Historia polskich lotników w PAF
Historia polskich lotników w Pakistan Air Force – Pakistańskich Królewskich Siłach Powietrznych (RPAF) – utworzonych 14 sierpnia 1947 roku po podziale Indii Brytyjskich.
Po zakończeniu II wojny światowej polscy oficerowie służący w polskich formacjach wojskowych sprzymierzonych z armią brytyjską pozostawali w pełnym umundurowaniu ze względu na podział polityczny i ideologiczny, jaki istniał wśród państw koalicji antyfaszystowskiej. Zachód i polskie władze emigracyjne obawiały się wybuchu kolejnego konfliktu. W związku z tym potrzebne były wyszkolone kadry wojskowych, które mogłyby natychmiast znaleźć się na linii frontu. Pobyt emigrantów wojskowych przedłużał się i polscy wojskowi przeszli do kolejnego etapu przygotowywania się do życia cywilnego. Duża część z nich wybrała Argentynę, USA, Australię czy Kanadę.
Po powstaniu państwa pakistańskiego władze tego kraju wysłały do Wielkiej Brytanii misję wojskową w celu pozyskania kadr do szkolenia – ok. 30 lotników polskich, którzy mogliby zastąpić pilotów angielskich odchodzących ze służby na subkontynencie indyjskim. Kontrakt podpisywano na 3 lata. Misję rekrutacji powierzono oficerowi lotnictwa Władysławowi Turowiczowi. Polscy lotnicy w ramach swojej służby brali również udział w wojnie o Kaszmir w 1949 roku.
Z upływem kontraktu piloci podejmowali decyzje odnośnie do ich pobytu w Pakistanie: jedna grupa zdecydowała się na dłuższe pozostanie w Pakistanie (Turowicz, Franczak, Żuromski, Mikulski z żoną – też pilotką, Hedinger). Druga grupa zdecydowała się na wyjazd z Pakistanu i podjęcie dalszej emigracji do krajów takich jak USA, Australia czy Kanada. W trzeciej grupie znaleźli się piloci poszukujący dalszych przygód związanych z lataniem (np. Roman Hrycak[1], który zajął się między innymi szkoleniem kadry nigeryjskiej). Dwóch polskich pilotów zginęło w czasie pełnienia służby w PAF (Kaczmarek i Kossakowski).
Służbę pełnioną przez polskich pilotów doceniono w miejscowych kołach politycznych i wojskowych. Z uznaniem o Polakach pisała prasa pakistańska. W podobnym tonie wyrażali się poszczególni dowódcy pakistańscy[2].
W uznaniu zasług za wkład w organizację i rozwój lotnictwa pakistańskiego Władysław Turowicz był kilkakrotnie odznaczony najwyższymi orderami pakistańskimi. W 1965 roku, po kolejnej wojnie z Indiami otrzymał z rąk prezydenta, marszałka Ayuba Khana, odznaczenie Tamgha-i-Pakistan. Później udekorowany został jeszcze Sitarai-i-Pakistan oraz Sitara-i-Quaid-e-Azam. Są to najwyższe odznaczenia wojskowe nadawane w tym państwie.
Polscy lotnicy brali udział w misjach bojowych w Kaszmirze w 1948 roku.
| Ranga | Imię/Nazwisko | Numer w PAF | Jednostka | Data służby | |
|---|---|---|---|---|---|
| generał brygady (Air Commodore) | Władysław Turowicz inżynier | 888 | TTS RPAF,No 102 MU PAF, ACAS (INŻ.) | 10.08.1956,14.10.1957, – | |
| major (squadron leader) | Julian K. Żuromski czynny pilot | 835 | No 9 FB Sqn, No 14 FB Sqn, No 5 FB Sqn, HQ No 1 Group, AHQ Karachi, No 12 Sqn | 28.12.1948, 16.12.1949, 17.07.1950, 26.11.1951, 15.07.1953, 01.09.1953 | |
| major (squadron leader) | Jan Z. Mikulski czynny pilot | 898 | CGS PAF Base Faisal | 1949 – 1964 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Wiktor Dobrzański czynny pilot | 830 | AHQ Karachi, RPAF College, Risalpur,No 6 Sqn | 16.12.1948, 21.03.1949, 13.06.1949 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Bolesław J. Kaczmarek czynny pilot | 836 | RPAF College, Risalpur | 15.01.1949 | zginął w katastrofie lotniczej w zderzeniu swojego Tempesta z samolotem kursanta |
| kapitan (flight lieutenant) | Stanisław Dudek czynny pilot | 863 | PAF Base Chaklala, RPAF College, Risalpur | – | |
| kapitan (flight lieutenant) | Franciszek Berezowski czynny pilot | 891 | RPAF Stn, Peshawar, RPAF PDC, D/Road | 06.03.1949, 10.02.1953, – | |
| kapitan lotnictwa (1st Lieutenant) | Stefan Władysław Tronczyński czynny pilot | 841 | No 5 Sqn | – | |
| kapitan lotnictwa (1st Lieutenant) | Stanisław Haczkiewicz czynny pilot | 892 | AHQ Karachi, AHQ (U) | 17.01.1949, 05.10.1949 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Karol Sienkiewicz | 890 | AHQ Karachi | 17.01.1949 | |
| kapitan lotnictwa (1st Lieutenant) | Bohdan Sokół-Szahin czynny pilot | 840 | AHQ Karachi, No 6 Sqn, AHQ Comm Sqn | 19.12.1948, 29.12.1948, 08.02.1949 | |
| kapitan lotnictwa (1st Lieutenant) | Alfons Gluba czynny pilot | 854 | AHQ Karachi, AHQ Comm Sqn | 21.12.1948, 17.01.1949 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Roman Kozik pilot | 826 | RPAF College Risalpur | – | |
| major (squadron leader) | Antoni Zbigniew Jędryszek inżynier | 828 | AHQ Karachi, AHQ Karachi | 12.03.1949, 01.01.1951 | |
| major (squadron leader) | Wacław Kossakowski inżynier | 829 | RPAF College Risalpur, AHQ Karachi (zginął 29.01.1959) | 06.02.1950, 13.12.1957 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Mieczysław Wolański pilot | 839 | AHQ Comm SQN, | – | |
| kapitan (flight lieutenant) | Stanisław Karol Susz | 855 | AHQ Karachi, RPAF College Risalpur, RPAF Lahore, RPAF Chaklala, PDC D/Road | 21.12.1948, 01.03.1949, 23.08.1949, 04.09.1951, 05.05.1953 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Wacław Banach czynny pilot | 857 | RPAF College Risalpur | 21.12.1948 | |
| major (squadron leader) | Przemysław Hedinger | 859 | HQ No GP | 21.12.1948 | |
| kapitan (flight lieutenant) | Stefan Maczulski | – | – | – | |
| kapitan (flight lieutenant) | Henryk Franczak | – | – | – | |
| kapitan (flight lieutenant) | Bronisław Malinowski | – | – | – | |
| porucznik (pilot officer) | Kazimierz Kozak, pilot 9.dywizjonu myśliwsko – bombowego | – | – | – | |
| kapitan (flight lieutenant) | Henryk Kudliński pilot | – | – | – | |
| major (squadron leader) | Czesław Tarkowski pilot | RPAF Base Faisal | – | Pilot transportowy RPAF Base Faisal, oraz pilot VIP w eskadrze generalnego gubernatora. Wśród jego pasażerów był także Anthony Eden. | |
| instruktor (Civil Flight Instructor – CFI) | Maria Mikulska instruktor szybownictwa | CGS PAF Base Faisal | 1950–1956 | Współorganizatorka Centralnej Szkoły Szybowcowej (Central Gliding School) w Karaczi, a następnie instruktor szybownictwa w PAF CGS[4] |
Baza „Base Drigh Road” w Karaczi nosi obecnie nazwę „PAF Base Faisal” i jest cytowana w tabeli pod tą nazwą.
Przypisy
- ↑ „Polacy w Nigerii” red. Machowski, Z.Łazanowski i W.Kozak, Warszawa 1997.
- ↑ Atta Ilahi Sheikh – Generał Dywizji Pakistani Air Force (emerytowany) – Wspomnienia.
- ↑ Lista dostępna w Konsulacie Generalnym RP w Karaczi udostępniona przez PAF w Karachi.
- ↑ Dziennik Polski, Londyn 8 kwietnia 1987 wspomnienie plk. Obs. A.A.Dabrowa.
Bibliografia
- Konsulat Generalny RP w Karaczi I.M.. polandconsulatekarachi.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-22)]. na podstawie zapisów własnych
- Pakistańskie Siły Powietrzne wersja ang.
- Atta Ilahi Sheikh – Generał Dywizji Pakistani Air Force (emerytowany) – Wspomnienia materiały dostępne w Konsulacie Generalnym RP w Karaczi
- Akta personalne i inne dokumenty dostępne w Instytucie Polskim – Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie
- The Story of Pakistan Air Force. A Saga of Courage and Honour Islamabad 1988
- „Rząd RP na obczyźnie wobec zdarzeń w kraju w 1945-1950” T. Wolasz, Warszawa 1998
- Informacje i materiały uzyskane od Ireneusza Makles Konsula Generalnego RP w Karaczi w posiadaniu Konsulatu
- Dziennik Polski, Londyn 8 kwietnia 1987 wspomnienie plk. Obs. A.A.Dabrowa
- Polskie Orły nad Himalajami. Głogowski A. Księgarnia Akademicka. Kraków 2012