Hjalmar Uggla

Hjalmar Frederik Karl Uggla

ps. „Sowa”

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1908 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 marca 1983 Olsztyn
Zawód, zajęcie	gleboznawca, żołnierz ZWZ i AK
Narodowość	polska
Alma Mater	Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Uczelnia	- SGGW - profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie
Małżeństwo	Zofia Zbrodzińska
Dzieci	Andrzej Nils Uggla
Odznaczenia

Hjalmar Frederik Karl Uggla^[1], ps. „Sowa” (ur. 17 marca 1908 w Warszawie, zm. 13 marca 1983 w Olsztynie) – gleboznawca; od 1958 profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie, gdzie zorganizował katedrę gleboznawstwa i przez wiele lat nią kierował.

Hjalmar Uggla urodził się w Warszawie w inteligenckiej rodzinie pochodzącej z arystokracji szwedzkiej zamieszkałej w XIX wieku w Finlandii, która wówczas wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. Przodkowie profesora zostali skierowani przez władze carskie jako urzędnicy imperium na teren Królestwa Polskiego. Po dwóch pokoleniach rodzina spolonizowała się i w okresie wojen jasno określała swoją polską tożsamość narodową.

Był ojcem literaturoznawcy Andrzeja Nilsa Uggli, Jana Uggli, Elżbiety Malewskej, Anny Karin Gajewskiej^[2] oraz Zbigniewa Uggli^[3].

Wykształcenie i działalność naukowa

H. Uggla ukończył studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w 1933 roku. Już podczas studiów od roku 1929 podjął pracę jako asystent w Katedrze Gleboznawstwa tej uczelni. W okresie międzywojennym pracował jako gleboznawca – klasyfikator gruntów na Polesiu i Kujawach. W latach 1940-1945 był zatrudniony w gospodarstwie rolnym Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej w Milanówku. Po wojnie powrócił do pracy naukowej, najpierw w SGGW w Warszawie, a po obronie pracy doktorskiej w 1950 roku został kierownikiem i organizatorem Katedry Gleboznawstwa w nowo powstałej Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Prowadził badania głównie z zakresu gleb hydrogenicznych i siedlisk leśnych, m.in. dotyczące kartografii i klasyfikacji gleb, erozji i ochrony gleby.

Działalność w okresie wojennym

Od początku II wojny światowej Hjalmar Uggla działał w ruchu oporu. Najpierw w szeregach Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej. Należał do 32. plutonu ośrodka „Mielizna” pod pseudonimem „Sowa” jako sanitariusz w stopniu starszego strzelca. Brał czynny udział w akcjach sabotażowych oraz przejmowaniu zrzutów lotniczych. Wykorzystując dokumenty o swoim szwedzkim pochodzeniu oraz biegłą znajomość języka niemieckiego wielokrotnie interweniował u władz okupacyjnych w sprawie uwolnienia zatrzymanych członków ruchu oporu i innych osób. W tym celu udawał się nawet do siedziby Gestapo przy al. Szucha.

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Po zakończeniu Powstania Warszawskiego, w rodzinnym domu w Milanówku ukrywał uciekinierów z płonącej Warszawy. Wśród nich byli cywile, powstańcy, Żydzi, siostry zakonne. Pod koniec 1944 r. w domu Ugglów w Milanówku (willa "Sówka") jednocześnie ukrywało się ok. 50 osób. Za tę działalność całej rodzinie groziła kara śmierci. Wśród uratowanych był Kazimierz Lewartowicz wraz z matką Zofią – pianistką koncertową, przechowywani w specjalnie na ten cel przygotowanej w domu sekretnej skrytce. Na wniosek Kazimierza Lewartowicza – Żyda mieszkającego później w USA – Instytut Pamięci Jad Waszem w Jerozolimie 6 maja 2007 roku nadał tytuł Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata pośmiertnie Hjalmarowi Uggla oraz jego żonie Ludwice Uggla (ur. 11 czerwca 1924, zm. 4 lutego 2012^[4]) mieszkającej w Olsztynie.

W 2008 został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (M.P. z 2009, nr 27, poz. 371)^[5]..

Wybrane publikacje

• Gleboznawstwo leśne szczegółowe (1965)
• Morfologia i systematyka gleb (1974)
• Gleboznawstwo leśne (1979)
• Gleboznawstwo rolnicze (1976)

Przypisy

Bibliografia

• Zdjęcie i życiorys
• Artykuł Marcina Wojciechowskiego ”Ratowali Żydów od śmierci z rąk hitlerowców” z ”Gazety Wyborczej-Olsztyn”
• Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci. sprawiedliwi.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-21)].
• "Gazeta Olsztyńska", nr 32 (17705) z 8 lutego 2012, s. 22 (nekrolog Ludwiki Uggla)