Hiperglikemia

Hiperglikemia
Ilustracja
Pomiar stężenia glukozy
ICD-10

R73
Podwyższone stężenie glukozy we krwi

R73.9

Hiperglikemia, nieokreślona

Hiperglikemia – wzrost stężenia glukozy we krwi powyżej górnej granicy normy, której prawidłowe stężenie na czczo wynosi 3,9–5,5 mmol/l (70–99 mg/dl)[1]. Hiperglikemia stresowa związana z ostrymi stanami chorobowymi jest różnie definiowana, część autorów przyjmuje, że jest to stężenie glukozy przekraczające 200 mg/dl (11,1 mmol/l) bez wcześniejszej cukrzycy[2][3], a inni przyjmują stężenie glukozy przekraczające 140 mg/dl przy hemoglobinie glikowanej <6,5 mmol/l[4][5].

Definicje stanów hiperglikemicznych

  1. Stan przedcukrzycowy – jest to stan zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy, jest rozpoznawana w przypadku[6]:
    • nieprawidłowa glikemia na czczo (ang. impaired fasting glucose, IFG) – jest to glikemia na czczo w przedziale 5,6–6,9 mmol/l (100–125 mg/dl),
    • nieprawidłowa tolerancja glukozy (ang. impaired glucose toleration, IGT) – jest to glikemia w przedziale 7,8–11,0 mmol/l (140–199 mg/dl) w 120 minucie testu doustnego obciążenia glukozą.
  2. Cukrzyca – rozpoznawana w następujących sytuacjach[6]:
    • przygodna glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) z typowymi objawami cukrzycy (wzmożone pragnienie, wielomocz, osłabienie),
    • dwukrotnie glikemia na czczo ≥7,0 mmol/l (≥126 mg/dl) w osobnych pomiarach z różnych dni,
    • glikemia ≥11,1 mmol/l (200 mg/dl) w 120 minucie testu doustnego obciążenia glukozą.

Preferuje się oznaczenie glikemii w osoczu krwi żylnej. Badanie wykonuje się po 8-14 godzin od ostatniego posiłku. Diagnostyki stanów hiperglikemicznych nie należy przeprowadzać w stanach ostrej fazy choroby, szczególnie w związku z sepsą, ostrym zespołem wieńcowym, udarem mózgu, poważnym urazem, operacją oraz głodzeniem[7].

Przyczyny hiperglikemi

Cukrzyca

Cukrzyca jest to grupa chorób metabolicznych o zróżnicowanej etiologii charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią wynikającą z zaburzenia wydzielania insuliny[8].

Ostre choroby (hiperglikemia stresowa)

W niektórych ciężkich i ostrych stanach dochodzi do odpowiedzi neurohormonalnej w której biorą udział katecholaminy, kortyzol, glukagon, hormon wzrostu. Dochodzi do nasilenia glukoneogenezy, glikogenolizy i rozwoju przejściowej insulinooporności w wyniku działania antagonistycznych substancji do insuliny i spadku odpowiedzi organizmu na jej działanie i w konsekwencji do rozwoju hiperglikemii[9][10]. Kaskada mediatorów zapalnych, w tym TNF-α, IL-1, IL-6 nasilają oporność tkanek na działanie insuliny[11]. W przypadku wcześniej istniejącej cukrzycy dalsze nasilenie insulinooporności może nasilać cukrzycę[11].

Hiperglikemia stresowa jest związana z sepsą, ostrymi zespołami wieńcowymi i interwencjami kardiochirurgicznymi udarem mózgu i innymi poważnymi ostrymi chorobami[4][12]. Towarzyszy ona około 15-30% krytycznie chorym[4]. Hiperglikemia stresowa pogarsza rokowanie chorych na ostre zespoły wieńcowe[13] i udar[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.. cukrzyca.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-09)]. Via Medica, ISSN 2451-0971
  2. Ronco i Bellomo Kellum ↓, s. 714.
  3. Roux, Levine i Kofke 2013 ↓, s. 121.
  4. a b c MV. Viana, RB. Moraes, AR. Fabbrin, MF. Santos i inni. Assessment and treatment of hyperglycemia in critically ill patients. „Rev Bras Ter Intensiva”. 26 (1). s. 71-6. PMID: 24770692. 
  5. FG. Smith, AM. Sheehy, JL. Vincent, DB. Coursin. Critical illness-induced dysglycaemia: diabetes and beyond. „Crit Care”. 14 (6), s. 327, 2010. DOI: 10.1186/cc9266. PMID: 21067560. 
  6. a b Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1364.
  7. Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1364-1365.
  8. Szczeklik i Gajewski 2014 ↓, s. 1359.
  9. Marik 2014 ↓, s. 155.
  10. Banerjee 2014 ↓, s. 7-8.
  11. a b Banerjee 2014 ↓, s. 8.
  12. P. Rattanataweeboon, W. Vilaichone, S. Vannasaeng. Stress hyperglycemia in patients with sepsis. „J Med Assoc Thai”. 92 Suppl 2, s. S88-94, Mar 2009. PMID: 19562991. 
  13. SE. Capes, D. Hunt, K. Malmberg, HC. Gerstein. Stress hyperglycaemia and increased risk of death after myocardial infarction in patients with and without diabetes: a systematic overview. „Lancet”. 355 (9206), s. 773-8, Mar 2000. DOI: 10.1016/S0140-6736(99)08415-9. PMID: 10711923. 
  14. SE. Capes, D. Hunt, K. Malmberg, P. Pathak i inni. Stress hyperglycemia and prognosis of stroke in nondiabetic and diabetic patients: a systematic overview. „Stroke”. 32 (10), s. 2426-32, Oct 2001. PMID: 11588337. 

Bibliografia

  • Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014. ISBN 978-83-7430-405-4.
  • Claudio Ronco, Rinaldo Bellomo, John A. Kellum: Critical Care Nephrology. Elsevier Health Sciences, 2009. ISBN 978-1-4160-4252-5.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Glucose test.JPG
Autor: Erik1980, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Testing the blood glucose level yourself