Hirsz Dawid Nomberg

Hirsz Dawid Nomberg
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1876
Mszczonów

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1927
Otwock

Miejsce spoczynku

Cmentarz żydowski w Warszawie

Grób Hirsza Dawida Nomberga na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Hirsz Dawid Nomberg (jid. הערש דוד נאמבערג; ur. 7 kwietnia 1876 w Mszczonowie, zm. 11 listopada 1927 w Otwocku) – polski pisarz, publicysta, działacz społeczny i polityczny żydowskiego pochodzenia, poseł na Sejm Ustawodawczy w II RP.

Życiorys

Był w dużej części samoukiem. Ukończył jesziwę, wychowywał się w środowisku hebrajskojęzycznym, ale w krótkim czasie zdołał opanować język polski, niemiecki i rosyjski. Studiował na Uniwersytecie w Jenie i Heidelbergu. Początkowo publikował po hebrajsku w gazetach Ha-Cofe, Ha-Dor i Ha-Zman. Później pisał w jidysz. Nakłonił go do tego Icchok Lejb Perec. W 1897 osiadł w Warszawie, gdzie zatrudnił się jako nauczyciel języka hebrajskiego. Jednocześnie pisał dla warszawskich tytułów prasowych wydawanych w jidysz, takich jak Hajnt i Der Moment. W tym czasie związał się z nurtem fołkistowskim. Wkrótce potem został posłem na Sejm Ustawodawczy[1]. Stało się tak, ponieważ mandat piastowany przez innego fołkistę, Noacha Pryłuckiego, został unieważniony. Nomberg wszedł więc w skład izby za niego. W 1920[2] zrezygnował jednak z funkcji posła, motywując swą decyzję chęcią poświęcenia się twórczości literackiej. Nomberga zastąpił Chaim Rasner. Był współtwórcą Związku Literatów i Dziennikarzy Żydowskich w Polsce. W 1921 wyjechał do Stanów Zjednoczonych[3].

Zmarł na gruźlicę i został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 31, rząd 2)[4][5]. Jego nagrobek jest dziełem rzeźbiarza Abrahama Ostrzegi[6].

Twórczość

Nomberg był znanym nowelistą, krytykiem, felietonistą i publicystą. W swoich utworach skupiał się na opisach życia różnych grup społecznych, głównie ludzi samotnych, zagubionych i biednych, ale także inteligencji i osób młodych. Jego dzieła to także opisy podróży do Ameryki, Palestyny, Europy Zachodniej i ZSRR. Utwory Nomberga drukowane były w zbiorach:

  • Dos felieton-buch (jid. Felietony, Warszawa 1924),
  • Gezamłe werk (jid. Dzieła zebrane, Warszawa 1922),
  • Szriftn (jid. Pisma, Warszawa 1908–1909, 1919, 1926).

Pisał także sztuki teatralne. Szczególnie popularna była jedna z nich – Di miszpoche (jid. Rodzina), wystawiana na scenach teatrów m.in. w Warszawie, Wilnie, Rydze, Berlinie i w USA. Zajmował się również przekładami, tworzył też wiersze dla dzieci oraz kuplety i pieśni.

Przypisy

  1. ↑ Rudnicki w zbiorczej tabeli omyłkowo podaje, iż Nomberg był posłem Sejmu I kadencji
  2. ↑ Rudnicki podaje, iż zrezygnował z mandatu w 1921
  3. ↑ Tak Rudnicki
  4. ↑ Grób Hirsza Dawida Nomberga w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej
  5. ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.
  6. ↑ Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 20. ISBN 83-01-04304-0.

Bibliografia

  • Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski: Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie. T. 2. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 234. ISBN 83-7255-175-8.
  • Szymon Rudnicki: Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004, s. 411-419. ISBN 83-70596-39-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

HershDovid Nomberg.jpg
Hersh-Dovid Nomberg, yiddish writer and journalist (1867-1927)