Historia rozszerzeń wspólnot europejskich i Unii Europejskiej
Rozszerzanie najpierw wspólnot europejskich, a od 1992 roku Unii Europejskiej, jest zjawiskiem dynamicznym, nieustannie trwającym. Do powołanej 1 stycznia 1958 roku, na podstawie traktatów rzymskich, Wspólnoty Europejskiej dołączały kolejne państwa Europy. Pierwszy etap rozszerzania miał miejsce w 1973 i objął Danię, Irlandię oraz Wielką Brytanię. Podczas drugiego rozszerzenia, w 1981, do Wspólnoty Europejskiej dołączyła Grecja, podczas trzeciego, w 1986, Hiszpania i Portugalia. Z chwilą podpisania przez dotychczasowe kraje członkowskie Traktatu o Unii Europejskiej kolejne państwa wstępowały już do Unii Europejskiej. W 1995 dołączyły Austria, Finlandia i Szwecja.
Aby dołączyć do Unii Europejskiej, państwo musi spełnić określone warunki gospodarcze i polityczne, tak zwane kryteria kopenhaskie. Jak zapisano w traktacie z Maastricht, wszystkie kraje członkowskie oraz Parlament Europejski muszą zgodzić się na każde rozszerzenie wspólnoty.
Podstawą prawną polityki rozszerzenia Unii Europejskiej jest artykuł 49 Traktatu o Unii Europejskiej, który stanowi, że każde państwo europejskie, które szanuje wartości UE, o których mowa w artykule 2 Traktatu oraz zobowiązuje się do wspierania ich, może się ubiegać o członkostwo w Unii.
W historii UE mówi się o sześciu rozszerzeniach, z których największe miało miejsce 1 maja 2004, gdy do wspólnoty dołączyło dziesięć państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry. Norwegowie dwukrotnie, w latach 1972 i 1994, sprzeciwili się akcesji i do tej pory do niej nie doszło.
Po kolejnym rozszerzeniu, w roku 2007, liczba członków Unii Europejskiej wzrosła do 27 – do wspólnoty dołączyły Rumunia i Bułgaria. W roku 2013 do Unii Europejskiej dołączyła Chorwacja. Trwają także negocjacje z innymi krajami. Proces rozszerzeń jest często nazywany integracją europejską, jednak terminu tego używa się również w odniesieniu do zacieśniania współpracy między państwami należącymi do UE.
O północy z 31 stycznia na 1 lutego 2020 r. Wielka Brytania, jako pierwsze państwo członkowskie, opuściła Unię Europejską.
Historia rozszerzeń
| Rok | Dzień/Miesiąc | Wydarzenie |
|---|---|---|
| Francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman zaprezentował swoją propozycję zjednoczenia Europy – plan Schumana – wydarzenie to jest początkiem integracji europejskiej, który ostatecznie doprowadził do utworzenia Unii Europejskiej. | ||
| Na mocy traktatu paryskiego powołana została Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS). Krajami założycielskimi były: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec oraz Włochy. | ||
| Na mocy traktatów rzymskich kraje EWWiS założyły Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), przekształconą później we Wspólnotę Europejską (WE), oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). | ||
| Pierwsze rozszerzenie – Wielka Brytania, Dania i Irlandia dołączyły do WE. | ||
| Drugie rozszerzenie – Grecja dołączyła do WE. | ||
| Samorządna od 1979 roku Grenlandia opuściła WE. | ||
| Trzecie rozszerzenie – Hiszpania i Portugalia dołączyły do WE. | ||
| Zjednoczenie Niemiec – ziemie byłej NRD zostały włączone do RFN. | ||
| Formalne powstanie Unii Europejskiej | ||
| Czwarte rozszerzenie – Austria, Finlandia oraz Szwecja dołączyły do Unii Europejskiej. W Norwegii i Szwajcarii obywatele opowiedzieli się przeciw członkostwu w Unii Europejskiej. | ||
| Piąte rozszerzenie – Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia oraz Węgry dołączyły do Unii Europejskiej. Jest to największe rozszerzenie w jej historii. | ||
| Piąte rozszerzenie część druga – Bułgaria i Rumunia dołączyły do Unii Europejskiej. | ||
| W wyniku podziału Gwadelupy powstały dwa osobne terytoria zależne Francji: Saint-Martin i Saint-Barthélemy, które przestały być częścią Unii Europejskiej. | ||
| W dniu wejścia w życie traktatu lizbońskiego, Saint-Martin i Saint-Barthélemy ponownie stały się częścią Unii Europejskiej. | ||
| Saint-Barthélemy przestało być częścią Unii Europejskiej. | ||
| Szóste rozszerzenie – Chorwacja wstąpiła do Unii Europejskiej. | ||
| Majotta stała się regionem najbardziej oddalonym i jednocześnie weszła w skład Unii Europejskiej. |
Etapy rozszerzania Unii Europejskiej
.png)
Daty złożenia wniosków akcesyjnych i przystąpienia do Wspólnoty.
| Kraj | Data złożenia wniosku | Data wstąpienia |
|---|---|---|
 Albania | 2009 | – |
 Austria | 1989 | 1995 |
 Bośnia i Hercegowina | 2016 | – |
 Bułgaria | 1995 | 2007 |
 Czarnogóra | 2008 | ? |
 Chorwacja | 2003 | 2013 |
 Cypr | 1990 | 2004 |
 Czechy | 1995 | 2004 |
 Dania | 1961, 1967 | 1973 |
 Estonia | 1995 | 2004 |
 Finlandia | 1992 | 1995 |
 Grecja | 1975 | 1981 |
 Hiszpania | 1977 | 1986 |
 Irlandia | 1961, 1967 | 1973 |
 Islandia | 2009 | ? |
 Litwa | 1995 | 2004 |
 Łotwa | 1995 | 2004 |
 Macedonia Północna | 2004 | – |
 Malta | 1990[1]1995[2] | 2004 |
 Maroko[3] | 1987 | – |
 Norwegia | 1961, 1967 | –[4] |
 NRD[5] | – | 1990 |
 Polska | 1994 | 2004 |
 Portugalia | 1977 | 1986 |
 Rumunia | 1995 | 2007 |
 Serbia | 2009 | ? |
 Słowacja | 1995 | 2004 |
 Słowenia | 1996 | 2004 |
 Szwajcaria[6] | 1992 | – |
 Szwecja | 1991 | 1995 |
 Turcja | 1987 | ? |
 Węgry | 1994 | 2004 |
 Wielka Brytania (opuściła wspólnotę 1 lutego 2020 r.) | 1961, 1967 | 1973 |
Zobacz też
- Europejska Wspólnota Węgla i Stali
- Europejska Wspólnota Gospodarcza
- Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom)
Przypisy
- ↑ Wycofany.
- ↑ Ponownie złożony.
- ↑ Wniosek odrzucony.
- ↑ Społeczeństwo Norwegii odrzuciło propozycję rządu (53,3% przeciw w referendum) i nie weszła do Unii – podobnie stało się 20 lat później, gdy rząd norweski zaproponował wejście razem z Austrią, Szwecją i Finlandią.
- ↑ Landy byłej NRD przystąpiły do Wspólnoty po Zjednoczeniu Niemiec.
- ↑ Wniosek zamrożony w związku z negatywnym wynikiem referendum w sprawie przystąpienia do EOG.
Linki zewnętrzne
- Przewodnik po Unii Europejskiej (niem. • ang. • hiszp. • fr.)
Media użyte na tej stronie
Flag of Albania
Łatwo można dodać ramkę naokoło tej grafiki
Flaga Finlandii
Autor: Pedro A. Gracia Fajardo, escudo de Manual de Imagen Institucional de la Administración General del Estado, Licencja: CC0
Flaga Hiszpanii
Flag of Portugal, created by Columbano Bordalo Pinheiro (1857-1929), officially adopted by Portuguese government in June 30th 1911 (in use since about November 1910). Color shades matching the RGB values officially reccomended here. (PMS values should be used for direct ink or textile; CMYK for 4-color offset printing on paper; this is an image for screen display, RGB should be used.)
Own work. Merge of existing images: Image:Universität Sussex.jpg, Image:European flag.svg and Image:Europeanflag at Seine.jpg. Intended use, title bar of Life in the European Union Template on the English Wikipedia. (uploaded their first: [1])
![[1]](https://en.wikipedia.org/wiki/Image:Lifeintheeu.png){kind=link}
.png){kind=link}