07-25] (pol.).
  243. ↑ Hillary Clinton: To Rosja włamała się do naszych systemów komputerowych, Wyborcza.pl, 31 lipca 2016 [dostęp 2016-08-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-03].
  244. ↑ Barack Obama: Rosja może chcieć przechylić szalę w wyborach na rzecz Donalda Trumpa, Rzeczpospolita, 27 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  245. ↑ Atak hakerów na komputery demokratów. Kerry rozmawiał z Ławrowem, TVN24, 26 lipca 2016 [dostęp 2016-07-28] (pol.).
  246. ↑ Wikileaks: Clinton znała pytania z debat, TVN24, 1 listopada 2016 [dostęp 2016-11-03] (pol.).
  247. ↑ Hillary Clinton Cancels Campaign Events Following Pneumonia Diagnosis, NPR, 11 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  248. ↑ Hillary Clinton 9/11 NYC, Twitter, 11 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  249. ↑ Hillary Clinton cancels California trip after pneumonia admission in potential turning point in US election, The Telegraph, 12 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  250. ↑ Hillary Clinton has pneumonia, doctor says, after early 9/11 event exit, CNN, 12 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  251. ↑ Donald Trump Wishes Hillary Clinton a Speedy Recovery, TIME, 12 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  252. ↑ Hillary Clinton’s health just became a real issue in the presidential campaign, Washington Post, 11 września 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  253. ↑ The Real Meaning of All Those Right-Wing Conspiracy Theories About Hillary’s Health, Slate, 12 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  254. ↑ Anti-Clinton right-wing sites attempt to use old pictures of Hillary to push conspiracy theory that the Democratic nominee is in bad health, Mail Online, 8 sierpnia 2016 [dostęp 2016-09-25] (ang.).
  255. ↑ Neelesh Moorthy, We actually know a lot about Hillary Clinton’s religion, Politifact, 24 czerwca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  256. ↑ Colin Campbell, Hunter Walker, Hillary Clinton’s brothers could cause major problems for her presidential campaign, Business Insider, 16 maja 2015 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  257. ↑ Eric Pace, Hugh Rodham Dies After Stroke; Father of Hillary Clinton Was 82, „The New York Times”, 8 kwietnia 1993, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  258. ↑ Robert D. Mcfadden, Dorothy Rodham, Mother and Mentor of Hillary Clinton, Is Dead at 92, „The New York Times”, 1 listopada 2011, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  259. ↑ Peter Baker, Chelsea Clinton Announces Engagement, „The New York Times”, 30 listopada 2009, ISSN 0362-4331 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  260. ↑ Ken Thomas, New mom Chelsea Clinton celebrates baby daughter, Washington Post, 27 września 2014 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  261. ↑ Jayme Deerwester, Chelsea Clinton gives birth to son Aidan, USA Today, 18 czerwca 2016 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  262. ↑ Jonathan Allen, Chelsea Clinton gives birth to third child, „Reuters”, 22 lipca 2019 [dostęp 2020-01-26] (ang.).
  263. ↑ Канат Саудабаев вручил Хиллари Клинтон Орден „Достык” I степени. vesti.kz. [dostęp 2016-04-15]. (ros.).
  264. ↑ Presentation of the Order of Lakandula, Signing of the Partnership for Growth and Joint Press Availability with Philippines Foreign Secretary Albert Del Rosario. state.gov. [dostęp 2019-10-28]. (ang.).
  265. ↑ Presidenti Nishani dekoron znj. Hillary Rodham Clinton me Urdhrin e Flamurit Kombëtar. president.al. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-02)]. [dostęp 2019-02-24].
  266. ↑ U.S. Secretary of State Hillary Clinton awarded the Philippines’ Legion of Honor Presidential Citation. usembassy.gov. [dostęp 2016-04-15]. (ang.).
  267. ↑ M.P. z 2013 r. poz. 396.
  268. ↑ Dalia Grybauskaitė presented state decorations to H. Clinton and M. Davis. lrp.lt. [dostęp 2016-04-15]. (ang.).
  269. ↑ Hillary Clinton to be Honored with Order of Three Stars. latvia.eu. [dostęp 2016-04-15]. (ang.).
  270. ↑ Amanda B. Carpenter, The Vast Right-Wing Conspiracy’s Dossier on Hillary Clinton, Regnery Publishing, 3 maja 2016, ISBN 978-1-59698-653-4 [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  271. ↑ New York Election 2006 Results, Townhall [dostęp 2016-07-28] (ang.).
  272. ↑ Frank Newport, Hillary Clinton Maintains Near Record-High Favorability, Gallup, 21 maja 2012 [dostęp 2016-07-29] (ang.).
  273. ↑ Frank Newport, Clinton’s Image at Lowest Point in Two Decades, Gallup, 25 lipca 2016 [dostęp 2016-07-29] (ang.).

Linki zewnętrzne

Kandydaci demokratów na urząd prezydenta USA

Seal of the President of the United States.svg

US Democratic Party Logo.svg

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l zwycięzca
  2. ↑ a b c zwycięzca później przegrany
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u przegrany
Pierwsze damy Stanów Zjednoczonych

Pieczęć prezydentów USA

Sekretarze stanu Stanów Zjednoczonych

Pieczęć

Senatorowie z Nowego Jorku
1. klasa
3. klasa

Gabinet Baracka Obamy (2009–2017)

Official portrait of Barack Obama.jpg
(c) Pete Souza, CC BY 3.0
Prezydent
Wiceprezydent
Szefowie departamentów
Pozostali członkowie gabinetu
  • Przewodniczący Rady Doradców Ekonomicznych: Christina Romer
  • Austan Goolsbee
  • Alan Krueger – Kierownik Agencji Ochrony Środowiska Naturalnego: Lisa Jackson – Dyrektor Biura Planowania i Budżetu: Peter Orszag
  • Jeffrey Zients (p.o.)
  • Jack Lew
  • Jeffrey Zients (p.o.) – Reprezentant ds. Handlu: Ron Kirk – Ambasador Stanów Zjednoczonych przy ONZ: Susan Rice – Szef sztabu Białego Domu: Rahm Emanuel
  • Pete Rouse (p.o.)
  • William Daley
  • Jack Lew
  • Denis McDonough

Pieczęć prezydenta USA

Media użyte na tej stronie

USA Philadelphia Liberty Medal ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Philadelphia Liberty Medal. USA.
Tickmark icon.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
US-WhiteHouse-Logo.svg
Logo of the United States White House, especially in conjunction with offices like the Chief of Staff and Press Secretary.
Hillary Clinton Philadelphia rally 4-20-16 (cropped).JPG
Autor: Zachary Moskow, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hillary Clinton at a rally in Philadelphia for her presidential campaign on April 20th, 2016.
Hillary Clinton at the United Nations Conference on Women in Beijing, China.jpg
First Lady of the United States Hillary Rodham Clinton giving her speech at the United Nations Fourth World Congress on Women in Beijing, China, where she said, "If there is one message that echoes forth from this conference, let it be that human rights are women's rights and women's rights are human rights, once and for all."
Hillary Clinton Bill Chelsea on parade.jpg
US President Bill Clinton (center with hand up), first lady Hillary Rodham Clinton to right of photo; their daughter Chelsea Clinton to left. On procession in public. The President, First Lady, and Chelsea on parade down Pennsylvannia Avenue on Inauguration day, January 20, 1997.
Hillary Clinton sworn in as SecState 1-21-09 clinton-SIC-1.21.09 600 1.jpg
Secretary of State-Designate Hillary Rodham Clinton is being sworn in as the next Secretary of State after approval of her nomination. Her husband and former U.S. President, Bill Clinton, holds the Bible.
US Democratic Party Logo.svg
Logo of the Democratic Party of the United States. Dark blue D inside a dark blue circle.
Hillary Clinton sworn in as Sec'y of State 2-2-09.jpg
Vice President Biden swears in Secretary of State Hillary Rodham Clinton. Joining Secretary Clinton is her husband, former President Bill Clinton, their daughter Chelsea Clinton, and Secretary Clinton's mother Dorothy Rodham.
ALB National Flag Order.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the National Flag Order (Albania)
Hillary Clinton Feb 3 2008.jpg
(c) Calebrw z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Hillary Clinton speaking at a rally in Minneapolis on Feb. 3, 2008.
PHI Legion of Honor 2003 Chief Commander BAR.svg
Baretka: Filipińska Legia Honorowa – I Klasa (wz. 2003), Szef Komandor (Punong Komandante).
LTU Order of Vytautas the Great - Grand Cross BAR.png
Baretka Wielkiego Krzyża Orderu Witolda Wielkiego
HillaryGallup1992-2016.png
Autor: Jonathan Schilling, Licencja: CC BY-SA 3.0
A chart of Hillary Rodham Clinton's Gallup Poll favorability ratings from 1992 through very early 2016, based upon the latest data at http://www.gallup.com/poll/1618/Favorability-People-News.aspx#3.
Clinton Kaine.svg
Logo/sticker for Hillary Clinton and Tim Kaine's presidential campaign in 2016
Lavrov and Clinton reset relations-1.jpg
"Restart Button" offered by U.S. Secretary of State Hillary Rodham Clinton to Russian Foreign Minister Sergey Lavrov in Geneva, Switzerland March 6, 2009. [State Department photo]
ElectoralCollege2016.svg
Autor: Gage, Licencja: CC BY-SA 4.0
Electoral college map for the 2016 United States presidential election (note: Nebraska and Maine split their EVs by congressional district).
Hillary Clinton in 1992.jpg
Portrait photograph of Hillary Rodham Clinton.
HRCEarlyYearsExhibitClintonPresidentialCenter.jpg
(c) Wasted Time R z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
An exhibit portraying Hillary Rodham Clinton's early years, on display at the Clinton Presidential Center in Little Rock, Arkansas
Reagans with the Clintons.jpg
President Ronald Reagan Nancy Reagan Bill Clinton and Hillary Clinton Walking in Cross Hall During a Dinner Honoring Nation'S Governors, 2/22/1987
OOjs UI icon check.svg
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
POL Order Zaslugi RP kl1 BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Response to the Lewinsky Allegations (January 26, 1998) Bill Clinton.ogv
Bill Clinton's remarks that are referred to as his Monica Lewinsky scandal response although he only uses the last 30 seconds of a 6.5 minute presentation to address the issue. The speech is known for the quote "I did not have sexual relations with that woman, Miss Lewinsky."
Clinton receives award 130214-D-TT977-212.jpg
Secretary of Defense Leon E. Panetta presents former Secretary of State Hillary Rodham Clinton with the Department of Defense Medal for Distinguished Public Service during a ceremony in the Pentagon on Feb. 14, 2013. (DoD photo by Petty Officer 1st Class Chad J. McNeeley, U.S. Navy)
Official portrait of Barack Obama.jpg
(c) Pete Souza, CC BY 3.0
Official photographic portrait of US President Barack Obama (born 4 August 1961; assumed office 20 January 2009)
Clinton Inaugural Parade.jpg
Walking along the Inaugural parade route, January 20.
ClintonSenate.jpg
Reenactment of Vice President Al Gore swearing in First Lady Hillary Clinton as a United States Senator in the Old Senate Chamber at the Capitol on en:January 3, en:2001. Her husband, President Bill Clinton, holds the en:Bible, as their daughter, en:Chelsea Clinton, observes.
Order Dostik 1kl rib.png
Планка ордена Республики Казахстан «Достык» 1 степени
HillaryRodhamBillClintonLittleRockHouse1adjusted.jpg
Autor: Wasted Time R (talk) is the original author of this work as uploaded and photoshopped by Mark Miller, formerly Amadscientist, Licencja: CC BY-SA 3.0
The 980-sq ft, one-story house in the Hillcrest neighborhood of Little Rock where Hillary Rodham and Bill Clinton lived from 1977–1979 while he was Arkansas Attorney General.