Hohenbruch (KL)

Hohenbruch
Typ

obóz koncentracyjny

Odpowiedzialny

 III Rzesza

Rozpoczęcie działalności

1939

Zakończenie działalności

1942 lub 1944

Terytorium

 Prusy Wschodnie

Miejsce

Gromowo (niem. Hohenbruch)

Narodowość więźniów

głównie Polacy

Liczba ofiar

~ 200

Upamiętnienie

krzyż z 1946,
pomnik z 2011

Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej
54°58′34,1″N 21°24′47,2″E/54,976139 21,413111

Obóz koncentracyjny Hohenbruchniemiecki obóz koncentracyjny w Prusach Wschodnich, położony w pobliżu miejscowości o tej samej nazwie (obecnie Gromowo w rejonie sławskim obwodu kaliningradzkiego Federacji Rosyjskiej).

W latach 1939–1942 (według innych źródeł do 1944, lub nawet do stycznia 1945) siedziba nazistowskiego obozu koncentracyjnego zlokalizowanego na bagnistym terenie w lesie, 3 km od wsi, w miejscu wcześniejszego obozu pracy Reichsarbeitsdienstu dla niemieckiej młodzieży, którego baraki zaadaptowano na potrzeby obozu SS. Jego ofiarami byli przede wszystkim Polacy, zarówno działacze polonijni należący do Związku Polaków w Niemczech, Polskiego Związku Zachodniego, Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech z Prus Wschodnich, polscy celnicy spod Malborka i Tczewa, jak i z terenów sąsiednich, ale też przedstawiciele innych nacji, w tym Niemcy i Żydzi. Praca więźniów była wykorzystywana do karczowania lasu i osuszania bagien. Dzieje obozu Hohenbruch są mało znane. Przebywało tu do kilku tysięcy więźniów, jednak ich dokładnej liczby dotąd nie ustalono. Około 200 osób zostało zamordowanych. Komendantem obozu był Pust.

Niektórzy więźniowie i ofiary obozu:

W 1946 Juliusz Malewski, działacz Związku Polaków w Prusach Wschodnich, sprowadził prochy Pieniężnego i innych Polaków do Olsztyna, po czym postawił na terenie obozu krzyż. W późniejszym okresie uległ on zniszczeniu i został odtworzony w lutym 1995. W 2006 z inicjatywy Jarosława Czubińskiego, konsula generalnego RP w Kaliningradzie i weteranów z olsztyńskiego Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy, zaplanowano odsłonięcie kamiennego pomnika ofiar obozu (proj. Janusz Wierzyński), który odsłonięto w marcu 2011, z napisami w językach polskim i rosyjskim po obu stronach pamiątkowej płyty[9].

Przypisy

  1. Strona Służewskich – tamże obszerne informacje o Piotrze Abraszewskim.
  2. Patron szkoły, Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Ryszarda Knosały [dostęp 2019-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-17] (pol.).
  3. LOKOZMIN on-line. lokozmin.itime.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-13)]..
  4. Józef Leliwa Piotrowicz (1899–1939).
  5. Ludgard Rakowski.
  6. Franciszek Schnarbach.
  7. Helena Lehr, Edmund Osmańczyk „Polacy spod znaku Rodła”, MON, Warszawa 1972.
  8. Gazeta Ewangelicka online. gazetaewangelicka.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-13)]..
  9. Adam Hlebowicz: Kaliningrad bez wizy. Gdansk: Oskar, 2012, s. 181–183. ISBN 978-83-63709-17-4.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

German Empire 1937 adm location map.svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of the German Empire 1937
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Black pog.svg
Shiny black button/marker widget.