Hipotensja

Niedociśnienie tętnicze
ilustracja
ICD-10

I95

I95.0

Samoistne niedociśnienie tętnicze

I95.1

Niedociśnienie tętnicze ortostatyczne

I95.2

Niedociśnienie tętnicze wywołane przez leki

I95.8

Inne niedociśnienie tętnicze

I95.9

Niedociśnienie tętnicze, nie określone

Hipotensja (niedociśnienie), również hipotonia[a] – obniżenie ciśnienia tętniczego poniżej 100 mm Hg ciśnienia skurczowego lub 60 mm Hg ciśnienia rozkurczowego. Problem dotyczy około 15% społeczeństwa.

Hipotonia to także zmniejszenie napięcia (np. mięśni).

Rodzaje

Niedociśnienie pierwotne

Jest to najczęstsza postać:

  • o nieznanym pochodzeniu
  • utrzymująca się przewlekle
  • występująca częściej u osób szczupłych
  • skłonność częściowo dziedziczna.

Niedociśnienie ortostatyczne

W tym przypadku niedociśnienie powstaje w wyniku zaburzeń regulacji ciśnienia przy gwałtownym wstawaniu lub długim staniu. Krew gromadzi się poniżej serca, co zmniejsza ilość tłoczonej przez nie krwi. Hipotonię ortostatyczną można rozpoznać wtedy, gdy zmiana pozycji ciała z leżącej na stojącą powoduje spadek ciśnienia skurczowego o przynajmniej 20 mm Hg lub ciśnienia rozkurczowego o przynajmniej 10 mm Hg w ciągu 3-minutowego testu pionizacyjnego[1].

Hipotonia ortostatyczna jest działaniem niepożądanym wielu leków, szczególnie tych, które są stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego. Jest najczęstszą przyczyną omdleń u osób z nadciśnieniem. Odsetek ten jest większy u cierpiących na choroby krążenia i cukrzycę. Zwiększa ryzyko zgonu u chorych w starszym wieku.

Niedociśnienie wtórne

Jest to niedociśnienie występujące jako powikłanie:

  • chorób układu krążenia
  • neuropatii autonomicznej (uszkodzenia wegetatywnego układu nerwowego) np. w chorobie Parkinsona
  • niedoczynności
  • infekcji
  • cukrzycy
  • zmniejszenia ilości krążącej krwi (z powodu krwawienia lub odwodnienia)
  • przedawkowania leków hipotensyjnych
  • przyjmowania lewodopy i agonistów receptorów dopaminergicznych podawanych w chorobie Parkinsona
  • nadużycia alkoholu
  • długotrwałego leżenia u przewlekle chorych, kiedy dochodzi do rozluźnienia naczyń krwionośnych.

Objawy

Postępowanie

Niefarmakologiczne[2]

  • picie dużej ilości płynów (2-2,5 l/dobę)
  • zwiększenie ilości spożywanej soli (10-20 g/dzień)
  • unikanie obfitych posiłków
  • regularna aktywność fizyczna
  • prysznic na przemian ciepłą i zimną wodą
  • ułożenie głowy kilkanaście cm powyżej stymuluje uwalnianie reniny i zmniejszanie produkcji moczu
  • siedzenie z nogą założoną na nogę
  • noszenie pończoch uciskowych lub elastycznych bandaży uciskowych – zmniejsza to ilość krwi zalegającej w nogach

Farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne stosuje się w przypadku niedociśnienia ortostatycznego i pierwotnego, gdy postępowanie niefarmakologiczne nie przynosi zadowalających rezultatów.

Leczenie rozpoczyna się od podawania fludrokortyzonuglikokortykosteroidu zatrzymującego sód.

W drugim rzędzie podaje się leki zwężające naczynia:

Można zastosować również następujące substancje:

  • kofeina (do 400 mg/dobę; kobiety w ciąży do 300 mg)
  • niketamid (do 1500 mg/dobę)
  • strychnina (do 5 mg/dobę, jednak zazwyczaj w znacznie mniejszych dawkach, aby uniknąć niebezpieczeństwa zatrucia)

Uwagi

  1. Pojęcie hipotonia odnosi się do obniżonego napięcia mięśni, również mięśniówki naczyń, co powoduje spadek ciśnienia krwi.

Przypisy

  1. PA. Low, VA. Tomalia. Orthostatic Hypotension: Mechanisms, Causes, Management. „J Clin Neurol”. 11 (3), s. 220-6, Jul 2015. DOI: 10.3988/jcn.2015.11.3.220. PMID: 26174784. 
  2. Radosław Sierpiński, Niedociśnienie tętnicze, 15 grudnia 2015.

Bibliografia

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Depiction of a hypotension (low blood pressure) patient getting her blood pressure checked.png
Autor: https://www.myupchar.com/en, Licencja: CC BY-SA 4.0
This is a depiction of a hypotension (low blood pressure) patient getting her blood pressure checked. The blood pressure range that is considered to be hypotensive has been shown.