Historia Polic

Obecny Herb Polic

Historia Polic – dzieje miasta na przestrzeni wieków.

Najwcześniejsze dzieje

W 1260 r. książę zachodniopomorski Barnim I nadał Policom prawa miejskie. Bujny rozwój, usytuowanych tuż przy ujściu Odry zagroził głównemu ośrodkowi Pomorza Zachodniego - Szczecinowi[1]. W celu zahamowania rozwoju Polic, w 1321 r. książę odebrał miastu prawa miejskie i włączył Police w obręb Szczecina. Prawa miejskie zostały przywrócone dopiero w 1808 r[2][3].

Police w granicach Wielkiego Miasta Szczecin w czasie II wojny światowej

Okres pruski i niemiecki

Pieczęć Królewskiego Ewangelickiego Seminarium Nauczycielskiego

W latach 1816-1939 w powiecie Randow[4]. W maju 1852 roku powołano Królewskie Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie (jego gmach został zniszczony w wyniku działań wojennych w 1944 roku)[5][6]. Na przełomie XIX i XX wieku w Policach istniała stocznia rzeczna. W 1898 r. Police uzyskały kolejowe połączenie ze Szczecinem, prowadzące wówczas do Jasienicy. 12 lat później linię przedłużono do Trzebieży. Powstanie kolei przyczyniło się do rozwoju przemysłu. W roku 1900 miasto zamieszkiwało 4415 osób [5]. W wyniku powodzi z 1909 i 1913 roku podniesiono poziom ulic i rozebrano drewniany most na rzece Łarpi, zastępując go stalowym, a następnie zbudowano utwardzoną drogę do brzegu Odry-Domiąży, skąd kursował prom "Randow" łączący Police ze Stepnicą i Goleniowem[7]. W 1938 r. zbudowana została fabryka benzyny syntetycznej (niem. Hydrierwerke Pölitz). Fabryka miała ogromne znaczenie dla przemysłu wojennego III Rzeszy[8]. 15 października 1939 r. miasto zostało włączone w granice Wielkiego Miasta Szczecina.

Okres II wojny światowej

Naloty bombowców alianckich sił powietrznych na Police
Data nalotuLiczba
samolotów		Typ samolotówLotnictwo
11 kwietnia 194452Boeing B-17 Flying Fortress[9]US Air Force
29 maja 1944224B-24[10][11]US Air Force
20 czerwca 1944245B-24[12][13]US Air Force
25 sierpnia 1944169Boeing B-17 Flying Fortress[14]US Air Force
7 października 1944142Boeing B-17 Flying Fortress[15]US Air Force
21/22 grudnia 1944207Lancaster[16]RAF
13/14 stycznia 1945218Lancaster[17]RAF
8/9 lutego 1945475Lancaster[18]RAF
Elewator węglowy fabryki benzyny syntetycznej

Na okres II wojny światowej na podstawie uchwały rządu niemieckiego 15 października 1939 roku Police zostały włączone w obręb Wielkiego Miasta Szczecin. Działała tu wielka fabryka benzyny syntetycznej (niem. Hydrierwerke Pölitz AG). Przy produkcji benzyny syntetycznej pracowało około 30.000 niewolników różnych narodowości (m.in. Polacy, Jugosłowianie, Francuzi, Belgowie)[19]. Na terenie fabryki założono filię obozu koncentracyjnego Stutthof. Fabryka i miasto były kilkakrotnie celem ataków sił powietrznych aliantów.

Dopiero 8/9 lutego 1945, ostatni atak ostatecznie przerwał produkcję benzyny. Ruiny fabryki stoją do dziś i zostały zaadaptowane do zwiedzania[20].

Miasto zostało zdobyte 26 kwietnia 1945 r. wraz ze Szczecinem przez wojska radzieckie (2 Front Białoruski-2 Armia Uderzeniowa-116 Korpus Armijny-321 dywizję piechoty dow. Iwan Fieduński) i polskie a we wrześniu 1946 r. zostało przekazane administracji polskiej, po likwidacji tzw. Enklawy Polickiej. Istnienie Enklawy Polickiej opóźniło powojenną odbudowę i rozwój Polic oraz przyczyniło się do lokalizacji siedziby powiatu ziemskiego w Szczecinie (powiat szczeciński obejmował tereny obecnego powiatu polickiego)[21].

Ulica Grunwaldzka, Stare Miasto
Osiedle Anny Jagiellonki, Nowe Miasto

Okres po II wojnie światowej

W 1945 r. Police ponownie stały się samodzielnym miastem, powiększonym w 1954 r. o wieś Mścięcino. W tym czasie osiedlono tu kolonię greckich uchodźców, którzy szukali schronienia w Polsce po greckiej wojnie domowej 1946-1948. Podobnie uczyniono w Zgorzelcu w woj. dolnośląskim. Do 1975 r. Police wchodziły w skład powiatu szczecińskiego[22].

W 1964 r. rozminowano teren na północ od Starego Miasta i rozpoczęto budowę azotowo-fosforowych zakładów nawozów sztucznych, uruchomionych w 1969 r. Działają one do dziś pod nazwą Zakłady Chemiczne Police. Teren pod budowę fabryki zajął m.in. powierzchnię dawnego osiedla Kuźnica, od którego powstała nazwa ulicy, przy której znajduje się fabryka. Dla robotników pracujących w Z.Ch. "Police" powstało osiedle mieszkaniowe Chemik[23].

W 1973 r. przyłączono wieś Jasienica.

Po reformie administracyjnej i likwidacji powiatów w 1975 r. utworzono gminę Police. W 1999 r. po kolejnej reformie Police zostały miastem powiatowym.

Od 2006 roku Szpital Powiatowy w Policach jest częścią szpitala klinicznego SPSK nr 1 Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Jest to pierwsza placówka szkoły wyższej w historii miasta.

W 2008 r. przyłączono do Polic Osiedle Rzemieślnicze przy ul. Ofiar Stutthofu w Policach - Mścięcinie, które wcześniej znajdowało się w granicach administracyjnych Szczecina.

Status Polic i przynależność państwowa

Przynależność polityczno-administracyjna Polic[4][24][25][26]
OkresPaństwoZwierzchnośćJednostka administracyjnaStatus miasta
ok. 1100–1121Pommernwappen.jpgPogańskie księstwo pomorskieb.d.gród
1121–1138POL Przemysł II 1295 COA.svgKsięstwo pomorskielenno księcia Polski Bolesława III Krzywoustegob.d.gród
1138–1147Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskielenno Świętego Cesarstwa Rzymskiegob.d.gród
1147–1181Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskieb.d.gród
1181–1185Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskielenno Świętego Cesarstwa Rzymskiegob.d.gród
1185–1235DaniaKsięstwo pomorskielenno Królestwa Daniib.d.gród
1235–1260Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskieksięstwo Świętego Cesarstwa Rzymskiegob.dgród
1260–1321Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskieksięstwo Świętego Cesarstwa Rzymskiegob.dmiasto
1321–XVII w.Pommernwappen.jpgKsięstwo pomorskieksięstwo Świętego Cesarstwa Rzymskiegoobręb Szczecinawieś
1630–1719SzwecjaKrólestwo Szwecjilenno Świętego Cesarstwa RzymskiegoPomorze Szwedzkiewieś
1719–1806Królestwo Pruslenno Świętego Cesarstwa Rzymskiegoprowincja Pomorzewieś
1806–1808FrancjaI Cesarstwo Francuskieokupacjawieś
1808–1813FrancjaI Cesarstwo Francuskiemiasto
1813–1871Królestwo Prusprowincja Pomorze, od 1816 także: rejencja szczecińska, powiat Randowmiasto
1871–1918Flag of Germany (1867–1918).svgCesarstwo Niemieckie, Królestwo Prusprowincja Pomorze, rejencja szczecińska, powiat Randowmiasto
1919–1933Republika Weimarskakraj związkowy Prusy, prowincja Pomorze, rejencja szczecińska, powiat Randowmiasto
1933–1939III RzeszaIII Rzeszaprowincja Pomorze, rejencja szczecińska, powiat Randowmiasto
1939–1945III RzeszaIII Rzeszaprowincja Pomorze, rejencja szczecińska, Wielkie Miasto Szczecinczęść Szczecina
1945–1946Red Army flag.svgobszar podległy Armii Czerwonej, formalnie w granicach PolskiEnklawa Polickamiasto
1946–1952PolskaRzeczpospolita Polskawojewództwo szczecińskie, powiat szczeciński, miasto Policemiasto
1952–1975PolskaPolska Rzeczpospolita Ludowamiasto
1975–1989PolskaPolska Rzeczpospolita Ludowawojewództwo szczecińskie, gmina Policemiasto
1989–1998PolskaRzeczpospolita Polskamiasto
od 1999PolskaRzeczpospolita Polskawojewództwo zachodniopomorskie, powiat policki, gmina Policemiasto


Przypisy

  1. ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 68. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
  2. ↑ Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000, s. 101. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  3. ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 81. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
  4. ↑ a b Provinz Pommern 1845, s.1 (de); Provinz Pommern 1849, Neuster Zeitungs Atlas, J. Meyer, 1855, s. 1. (de); Preussische Provinz Pommern 1:600000, Geographisches Institut, Heinrich Kiepert, Weimar 1856 s. 1 (de); Karte der historischen preussischen Provinz Pommern 1905 1:600000, Deutsches Verlaghaus Bong & Co, Berlin 1905, s.1 (de)
  5. ↑ a b Wiesław Gaweł: Gmina Police. Szczecin: PROMOCJA Agencja Wydawniczo-Reklamowa, 1997, s. 41.
  6. ↑ Police, ul. Kościuszki: Królewskie Ewangelickie Seminarium Nauczycielskie
  7. ↑ Wiesław Gaweł: Rys historyczny Polic. Police: Gazeta Policka, 1993, s. 16.
  8. ↑ Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000, s. 101-102. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  9. ↑ Charles McGrew: USAAF Chronology - April, 1944. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-07)]. (ang.).
  10. ↑ Charles McGrew: USAAF Chronology - Maj, 1944. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-06)]. (ang.).
  11. ↑ 29 May 1944 Mission #95 Target: Politz. B24.NET. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-16)]. (ang.).
  12. ↑ Charles McGrew: USAAF Chronology - June, 1944. [dostęp 2009-07-07]. (ang.).
  13. ↑ 20 June 1944 - Missions #116 & #117 - Targets: Politz & Crepy. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 stycznia 2009)].
  14. ↑ Charles McGrew: USAAF Chronology - August, 1944. [dostęp 2009-07-07]. (ang.).
  15. ↑ Charles McGrew: USAAF Chronology - October, 1944. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-07)]. (ang.).
  16. ↑ RAF Campaign Diary XII. 1944. [w:] Royal Air Force Bomber Command 60th Anniversary [on-line]. Deltaweb International Ltd, UK Crown, 2004. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-06)]. (ang.).
  17. ↑ RAF Campaign Diary I. 1945. [w:] Royal Air Force Bomber Command 60th Anniversary [on-line]. Deltaweb International Ltd, UK Crown, 2004. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-06)]. (ang.).
  18. ↑ RAF Campaign Diary II. 1945. [w:] Royal Air Force Bomber Command 60th Anniversary [on-line]. Deltaweb International Ltd, UK Crown, 2004. [dostęp 2009-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-07)]. (ang.).
  19. ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 138. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
  20. ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 140. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
  21. ↑ Jan Matura: Historia Polic od czasów najstarszego osadnictwa do II wojny światowej. Wyd. 2. Police: Urząd Gminy w Policach, 2002, s. 153-154. ISBN 83-914853-5-8. (pol.).
  22. ↑ Jan Matura: Powojenne Dzieje Polic 1945 - 2004. Police: Urząd Gminy w Policach, 2004, s. 87-98, 109-120. ISBN 83-916431-2-3. (pol.).
  23. ↑ Jan Matura: Powojenne Dzieje Polic 1945 - 2004. Police: Urząd Gminy w Policach, 2004, s. 109-120. ISBN 83-916431-2-3. (pol.).
  24. ↑ Encyklopedia Szczecina. T. II, P-Ż. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2000, s. 102. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  25. ↑ Atlas historyczny Polski. Wyd. 12 1993. Warszawa / Wrocław: Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1993. ISBN 83-7000-016-9. (pol.).
  26. ↑ Wielki atlas historyczny. Wyd. Wyd. 3.. Warszawa: Demart, 2003. ISBN 83-89239-57-4. (pol.).

Zobacz też

Media użyte na tej stronie

Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (1867–1918).svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
POL Przemysł II 1295 COA.svg
Rekonstrukcja herbu z rewersu pieczęci majestatycznej króla Polski – Przemysła II z 1295
0904 OsAnJag Police ZPL.JPG
Autor: Mateusz War., Licencja: CC BY-SA 3.0
Osiedle Anny Jagiellonki (Police, Województwo zachodniopomorskie), Polska
ElewatorWeglowyPolice.jpg
Autor: Remigiusz Józefowicz, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Elewator węglowy, Fabryka Benzyny Syntetycznej w Policach
Siegelmarke Königliche Schullehrer Seminar zu Pölitz W0214023.jpg

Sealing stamp
Title: Königliche Schullehrer Seminar zu Pölitz
Description: blau, weiß, geprägt
Place: Pölitz

size: 3 cm
Pce Wik SDC16460.JPG
Autor: MMich, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Grunwaldzka w Policach
Granice Szczecina.svg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Antares~commonswiki z projektu Wikimedia Commons, Licencja: CC BY-SA 3.0
Granice Szczecina
  • (zielona/green/grün) - after 1911 (po 1911 r.)
  • (czerwona/red/rot) - "Großstadt Stettin" 1939-1945 ("Wielkie Miasto Szczecin" 1939-1945)
  • (niebieska/blue/blau) - nowadays (dzisiaj)
  • (żółta/yellow/gelb) - Polish-German border after 1945 (polsko-niemiecka granica po 1945 r.)
  • underline (podkreślenie) (Grabowo, Dąbie, Police) - towns (miasta)