Hokej na lodzie na zimowych igrzyskach olimpijskich

Ice hockey pictogram.svg Ice sledge hockey - Paralympic pictogram.svg

Hokejowe turnieje olimpijskie rozgrywane są od 1920 roku. Turniej mężczyzn wprowadzony został do programu igrzysk podczas letnich igrzysk w Antwerpii, zaś cztery lata później rozgrywki hokeja pojawiły się podczas pierwszych zimowych igrzysk olimpijskich w Chamonix. Turniej kobiet po raz pierwszy odbył się w 1998 roku podczas igrzysk w Nagano. Turniej olimpijski pierwotnie przeznaczony był dla sportowców amatorskich. Od 1988 roku mogli w nim brać udział profesjonalni zawodnicy, zaś od 1998 roku National Hockey League (dalej NHL) pozwoliła graczom tej ligi uczestniczyć w turnieju. Od 1924 do 1988 roku turniej rozgrywany był systemem kołowym, a po zakończeniu serii gier odbywała się runda finałowa, w której również grano systemem kołowym. Medale były przyznawane na podstawie punktów zgromadzonych w tej rundzie. Mecze na igrzyskach rozgrywane są według zasad międzynarodowych, stosowanych podczas turniejów organizowanych przez Międzynarodową Federację Hokeja na Lodzie. Zasady te różnią się od zasad obowiązujących w lidze NHL. Podczas igrzysk odbywają się kontrole antydopingowe prowadzone przez Światową Agencję Antydopingową dotyczące dopingu wydolnościowego. Od momentu wprowadzenia tych testów w 1972 roku, kilku zawodników uzyskało pozytywne wyniki na obecność zakazanych substancji.

W rozgrywkach mężczyzn największe sukcesy w początkowej historii turnieju olimpijskiego osiągnęła reprezentacja Kanady, która w pierwszych siedmiu edycjach zdobyła sześć złotych oraz jeden srebrny medal. W tym okresie często medale zdobywały również reprezentacje Stanów Zjednoczonych, Czechosłowacji i Szwecji. W latach 1920–1968 triumfator turnieju olimpijskiego zostawał jednocześnie mistrzem świata w hokeju na lodzie. Podczas igrzysk olimpijskich w Cortina d’Ampezzo po raz pierwszy wystąpiła drużyna Związku Radzieckiego. Zespół ten zdominował kolejne edycje turnieju, wygrywając w tym czasie siedem z dziewięciu jego edycji, ulegając w 1960 i 1980 roku reprezentacji USA. W 1980 roku hokeiści ZSRR niespodziewanie przegrali z amatorską drużyną gospodarzy w meczu znanym jako cud na lodzie. Po zwycięstwie w 1952 roku w Oslo reprezentacja Kanady na kolejny złoty medal czekała 50 lat. Zdobyła go podczas turnieju w Salt Lake City, a sukces ten powtórzyła 8 lat później, będąc gospodarzem igrzysk w Vancouver. Inne państwa, które zdobyły tytuł mistrza olimpijskiego w całej historii tych rozgrywek, to: Wielka Brytania w 1936, Wspólnota Niepodległych Państw w 1992, Szwecja w 1994 i 2006 oraz Czechy w 1998 roku. Na podium stawały ponadto: Szwajcaria, Niemcy, Finlandia oraz Rosja.

W 1986 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski (dalej MKOl) umożliwił wszystkim sportowcom (również profesjonalnym) uczestniczenie w igrzyskach olimpijskich, począwszy od 1988 roku. Początkowo sceptycznie do tego pomysłu nastawieni byli działacze zarządzający ligą NHL, którzy aby umożliwić start w turnieju zawodnikom z tej ligi musieliby przerywać rozgrywki w środku sezonu zasadniczego. Jednakże dzięki porozumieniu, od 1998 roku hokeiści wszystkich klubów z Ameryki Północnej mogli brać udział w turnieju olimpijskim, którego format został dopasowany do ligowego terminarza. W 1998 i 2002 roku w pierwszej fazie turnieju mecze rozgrywane były bez zawodników NHL lub sześciu najlepszych drużyn świata tj.: Kanady, Czech, Finlandii, Rosji, Szwecji i Stanów Zjednoczonych, a następnie w fazie decydującej o medalach do składów dołączali zawodnicy z NHL. W 2006 roku format turnieju zmieniono i we wszystkich meczach mogli uczestniczyć zawodnicy z NHL. W 2018 roku pierwszy raz od porozumienia w 1998 roku w turnieju olimpijskim zabrakło zawodników z NHL.

W lipcu 1992 roku MKOl zatwierdził konkurencję hokeja na lodzie kobiet jako konkurencję olimpijską. Jej pierwsza edycja odbyła się w Nagano w 1998 roku. Rozgrywki zdominowały drużyny z Ameryki Północnej, zdobywając dotychczas wszystkie złote medale. W 1998 i 2018 roku wygrały Amerykanki, a w 2002, 2006, 2010 i 2014 roku Kanadyjki. Brązowe medale zdobyły drużyny Szwecji, Finlandii oraz Szwajcarii.

Hokej na sledgach zadebiutował na Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich 1994 w Lillehammer. Chociaż turnieje na igrzyskach paraolimpijskich są mieszane – do udziału dopuszczani są mężczyźni i kobiety – to w historii rozgrywek płeć żeńską reprezentowały dwie zawodniczki. Najbardziej utytułowaną drużyną w hokeju na sledgach jest reprezentacja Stanów Zjednoczonych, która zdobyła cztery złote i jeden brązowy medal olimpijski. Po jednym złotym medalu zdobyły również reprezentacje Szwecji, Norwegii i Kanady.

Hokej w programie olimpijskim

Reprezentujący Kanadę zawodnicy Winnipeg Falcons (na zdjęciu w drodze na Letnie Igrzyska Olimpijskie 1920) zostali pierwszymi mistrzami olimpijskimi w hokeju na lodzie

Pierwszy turniej olimpijski w hokeju na lodzie odbył się podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1920 w Antwerpii[1] – w czasach, kiedy struktury organizacyjne hokeja dopiero powstawały[2]. Od 15 maja 1908 roku światowym hokejem na lodzie zarządza Międzynarodowa Federacja Hokeja na Lodzie (ang. International Ice Hockey Federation, IIHF), pierwotnie działająca pod nazwą Ligue Internationale de Hockey sur Glace (LIHG)[3]. Na Kongresie Olimpijskim w Paryżu w 1914 roku hokej na lodzie został wpisany na listę sportów opcjonalnych, które w przyszłości mogłyby zostać objęte programem olimpijskim[4]. Decyzja o włączeniu tego sportu do programu letnich igrzysk olimpijskich zapadła w styczniu 1920 roku – trzy miesiące przed rozpoczęciem zawodów[5]. Przyczyn debiutu hokeja na lodzie na igrzyskach w 1920 było kilka, m.in. zobowiązanie się pięciu europejskich krajów do wzięcia udziału w turnieju. Istotnym czynnikiem był również głos właścicieli Palais de Glace d'Anvers, gdzie miały być rozgrywane mecze; mianowicie warunkiem odbycia się zawodów w łyżwiarstwie figurowym w tej hali było włączenie hokeja na lodzie do programu olimpijskiego[5]. Mimo że turniej odbył się na igrzyskach w 1920, IIHF zalicza go do rangi mistrzostw świata – tym samym zawody w Antwerpii w 1920 zostały pierwszymi mistrzostwami świata w hokeju na lodzie. Od tego czasu oba wydarzenia odbywały się jednocześnie, a każdy turniej olimpijski w hokeju na lodzie do 1968 uważa się za mistrzostwa świata[6]. Pierwotnie igrzyska olimpijskie były przeznaczone dla amatorów. Zawodowcy z National Hockey League (NHL) i innych profesjonalnych lig byli wyłączeni z udziału w turniejach olimpijskich[7].

I Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbyły się we francuskiej miejscowości Chamonix w 1924 roku[8]. Rozdział 1., artykuł 6., punkt 2. Karty Olimpijskiej (na przykładzie edycji obowiązującej od 2 sierpnia 2015) opisuje sporty zimowe jako „sporty, które uprawia się na śniegu lub lodzie”[9]. MKOl na stałe ustanowił zimowe igrzyska olimpijskie, a hokej na lodzie i łyżwiarstwo figurowe zostały trwale włączone do ich programu[10]. Do 1992 roku odbywały się one tego samego roku co letnie igrzyska olimpijskie. Od 1992 roku zimowe igrzyska olimpijskie są rozgrywane trzeciego roku każdej olimpiady[11].

Turnieje

Turniej mężczyzn

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1920

Pierwszy olimpijski turniej w hokeju na lodzie mężczyzn odbył się podczas letnich igrzysk w 1920 w Antwerpii. Jego organizatorem był komitet, którego członkiem był przyszły prezydent IIHF Paul Loicq. Mecze były rozgrywane według systemu Bergvalla[12]. Pierwsza runda miała format turnieju eliminacyjnego, który wyłaniał złotego medalistę. W drugiej rundzie grały zespoły, które wcześniej przegrały mecze ze złotym medalistą; zwycięzca został nagrodzony srebrnym medalem. W ostatniej rundzie walczyły zespoły, które przegrały zarówno ze zwycięzcą pierwszej i drugiej rundy; zwycięzca otrzymywał brązowy medal[13].

Turniej odbywał się w dniach 23–29 kwietnia; wzięło w nim udział siedem drużyn: Kanada, Czechosłowacja, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Szwecja, Francja i Belgia. Kanadę reprezentowali zdobywcy Allan Cup – Winnipeg Falcons. Amerykanie na turniej wysłali drużynę gwiazd, która składała się m.in. z czterech zawodników urodzonych w Kanadzie. Reprezentacja Szwecji składała się w większości z zawodników bandy, z których znaczna część nie miała wcześniej styczności z hokejem[13]. Kanadyjczycy wygrali wszystkie trzy spotkania w pierwszej rundzie i zdobyli złoty medal. W finale pokonali Szwedów 27-1[14]. W dwóch kolejnych rundach Stany Zjednoczone zdobyły srebrny, a Czechosłowacja brązowy medal[15]. System Bergvalla był mocno krytykowany, zwłaszcza przez Szwedów, którzy musieli rozegrać sześć meczów w siedem dni (w tym trzy mecze zwycięskie), a zdobywcy brązowego medalu Czechosłowacy trzy (w tym zwycięski jeden). Eric Bergvall, twórca systemu, oświadczył że został on użyty nieprawidłowo i że wszystkie drużyny przegrane w pierwszej rundzie miały zagrać o srebrny medal (zamiast tylko trzech, które przegrały z Kanadą)[13]. Z powodu krytyki system Bergvalla nie został ponownie użyty w rozgrywkach hokeja na lodzie[13].

1924–1952

Na pierwszych zimowych igrzyskach w 1924 w Chamonix turniej hokeja na lodzie był rozgrywany systemem kołowym, składającym się z rundy wstępnej i rundy medalowej. O końcowej klasyfikacji decydował stosunek liczby meczów wygranych do meczów przegranych[16]. Format ten był wykorzystywany aż do 1988, chociaż w tym czasie liczba drużyn i rozgrywanych spotkań ulegały nieznacznym zmianom. Reprezentujący Kanadę Toronto Granites zapisali się w historii jako jeden z najbardziej dominujących zespołów w historii igrzysk olimpijskich. Reprezentacja Kanady zdeklasowała drużyny rywali, zdobywając 110 goli i tracąc 3. Na czele klasyfikacji strzelców uplasował się Harry Watson z 36 trafieniami[17]. Amerykanie zdobyli srebrny, a Brytyjczycy brązowy medal[18]. 36 goli Watsona pozostaje rekordem turnieju hokeja na igrzyskach olimpijskich, a liczba 36 punktów (równe golom, ponieważ asysty nie liczyły się w tamtym czasie do punktacji) została poprawiona dopiero w 2010 roku przez Teemu Selänne[19].

(c) Bundesarchiv, Bild 102-05472 / CC-BY-SA 3.0
Mecz między Kanadą a Szwecją na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1928

W Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1928 w Sankt Moritz wzięło udział jedenaście drużyn. Kanadyjczycy otrzymali wolny los (ang. bye), dzięki czemu turniej rozpoczęli już od rundy medalowej. Odnieśli zwycięstwo we wszystkich swoich spotkaniach, z łącznym stosunkiem bramek 38–0 (11:0 ze Szwecją, 14:0 z Wielką Brytanią i 13:0 ze Szwajcarią)[20]. Reprezentacje Szwecji i Szwajcarii zdobyły swoje pierwsze medale – kolejno srebrny i brązowy. Innym wydarzeniem był debiut drużyny niemieckiej, która ukończyła turniej na dziewiątym miejscu[21]. Na igrzyskach w 1932 Kanada ponownie zdobyła złoto, ale tym razem w turnieju udział brały cztery drużyny, które grały ze sobą dwukrotnie[22]. Niemcy zdobyły historyczny brązowy medal, pierwszy w tej dyscyplinie sportu dla tego kraju[23].

Dwa dni przed Zimowymi Igrzyskami Olimpijskimi 1936 w Garmisch-Partenkirchen kanadyjscy oficjele złożyli protest dotyczący dwóch graczy brytyjskiego zespołu – Jamesa Fostera i Alexa Archera, którzy grali w Kanadzie, ale przenieśli się bez zgody do klubów występujących w English National League. Dawało im to możliwość występowania w barwach Wielkiej Brytanii podczas igrzysk. IIHF przyznała rację Kanadyjczykom, ale reprezentacja Wielkiej Brytanii zagroziła wycofaniem się z turnieju w przypadku wykluczenia z zawodów Fostera i Archera. By uniknąć konfliktu, na krótko przed rozpoczęciem igrzysk Kanadyjczycy wycofali protest. Turniej składał się z czterech grup z udziałem piętnastu drużyn. Wielka Brytania jako pierwsza drużyna w historii pokonała Kanadę i zdobyła złoto olimpijskie. Kanadyjczycy zdobyli srebro, a Amerykanie brąz[24]. II wojna światowa uniemożliwiła przeprowadzenie Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1940 i 1944[25].

Zdobywcy brązowego medalu w 1936 – amerykańska reprezentacja olimpijska

Niedługo przed igrzyskami w Sankt Moritz światło dzienne ujrzał konflikt między dwoma amerykańskimi związkami hokejowymi – American Hockey Association (AHA) i Amateur Athletic Union (AAU). AAU, który zarządzał amatorskim hokejem w Stanach Zjednoczonych od 1930 roku, został wykluczony przez IIHF w 1947 roku, kiedy odmówił wsparcia drużyny składającej się z graczy z AHA. AAU stał na stanowisku, że pensje zawodników zrzeszonych w AHA są jawne, a w tamtym czasie igrzyska olimpijskie były przeznaczone wyłącznie dla amatorów (zarabianie na grze wykluczało amatorskość)[26]. Organizator igrzysk, Szwajcarski Olimpijski Komitet Organizacyjny (ang. Swiss Olympic Organizing Committee, SOOC) przyjął skargę AHA, lecz Avery Brundage, wpływowy działacz Komitetu Olimpijskiego Stanów Zjednoczonych (ang. United States Olympic Committee, USOC), zagroził wycofaniem z turnieju drużyny amerykańskiej w przypadku włączenia do turnieju reprezentacji AHA. W odpowiedzi IIHF zagroziła całkowitym wycofaniem rozgrywek w hokeju na lodzie z igrzysk, jeśli drużyna AHA nie zostałaby dopuszczona do gry. MKOl zasugerował wykluczenie obu amerykańskich zespołów, ale organizator (SOOC) nie przystał na tę propozycję. MKOl postanowił zmienić turniej w hokeju w nieoficjalne rozgrywki, ale odstąpił od tego planu gdy został osiągnięty kompromis. Drużyna AHA została dopuszczona do turnieju, ale nie była uznawana za oficjalnego uczestnika i nie miała możliwości zdobycia medalu. Ostatecznie reprezentacja AHA zajęła czwarte miejsce[26][27][28]. Czechosłowacja i Kanada wygrały po siedem spotkań, a w meczu między sobą nie potrafiły rozstrzygnąć meczu na korzyść którejkolwiek z drużyn. Złoty medal został przyznany na podstawie różnicy goli – Kanadyjczycy ze średnią zdobytych 13,8 goli na mecz zdobyli złoto, w porównaniu do Czechosłowaków, którzy strzelali średnio 4,4 gola na mecz[29]. Reprezentacja Czechosłowacji czyniła postępy, które przyniosły jej złoto w mistrzostwach świata w 1947 i 1949 roku[30].

W Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1952 w Oslo złoto przypadło Kanadyjczykom – drugi raz z rzędu. Na kolejny tytuł mistrzów olimpijskich czekali oni 50 lat[31]. Amerykanie zdobyli srebrny, a Szwedzi brązowy medal. Na turnieju zadebiutowała reprezentacja Finlandii[32].

1956–1976

Władisław Trietjak – jedyny sportowiec, który zdobył jeden srebrny i trzy złote medale olimpijskie w hokeju na lodzie

Pierwsze mistrzostwa świata, w których udział wzięła reprezentacja Związku Radzieckiego, odbyły się w 1954 roku. Debiutanci pokonali Kanadyjczyków i zdobyli swój pierwszy złoty medal[33]. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1956 w Cortina d’Ampezzo drużyna Związku Radzieckiego wygrała wszystkie spotkania i zdobyła swój pierwszy złoty medal olimpijski. Reprezentacja Kanady przegrała w rundzie medalowej zarówno z ZSRR, jak i ze Stanami Zjednoczonymi, plasując się na trzecim miejscu podium[33]. Na igrzyskach olimpijskich w 1960 w Squaw Valley po raz pierwszy i jak dotąd ostatni wystąpiła reprezentacja Australii. Faworytów do zdobycia złotego medalu upatrywano w reprezentacjach Kanady, Związku Radzieckiego, Czechosłowacji i Szwecji, ale wszystkie zostały pokonane przez drużynę amerykańską, która wygrała wszystkie siedem meczów i wywalczyła swój pierwszy złoty medal olimpijski. Kanadyjczycy zdobyli srebrny, a drużyna Związku Radzieckiego brązowy medal[34].

Na igrzyskach w 1964 w Innsbrucku turniej zdominowała drużyna Związku Radzieckiego, która zdobyła złoty medal, wygrywając wszystkie siedem spotkań. Kanadyjczycy z pięcioma zwycięstwami i dwoma porażkami mieli taką samą liczbę zwycięstw i porażek co Szwedzi i Czechosłowacy. Przed 1964 rokiem, w przypadku takiej samej liczby meczów wygranych i przegranych, o końcowej klasyfikacji decydowała różnica bramek w rundzie medalowej. Przy zastosowaniu tych zasad, Kanada zakończyłaby turniej na trzecim miejscu, wyprzedzając Czechosłowację. Na turnieju olimpijskim w Innsbrucku zasady zostały jednak zmienione. Do ustalenia różnicy bramek wzięto pod uwagę wszystkie mecze, a nie jak dotychczas, tylko z rundy medalowej. W efekcie reprezentacja Kanady została bez medalu[35]. W tamtym czasie igrzyska olimpijskie były traktowane jak mistrzostwa świata. Jeśli zastosowanoby niezmienione zasady z tych rozgrywek, Kanada zakończyłaby turniej z brązowym medalem mistrzostw świata[36][37][38].

Radziecka dominacja była kontynuowana na igrzyskach olimpijskich w 1968 w Grenoble i została udokumentowana trzecim złotym medalem olimpijskim z rzędu. Czechosłowacja i Kanada zdobyły kolejno srebrny i brązowy medal[39]. Igrzyska w 1968 były ostatnimi, na których zawody były uznawane za mistrzostwa świata. Po sporze, dotyczącym wystawiania w składach profesjonalnych graczy, Kanada nie wystawiła swojej reprezentacji w rozgrywkach międzynarodowych w 1970[40]. Protest trwał również podczas igrzysk olimpijskich w 1972 w Sapporo i w 1976 w Innsbrucku[40]. Reprezentacja Związku Radzieckiego, na czele z bramkarzem Władisławem Trietjakiem, a także napastnikami Walerijem Charłamowem, Aleksandrem Jakuszewem, Władimirem Pietrowem i Borisem Michajłowem, zdobyła złoto w obu turniejach olimpijskich[41]. W 1971 Amerykanie zajęli ostatnie miejsce na mistrzostwach świata i spadli do I Dywizji. Drużyna zakwalifikowała się jednak na igrzyska olimpijskie w 1972 i zdobyła srebro. Tym samym Amerykanie zostali pierwszą drużyną z I Dywizji, która zdobyła medal olimpijski[42]. W 1972 brąz przypadł Czechosłowacji[43]. W 1976 Czechosłowacja zdobyła srebro, a RFN brąz[44]. W tym samym turnieju do protestującej przeciwko zakazowi korzystania z profesjonalnych graczy Kanady dołączyła Szwecja, która również nie wystawiła swojej reprezentacji[45].

1980: Cud na lodzie

Złota drużyna amerykańska z 1980 podczas zapalenia znicza ognia na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2002[46]

W 1980 zimowe igrzyska olimpijskie powróciły do Lake Placid. W turnieju wzięło udział dwanaście drużyn, w tym po raz pierwszy od 12 lat reprezentacja Kanady. Związek Radziecki startował w roli faworyta, a z powodu trwającej zimnej wojny rywalizacja z drużyną amerykańską nabrała również politycznego wymiaru[47]. Prowadzona przez Herba Brooksa reprezentacja Stanów Zjednoczonych, która w dużej mierze składała się ze studentów, w pierwszej rundzie najpierw zremisowała ze Szwedami, a następnie niespodziewanie wygrała z drużyną czechosłowacką. Do rundy medalowej poza Amerykanami awansowały również drużyny Szwecji, Finlandii i Związku Radzieckiego[47].

22 lutego 1980 rozegrano mecz rundy medalowej pomiędzy Amerykanami a reprezentacją radziecką, który przeszedł do historii jako „cud na lodzie” (ang. Miracle on Ice). Sowieci objęli prowadzenie 2–1, ale na sekundę przed zakończeniem pierwszej tercji Amerykanie wyrównali[48]. Na drugą tercję w bramce pojawił się Władimir Myszkin, zastępując Władisława Trietjaka[47]. Na jej samym początku Sowieci objęli prowadzenie, jednak dzięki dobrej grze bramkarza Jima Craiga, Amerykanie nie pozwolili drużynie radzieckiej na zwiększenie różnicy bramek. W trzeciej tercji Amerykanie trafili dwukrotnie – raz grając w przewadze, a drugi na 10 minut przed zakończeniem spotkania, gdy Myszkina pokonał kapitan Mike Eruzione[48]. Craig powstrzymał kolejne ataki Sowietów i drużyna amerykańska zachowała prowadzenie 4-3. W ostatnich sekundach spotkania, Al Michaels, komentator American Broadcasting Company wypowiedział słynne zdanie: „Do you believe in miracles? Yes!” (Czy wierzycie w cuda? Tak!)[47][49].

Ostateczna klasyfikacja bazowała na liczbie punktów zdobytych w meczach przeciwko drużynom występującym w rundzie medalowej. Mimo błędnego przekonania, że Amerykanie zdobyli złoto bezpośrednio po zwycięstwie nad Sowietami, to de facto złoty medal zdobyli dwa dni później, po pokonaniu Finów 4-3[50]. Związek Radziecki turniej zakończył ze srebrem, a brąz trafił w ręce Szwedów. W 2008 roku IIHF wybrała cud na lodzie najważniejszym wydarzeniem hokejowym na stulecie swojego istnienia[47].

1984–1994

W związku z powołaniem do kadry Kanady na Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1984 w Sarajewie zawodników z historią w zawodowym hokeju: Marka Morrisona. Dona Dietricha, Mario Gosselina i Dana Wooda, Komitet Olimpijski Stanów Zjednoczonych (USOC) złożył oficjalny protest[51]. Kanada zagroziła wycofaniem się z turnieju w przypadku korzystnego dla Amerykanów werdyktu MKOl[52]. Decyzją MKOl ze składów reprezentacji musieli zostać usunięci zawodnicy z przeszłością w NHL: Mark Morrison i Don Dietrich z Kanady, Jim Corsi i Rich Bragnalo z Włoch oraz Greg Holst z Austrii; Mario Gosselin przed turniejem olimpijskim związał się z Quebec Nordiques, jednak nie rozegral jeszcze meczu w profesjonalnych rozgrywkach, natomiast Dan Wood występował wyłącznie w Central Hockey League[53]. Na turnieju w Sarajewie hokeiści Związku Radzieckiego zdobyli swój szósty złoty medal. Czechosłowacja i Szwecja wywalczyły kolejno srebrny i brązowy medal[54]. Cztery lata później, na igrzyskach w 1988 w Calgary, drużyna radziecka zdobyła swój siódmy i zarazem ostatni złoty medal. W ostatnim występie w historii na igrzyskach olimpijskich przeciwnikiem reprezentacji Związku Radzieckiego byli Finowie, którzy nie byli postrzegani jako kandydat do medalu. Mimo długiej historii występów w mistrzostwach świata – począwszy od 1939 roku – Finlandia nie miała w dorobku ani jednego medalu. W historycznym dla tej reprezentacji meczu Finowie pokonali Związek Radziecki 2–1 i zdobyli srebro[55]. W niektórych przypadkach złoty medalista był wyłoniony jeszcze przed rozegraniem ostatniego meczu; z tego względu IIHF postanowiła zmienić format turnieju. Podczas kongresu w 1990 roku IIHF wprowadziła system play-offów[56], który zadebiutował na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1992 w Аlbertville. W pierwszej rundzie drużyny były podzielone na dwie grupy, w których mecze rozgrywano w systemie kołowym. Drużyny z dwóch ostatnich miejsc w obu grupach walczyły o miejsca 9–12 w rundzie pocieszenia. Reprezentacje, które w grupach zajęły miejsca 1–4, awansowały do rundy pucharowej, która kończyła się meczem finałowym o złoto[6].

Fiński środkowy Raimo Helminen, sześciokrotny olimpijczyk; srebrny medalista z 1988 i brązowy z 1994 i 1998[57]

Do 1989 roku zawodnicy żyjący za żelazną kurtyną nie byli dopuszczani przez radzieckie władze do gry w NHL[58], jednak po mistrzostwach świata w 1989 zakaz transferowy został zdjęty[59]. Wielu z najlepszych radzieckich zawodników wyjechało za ocean, by grać w NHL, w tym „Rosyjska Piątka” – Igor Łarionow, Wiaczesław Fietisow, Władimir Кrutow, Siergiej Makarow i Aleksiej Kasatonow[60]. Po rozpadzie Związku Radzieckiego w grudniu 1991 dziewięć byłych republik radzieckich zostało włączonych do struktur IIHF i rozpoczęło swoje występy na arenie międzynarodowej[61]. Na igrzyskach w 1992 roku reprezentacje Armenii, Białorusi, Kazachstanu, Rosji, Uzbekistanu i Ukrainy wystartowały pod flagą olimpijską jako Wspólnota Niepodległych Państw[62], która w finale odniosła zwycięstwo nad reprezentacją Kanady i zdobyła złoto. Na najniższym miejscu podium turniej zakończyła Czechosłowacja[62].

1 stycznia 1993 Czechosłowacja podzieliła się na dwa osobne państwa: Czechy i Słowację. IIHF uznała Czechy prawnym następcą Czechosłowacji, co pozwoliło reprezentacji tego kraju utrzymać pozycję w najwyżej dywizji mistrzostw świata, podczas gdy Słowacja musiała rozpoczynać rozgrywki w najniższej II Dywizji. Słowacy występ w igrzyskach wywalczyli w kwalifikacjach[63]. Oba kraje, jak również Rosja, zadebiutowały w turnieju olimpijskim podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1994 w Lillehammer. Słowacja i Finlandia zakończyły rundę grupową bez porażki. Słowacy w ćwierćfinale przegrali z Rosjanami, którzy w meczu o brązowy medal ulegli Finom. W finale pomiędzy Szwecją i Kanadą wynik został rozstrzygnięty w rzutach karnych (ang. shootout) – po zakończeniu 3. tercji na tablicy widniał remis 2–2. W pierwszych w historii finałów igrzysk rzutach karnych[64] zawodnicy obu drużyn strzelili po dwie bramki. Następnym przy krążku był Szwed Peter Forsberg, który zdobył jedną z najsłynniejszych bramek w historii igrzysk, sugerując strzał z forhendu, a do bramki wpychając krążek jednoręcznym bekhendem tuż obok bramkarza Coreya Hirscha[65][66][67]. Strzał Kanadyjczyka Paula Kariya został obroniony przez Tommy’ego Salo i Szwecja zdobyła swój pierwszy złoty medal olimpijski[68]. Moment oddawania strzału przez Forsberga został uwieczniony na znaczku pocztowym. O wielkim znaczeniu dla Szwedów tamtej chwili świadczy fakt, że miejsce na nim z reguły jest zarezerwowane dla królów[69]. Jednak między filatelistycznym odwzorowaniem, a rzeczywistym zdjęciem występują niewielkie różnice; Corey Hirsch na plecach ma numer 11., a nie 1. jak w rzeczywistości, natomiast bluza zamiast koloru czerwonego jest niebieska. W przeciwieństwie do Forsberga, zawstydzony przepuszczonym krążkiem Hirsch nie zgodził się na wykorzystanie swojego wizerunku na znaczku pocztowym, czego niedługo później żałował[68].

1998–2018

Mecz finałowy z 1998 między Rosją i Czechami był pierwszym finałem, w którym zagrały ze sobą drużyny składające się głównie z zawodników NHL

W 1995 roku MKOl, IIHF, NHL i NHLPA doszły do porozumienia, na mocy którego zawodnicy NHL mieli możliwość występowania na igrzyskach[70]. Format turnieju na igrzyskach w 1998 w Nagano został dostosowany do terminarza NHL. 7 lutego rozpoczęła się runda wstępna (dwie grupy; z każdej awansowała jedna reprezentacja do rundy grupowej), w której nie uczestniczyli zawodnicy NHL ani reprezentacje „wielkiej szóstki” (Kanady, Republiki Czeskiej, Finlandii, Rosji, Szwecji i Stanów Zjednoczonych). Tego samego dnia w NHL odbywały się jeszcze mecze, które następnie zostały wstrzymane na kolejne 17 dni, by dać zawodnikom czas na aklimatyzację po przybyciu do Nagano[71]. Format turnieju był krytykowany za to, że uniemożliwiał reprezentacjom korzystanie z zawodników NHL w przeciągu całego turnieju[72]. Sześć najlepszych drużyn otrzymało bezpośrednią przepustkę do rundy grupowej, w której zmagania rozpoczęły 13 lutego. Będąca faworytem do zdobycia złotego medalu reprezentacja Kanady niespodziewanie przegrała z drużyną czeską w półfinale, a następnie straciła brąz w spotkaniu z Finami[73]. Czesi na czele z bramkarzem Dominikiem Haškiem odnieśli zwycięstwo nad reprezentacją Rosji, która pokonała ich w grupie sześć dni wcześniej. Tym samym reprezentacja Czech zdobyła swój pierwszy złoty medal w tej dyscyplinie sportu[7]. W trakcie turnieju Rosjanin, Pawieł Bure ustanowił olimpijski rekord, zdobywając pięć bramek w jednym meczu (w spotkaniu półfinałowym z Finlandią). Szwed Ulf Samuelsson został wykluczony z turnieju po wyjściu na jaw informacji o złożeniu przez niego wniosku o amerykańskie obywatelstwo. Zgodnie z obowiązującym w tamtym czasie szwedzkim prawem podwójne obywatelstwo było niedozwolone. Samuelsson wystąpił w pierwszym meczu z Białorusią, mimo to Szwecja zachowała zdobyte punkty za zwycięstwo. Czeski Komitet Olimpijski stał na stanowisku, że Szwecja powinna stracić punkty i złożył protest do Sportowego Sądu Arbitrażowego, który jednak został odrzucony[74].

(c) s.yume, CC BY 2.0
Teemu Selänne z Finlandii – rekordzista w liczbie zdobytych punktów w turnieju mężczyzn[75][19]

Ten sam format turnieju został wykorzystany podczas igrzysk w 2002 w Salt Lake City. W kwalifikacjach do turnieju olimpijskiego IIHF brała pod uwagę końcową klasyfikację mistrzostw świata w 1999 – pierwsza szóstka awansowała bezpośrednio do rundy grupowej turnieju olimpijskiego, a reprezentacje z miejsc 7–8 premiowane były do rundy wstępnej. Rywalizacja o miejsca 9–14 i udział w rundzie wstępnej odbywały się w innych turniejach[76]. Przerwa w rozgrywkach NHL rozpoczęła się dopiero w trakcie drugiego tygodnia igrzysk. Ze względu na to, że turniej odbywał się w Stanach Zjednoczonych, gdzie zlokalizowana była zdecydowana większość drużyn NHL, reprezentacje w meczach rundy wstępnej mogły korzystać wyłącznie z tych zawodników NHL, którzy nie byli w tym czasie zobligowani do grania w klubach[77]. Słowacja była szczególnie dotknięta tym ograniczeniem, przez co nie zdołała awansować do rundy grupowej[72]. Trzy miesiące później, na mistrzostwach świata w 2002, Słowacy zdobyli złoto[78]. Fiński środkowy Raimo Helminen stał się pierwszym hokeistą, który wziął udział w sześciu turniejach igrzysk olimpijskich[57]. Ćwierćfinałowe zwycięstwo Białorusi ze Szwecją jest jedną z największych niespodzianek hokeja od cudu na lodzie w 1980[79][80]. Białorusini w półfinale ulegli Kanadyjczykom, a w meczu o brąz Rosjanom[81]. Team Canada prezentowała się znacznie lepiej niż w fazie grupowej i w finale pokonała drużynę Stanów Zjednoczonych, zdobywając pierwsze złoto olimpijskie od 50 lat[82].

Na igrzyskach w 2006 format turnieju hokejowego został zmieniony. Na czas turnieju liga NHL zarządziła przerwę w rozgrywkach, co dało szansę na grę w turnieju olimpijskim wszystkim zawodnikom[83]. Liczba drużyn została zmniejszona do 12. Zrezygnowano ponadto z rundy wstępnej, a sześć najsilniejszych reprezentacji rozpoczęło grę w rundzie grupowej[84]. Szwecja zdobyła złoty medal, Finlandia srebrny, a Czechy brązowy. Trzy miesiące później Szwecja triumfowała w mistrzostwach świata w 2006 roku i została pierwszą drużyną, która zdobyła złoto olimpijskie i złoto mistrzostw świata w jednym roku[85].

(c) s.yume, CC BY 2.0
Drużyna kanadyjska świętująca po złotym golu Sidneya Crosbyego na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010

W 2010 roku zimowe igrzyska olimpijskie odbyły się w Vancouver. Pierwszy raz od dopuszczenia zawodników NHL do igrzysk olimpijskich miasto z klubem NHL zostało gospodarzem turnieju. Również po raz pierwszy mecze były rozgrywane na węższym, dostosowanym do standardów ligi NHL lodowisku o wymiarach 61 na 26 m, zamiast międzynarodowego standardu o wymiarach 61 na 30,5 m. Dzięki temu organizatorzy zaoszczędzili 10 milionów dolarów kanadyjskich oraz powiększyli liczbę miejsc dla kibiców[86]. Spotkania odbywały się w halach UBC Winter Sports Centre[87] i Rogers Arena (wtedy znane jako GM Place), której nazwa na czas igrzysk została zmieniona na Canada Hockey Place z powodu zakazu umieszczania nazw sponsorów w nazwach obiektów olimpijskich[88]. W turnieju wzięło udział dwanaście zespołów podzielonych na trzy grupy po cztery zespoły. Na prośbę NHL liczbę meczów rundy wstępnej ograniczono do trzech[89]. Po zakończeniu rundy wstępnej utworzono ranking punktowy wszystkich zespołów. Cztery pierwsze drużyny bezpośrednio awansowały do ćwierćfinału, natomiast o kolejne cztery pozycje rywalizowały pozostałe drużyny. Osiem wyłonionych zespołów walczyło o medale w fazie pucharowej[90].

Teemu Selänne z Finlandii zdobył swój 37. punkt, poprawiając wówczas rekord 36 punktów należący do Kanadyjczyka Harry’ego Watsona z 1924 roku, który później został wyrównany przez Vlastimila Bubníka z Czechosłowacji i Walerija Charłamowa ze Związku Radzieckiego[19]. Słowacja awansowała do finałowej czwórki po raz pierwszy w historii, ale w meczu o brąz przegrała z Finlandią[91]. W finale spotkały się Kanada i Stany Zjednoczone – po trzech tercjach drużyny remisowały 2–2. Do wyłonienia zwycięzcy konieczna była dogrywka (overtime, OT) – dopiero druga w historii finałów igrzysk. W ósmej minucie dogrywki Kanadyjski napastnik Sidney Crosby strzelił zwycięską bramkę, dzięki czemu Kanada zdobyła ósmy złoty medal olimpijski w hokeju na lodzie mężczyzn[92].

Na igrzyskach olimpijskich w Soczi w 2014 zastosowano ten sam format turnieju, co cztery lata wcześniej w Vancouver, jednak powrócono do międzynarodowego standardu rozmiaru lodowiska[93]. W turnieju zadebiutowała reprezentacja Słowenii, niespodziewanie pokonując Słowację w meczu grupowym, by turniej zakończyć porażką ze Szwecją w ćwierćfinale. Był to najlepszy wynik reprezentacji Słowenii w historii jej startów w rozgrywkach międzynarodowych[94]. W rundzie kwalifikacyjnej faworyci Szwajcarzy przegrali z Łotyszami, którzy również po raz pierwszy awansowali do olimpijskiego ćwierćfinału. Tam jednak nieznacznie ulegli Kanadyjczykom[95]. Rosja, będąca organizatorem zawodów i głównym faworytem do złota, przegrała w meczu ćwierćfinałowym z Finlandią 1–3 i zakończyła turniej na piątym miejscu[96]. Po awansie do półfinałów Amerykanie, ze stosunkiem bramek 20–6 we wcześniejszych spotkaniach, najpierw w półfinale przegrali z Kanadą 0–1, a w meczu o brąz ulegli Finom, przegrywając 0–5. Teemu Selänne po zdobytych kolejnych sześciu punktach poprawił rekord olimpijski (43 punkty[75]) i został MVP turnieju. W wieku 43 lat został również najstarszym medalistą olimpijskim i najstarszym zdobywcą gola na turnieju olimpijskim[97]. W finale Kanada pokonała Finlandię 3–0 i zdobyła swój 9. złoty medal olimpijski. Kanadyjczycy nie przegrali ani jednego spotkania, zostając pierwszą niepokonaną reprezentacją na turnieju olimpijskim od igrzysk olimpijskich w 1984 roku[98].

W turnieju olimpijskim w Pjongczangu w 2018 po raz pierwszy od igrzysk w Lillehammer w 1994 zabrakło zawodników NHL[99]. Faworytami do zdobycia złotego medalu byli hokeiści z Rosji[100][101], którzy decyzją MKOl mogli wystąpić pod flagą olimpijską po przejściu testów antydopingowych, co było efektem afery dopingowej w tym kraju[102]. W finale zmierzyły się reprezentacje Niemiec, która niespodziewanie wyeliminowała w półfinale Kanadyjczyków[103], oraz Olimpijscy sportowcy z Rosji. Po zwycięstwie 4:3 hokeiści z Rosji zdobyli pierwszy od 1992 roku złoty medal olimpijski. Zwycięską bramkę w dogrywce zdobył Kiriłł Kaprizow, który pokonał niemieckiego bramkarza Danny’ego aus den Birkena po uderzeniu krążka bez przyjęcia[104]. Brąz zdobyli Kanadyjczycy po wygranej 6:4 z Czechami[105].

Turniej kobiet

Włączenie do programu olimpijskiego

Kanadyjka Hayley Wickenheiser – czterokrotna złota medalistka igrzysk olimpijskich[106]

Na 99. sesji MKOl w lipcu 1992 roku doszło do przyjęcia hokeja na lodzie kobiet do grupy dyscyplin olimpijskich, począwszy od zimowych igrzysk olimpijskich w 1998. Celem MKOl było zwiększenie liczby sportowców płci żeńskiej biorących udział w zimowych igrzyskach olimpijskich[107]. W momencie ogłoszenia Nagano organizatorem, kobiecy hokej nie był w programie olimpijskim, więc decyzja o jego włączeniu należała do organizatora. Początkowo tamtejszy komitet olimpijski był temu niechętny, a głównymi powodami były wyższe koszty organizacji oraz duże prawdopodobieństwo słabego występu Japonek, które nie zakwalifikowały się do rozgrywanych w tym roku Mistrzostw Świata w Hokeju na Lodzie Kobiet[108]. W listopadzie 1992 doszło do porozumienia między MKOl a organizatorem, na mocy którego turniej hokeja na lodzie kobiet został włączony do programu igrzysk w 1998[108]. Częścią tego porozumienia było ograniczenie liczby zespołów do sześciu oraz zapewnienie braku konieczności budowy dodatkowych obiektów na potrzeby turnieju kobiet. Ponadto Kanadyjski Amatorski Związek Hokeja (ang. Canadian Amateur Hockey Association, CAHA) zobowiązał się do wyszkolenia japońskiej drużyny, by po 6 latach mogła prezentować poziom umożliwiający rywalizację z innymi reprezentacjami[109]. MKOl podjął również decyzję, że w przypadku braku akceptacji ze strony organizatora, turniej kobiet zadebiutowałby na igrzyskach w 2002 w Salt Lake City[108]. Format pierwszego turnieju kobiet był taki sam jak mężczyzn. W pierwszej fazie drużyny rywalizowały w rundzie grupowej w systemie kołowym, a w rundzie finałowej utworzona była drabinka, która kończyła się meczami o medale[110].

1998–2018

Przed 1998 rokiem kobiecy hokej był zdominowany przez Kanadyjki. Do 1998 kanadyjska reprezentacja wygrała wszystkie ówcześnie organizowane mistrzostwa świata, chociaż do 1997 bilans meczów ze Stanami Zjednoczonymi – równie utytułowaną reprezentacją – wynosił 7–6 na korzyść Kanady. Poza Kanadą i Stanami Zjednoczonymi na turnieju igrzysk olimpijskich w 1998 wystąpiły również drużyny Finlandii, Szwecji, Chin oraz organizatora igrzysk – Japonii. Zespoły nie rozgrywały kwalifikacji – w turnieju brało udział pięć najlepszych reprezentacji z ostatnich mistrzostw świata oraz Japonia będąca organizatorem. Runda grupowa, która była rozgrywana w systemie kołowym, została zdominowana przez faworytki do zdobycia medali. W ich bezpośrednim spotkaniu w grupie Amerykanki wygrały z Kanadyjkami 7–4, mimo że przegrywały już 1-4[111]. Drużyny spotkały się ponownie w finale, który okazał się zwycięski dla Amerykanek (3–1)[112]. Brąz zdobyły Finki po zwyciężeniu reprezentacji Chin 4:1[113].

Mecz grupowy reprezentacji między Szwedkami i Amerykankami w 2002

Na igrzyskach olimpijskich w 2002 liczba drużyn została zwiększona do ośmiu, a w turnieju zadebiutowały Rosja, Kazachstan i Niemcy[114]. Sześć najlepszych drużyn z mistrzostw świata w 2000 bezpośrednio awansowało na igrzyska. Ostatnie dwa miejsca w kwalifikacjach wywalczyły Kazaszki i Niemki[115]. Kanadyjki i Amerykanki były niepokonane w meczach grupowych i w półfinale, dzięki czemu doszło do rewanżu za finał olimpijski sprzed czterech lat. Tym razem Kanadyjki wygrały 3-2[116]. Po meczu członkowie sztabu reprezentacji Kanady oskarżyli drużynę amerykańską o deptanie flagi Kanady w szatni Amerykanek. Późniejsze śledztwo wykazało, że zarzuty okazały się nieprawdziwe[117]. W meczu o trzecie miejsce Szwedki pokonały Finki i zdobyły pierwszy w historii szwedzkiego żeńskiego hokeja medal olimpijski[118].

W 2006 zadebiutowały reprezentacje Włoch i Szwajcarii. Włoszki, siedemnasta reprezentacja na świecie w tamtym czasie, wystąpiły na igrzyskach jako organizator[119]. Stosunek bramek tej drużyny po trzech spotkaniach wynosił 1-31. Prezydent IIHF, René Fasel, chcąc sprawić, by przyszłe turnieje były bardziej wyrównane, zapowiedział zniesienie automatycznego kwalifikowania się kraju-organizatora na igrzyska[120]. Kanadyjki zakończyły rundę grupową ze stosunkiem bramek 36–1. Amerykańska obrończyni Angela Ruggiero oskarżyła Kanadyjki o „śrubowanie” wyniku, mimo wcześniejszego zapewnienia sobie zwycięstwa i ostrzegła, że olimpijski status turnieju może zostać podany w wątpliwość ze względu na brak wyrównanej rywalizacji między drużynami[121][122][123]. W odpowiedzi René Fasel oświadczył, że poziom pozostałych drużyn stale rośnie, a podobna dominacja miała już miejsce na początku istnienia turnieju mężczyzn, a mimo to sport cały czas się rozwijał. Dodał: „obiecuję, że [Szwedki] nie będą potrzebowały 64 lat do zwycięstwa” – odnosząc się do niemożności pokonania Kanadyjczyków przez Szwedów na igrzyskach, aż do 1984[124].

W spotkaniu półfinałowym Amerykanki niespodziewanie uległy Szwedkom, notując pierwszą w historii porażkę z zespołem innym niż Kanada[125], co sprawiało, że mecz ten był porównywany z cudem na lodzie z 1980[126][127]. W spotkaniach o medale Kanadyjki pokonały Szwedki i zdobyły drugie złoto olimpijskie, a Amerykanki w meczu o brąz były lepsze od Finek[128][129].

W igrzyskach w Vancouver w 2010 ponownie uczestniczyło osiem drużyn, w tym po raz pierwszy Słowacja[130]. Ze stosunkiem bramek strzelonych do straconych Kanadyjki (41–2) i Amerykanki (31–1) zdeklasowały pozostałe zespoły[131]. Ta różnica w poziomie spowodowała kolejną falę krytyki nierównej rywalizacji w żeńskim hokeju[132]. Prezydent MKOl, Jacques Rogge, powiedział, że „istnieje tutaj rozbieżność, każdy się z tym zgodzi. To jest być może okres inwestycji w hokej na lodzie kobiet. Osobiście dałbym im więcej czasu na rozwój, ale musi też pojawić się okres poprawy. Nie możemy kontynuować bez poprawy”[133]. Trener reprezentacji Szwecji, Peter Elander, powiedział, że trudno jest rywalizować pozostałym krajom ze względu na niedostateczne dofinansowanie i mniejszą grupę zawodniczek, z których można tworzyć reprezentację. Dodał też, że „finanse dla każdej z drużyn powinny być takie same. [...] Jeśli turniej w Soczi ma być wyrównany, musimy mieć [porównywalne] programy we wszystkich krajach”[134]. Aby zapobiec jednostronnym spotkaniom, niektórzy krytycy zaproponowali zaimplementowanie mercy rule, dzięki której w przypadku osiągnięcia konkretnej przewagi mecz kończyłby się przed czasem[135]. René Fasel powiedział, że IIHF weźmie ten pomysł pod uwagę[136]. Hannu Saintula, trener reprezentacji Chin, która została pokonana 1–12 przez reprezentację Stanów Zjednoczonych, oraz trener Amerykanek Mark Johnson byli temu przeciwni[137].

W spotkaniu o złoty medal Kanadyjki pokonały Amerykanki 2-0. Tym samym reprezentacja Kanady zdobyła złoto na trzecich z rzędu igrzyskach. Finki zdobyły brązowy medal – pierwszy od 1998[131].

Szwajcarska drużyna tuż po zdobyciu brązowego medalu na igrzyskach w 2014 w Soczi, pierwszego medalu dla tego kraju w hokeju kobiet

Turniej hokeja na lodzie kobiet na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2014 w Soczi zakończył się zwycięstwem Kanadyjek, które w finale pokonały Amerykanki 3–2. Dzięki bramce Marie-Philip Poulin w dogrywce reprezentacja Kanady wywalczyła czwarte złoto olimpijskie. Kanadyjki Hayley Wickenheiser, Jayna Hefford i Caroline Ouellette zostały pierwszymi zawodniczkami w historii z czterema złotymi medalami olimpijskimi w hokeju na lodzie. Dołączyły do grona sportowców, razem z radzieckim biathlonistą Aleksandrem Tichonowem i niemiecką panczenistką Claudią Pechstein, którzy zdobyli olimpijskie złoto na czterech kolejnych zimowych igrzyskach olimpijskich[138]. Mecz o brąz między reprezentacją Szwajcarii i Szwecji rozstrzygnął się wynikiem 4–3 na korzyść Szwajcarek. Był to pierwszy medal olimpijski tego kraju w hokeju na lodzie kobiet[139].

W spotkaniu finałowym podczas Zimowych Igrzysk Olimpisjkich 2018 w Pjongczangu Amerykanki pokonały Kanadyjki w rzutach karnych 3–2, zdobywając po dwudziestu latach drugie złoto olimpijskie dla swojego kraju[140]. W meczu o trzecie miejsce Finki pokonały reprezentację olimpijskich sportowców z Rosji 3–2, zdobywając trzeci brązowy medal w hokeju na lodzie w historii występów na igrzyskach olimpijskich[141]. Po raz pierwszy w historii zawodniczki z Korei Północnej i Korei Południowej stworzyły jedną drużynę, występując w turnieju pod Flagą Zjednoczenia[142][143][144].

W turnieju w 2022 roku weźmie udział dziesięć drużyn[145].

Hokej na sledgach

1994–2018

Hokej na sledgach: Stany Zjednoczone (niebieskie koszulki) przeciwko Japonii (białe koszulki) podczas Zimowych Igrzysk Paraolimpijskich 2010 w Vancouver
Hokeiści „Sbornej” triumfujący po zwycięstwie w meczu grupowym nad Amerykanami, Soczi 2014

Hokej na sledgach[146] zadebiutował na Zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich 1994 w Lillehammer. W turnieju wzięło udział 5 reprezentacji: Kanady, Estonii, Wielkiej Brytanii, Norwegii i Szwecji[147]. Chociaż turniej był mieszany – do udziału dopuszczono mężczyzn i kobiety – to płeć żeńską reprezentowała jedna zawodniczka, Norweżka Britt Mjaasund Øyen[148][149]. Pierwszymi mistrzami olimpijskimi w hokeju na sledgach byli Szwedzi, którzy w finale zwyciężyli reprezentację Norwegii. W meczu o brązowy medal Kanadyjczycy wygrali z Wielką Brytanią[150]. Cztery lata później w Nagano do rywalizacji dołączyli Amerykanie i organizujący igrzyska Japończycy – tym razem w zawodach brali udział sami mężczyźni. Złoto w spotkaniu z Kanadyjczykami wywalczyli Norwegowie; brąz zdobyli Szwedzi[151].

W turnieju podczas Igrzysk Paraolimpijskich w 2002 w Salt Lake City wzięło udział 6 reprezentacji: Kanady, Estonii, Japonii, Norwegii, Stanów Zjednoczonych i Szwecji[152]. W finale Amerykanie pokonali broniących tytułu Norwegów, zdobywając po rzutach karnych (4:3) swoje pierwsze olimpijskie złoto[153]. W meczu o trzecie miejsce Szwedzi zwyciężyli Kanadyjczyków również po rzutach karnych (2:1)[154].

W Turynie w 2006 roku w turnieju rywalizowało osiem reprezentacji. Zadebiutowały będąca gospodarzem turnieju reprezentacja Włoch oraz reprezentacja Niemiec. Do turnieju wrócili Brytyjczycy, których nie było w Salt Lake City. Po raz pierwszy od 1994 roku swoich przedstawicieli nie miała Estonia. Dzięki wygranej z Norwegią Kanadyjczycy zdobyli swoje pierwsze olimpijskie złoto w turnieju hokeja na sledgach[155]. Brązowy medal zdobyli Amerykanie, którzy pokonali debiutujących Niemców[156].

Amerykanin Steve Cash, najbardziej utytułowany zawodnik hokeja na sledgach na zimowych igrzyskach paraolimpijskich (trzy złote i jeden brązowy medal)

Do rywalizacji w turnieju w Vancouver w 2010 roku przystąpiło 8 zespołów, w tym debiutujące reprezentacje Czech i Korei Południowej[157]. Półfinałowa porażka będącej gospodarzem i broniącej tytułu z poprzedniego turnieju reprezentacji Kanady z reprezentacją Japonii była największą niespodzianką turnieju[158]. W meczu o brązowy medal gospodarze ulegli reprezentacji Norwegii. W meczu o mistrzostwo olimpijskie Amerykanie wygrali z Japończykami 2:0[159].

W Soczi w 2014 roku ponownie rywalizowało 8 reprezentacji. Zadebiutowali Rosjanie, natomiast pierwszy raz od igrzysk w Nagano w turnieju nie było reprezentacji Japonii[160]. W finale Amerykanie pokonali gospodarzy 1:0. Jedyną bramkę zdobył Joshua Sweeney, weteran wojny w Afganistanie[161][162]. Brązowy medal zdobyli Kanadyjczycy po wygranej 3:0 w spotkaniu z Norwegią[163].

W Pjongczangu w 2018 roku po raz pierwszy od turnieju w Lillehammer w turnieju wzięła udział również kobieta, jako druga w historii, Norweżka Lena Schrøder[164][165]. Wygrana z reprezentacją Kanady dała Amerykanom trzeci z rzędu i czwarty w historii złoty medal olimpijski w hokeju na sledgach[166] (trzy złote i jeden brązowy medal wywalczył Amerykanin Steve Cash, najbardziej utytułowany zawodnik w historii dyscypliny na igrzyskach; po trzy złote krążki zdobyli: Josh Pauls, Adam Page i Nikko Landeros[167]). Swój pierwszy medal zdobyła reprezentacja Korei, która w meczu o brąz pokonała reprezentację Włoch[168][169].

Przepisy

Turniej paraolimpijski w hokeju na sledgach jest przeznaczony dla zawodników z uszkodzeniami kończyn dolnych, które uniemożliwiają uczestnictwo w hokeju na lodzie dla pełnosprawnych sportowców, takimi jak amputacje, ankyloza, artrogrypoza, ograniczona siła mięśni, ataksja, atetoza, różnice w długości nóg większe niż 7 centymetrów lub porażenie[170]. Zasady w hokeju na sledgach podczas igrzysk paraolimpijskich są zbieżne z zasadami wdrożonymi przez IIHF na igrzyskach olimpijskich, z odpowiednimi modyfikacjami dotyczącymi głównie sprzętu dostosowanego do niepełnosprawności olimpijczyków. Zamiast łyżew zawodnicy korzystają ze sledgy (sanek z łyżwami zamiast płóz), a zamiast jednego kija hokejowego, sportowcy są wyposażeni w dwa mniejsze kije z łopatką do uderzania krążka na jednym końcu trzonka i metalowymi zębami służącymi do odpychania się od lodu na drugim[171][172].

Zespół może składać się maksymalnie z trzynastu zawodników z pola i dwóch bramkarzy, przy czym na lodowisku w jednej chwili może znajdować się nie więcej niż sześciu zawodników. Do zmian może dojść w dowolnym momencie rozgrywki[172]. Ławki rezerwowych muszą mieć z przodu pleksi oraz wejścia umożliwiające zawodnikom dostęp do lodowiska bez udziału osób trzecich[172].

Zasady

Kwalifikacje

Od 1976, z wyjątkiem 1998 i 2002, kiedy liczba drużyn została zwiększona do czternastu, w turnieju mężczyzn brało udział dwanaście reprezentacji. Liczba rywalizujących zespołów wahała się od czterech (w 1932) do szesnastu (w 1964). Po dopuszczeniu zawodników z ligi NHL do turnieju igrzysk olimpijskich w 1998, reprezentacje „wielkiej szóstki” otrzymywały wolny los, dzięki któremu automatycznie awansowały do rundy finałowej[71]. W tym samym roku liczba drużyn wzrosła do czternastu, dzięki czemu mogła odbyć się runda wstępna składająca się z ośmiu drużyn podzielonych na dwie grupy. Dwa najlepsze zespoły, Białoruś i Kazachstan, awansowały do rundy finałowej dołączając do „wielkiej szóstki”. Podobnego systemu użyto w 2002[77]. By ograniczyć liczbę meczów na turnieju, na kolejnych igrzyskach olimpijskich w 2006 liczba drużyn została zmniejszona do dwunastu[84]. Kwalifikacje na turniej olimpijski w 2010 opierały się o ranking IIHF w 2008 roku. Ponownie mogło wystąpić dwanaście drużyn. Dziewięć najlepszych w rankingu, który częściowo został ukształtowany na podstawie wyników z Mistrzostw Świata w Hokeju na Lodzie 2008, zapewniło sobie start na igrzyskach olimpijskich. Drużyny z miejsc w rankingu od 19. do 30. walczyły w rundzie kwalifikacyjnej w listopadzie 2008 roku. Najlepsze trzy awansowały do drugiej rundy kwalifikacyjnej, do której dołączyły zespoły z miejsc od 10. do 18 w rankingu. Reprezentacje rywalizowały w trzech grupach, których zwycięzcy awansowali na turniej olimpijski[90][173].

Ten sam format był wykorzystany podczas kwalifikacji do turnieju olimpijskiego w 2014 i 2018 roku. Bezpośredni awans na igrzyska olimpijskie w 2014 roku zapewniło sobie dziewięć najwyżej sklasyfikowanych w rankingu IIHF reprezentacji (w tym Rosja będąca gospodarzem turnieju)[174], natomiast w 2018 – osiem najwyżej sklasyfikowanych oraz gospodarz turnieju Korea Południowa[175]. O pozostałe trzy miejsca gwarantujące występ igrzyskach reprezentacje rywalizowały w turniejach kwalifikacyjnych[174][175].

Podobny system jest wykorzystywany przy turnieju kobiet. Występ na igrzyskach w 2006 roku zapewniły sobie cztery najlepsze drużyny w rankingu IIHF, który bazował na wynikach z czterech mistrzostw świata (2001–2004). Włoszki jako organizator miały zapewniony start na turnieju olimpijskim. O pozostałe trzy miejsca drużyny rywalizowały w trzech turniejach kwalifikacyjnych, których organizatorami były reprezentacje z miejsc od 5. do 7. w rankingu IIHF. W 2010 liczba drużyn, które miały zapewniony start w igrzyskach, została zwiększona do sześciu (miejsca od 1. do 6. w rankingu IIHF). Kanada, będąca najlepszą reprezentacją świata oraz krajem organizującym, miała zapewniony start na igrzyskach. Zespoły z miejsc od 7. w dół walczyły o ostatnie dwa miejsca: drużyny z miejsc od 13. w dół zostały podzielone na dwie grupy i rywalizowały w pierwszej rundzie kwalifikacyjnej, która odbyła się w grudniu 2008 roku. Zwyciężczynie obu grup awansowały do drugiej rundy kwalifikacyjnej, w której o awans na igrzyska walczyły z reprezentacjami z miejsc od 7. do 12.[176]

Zawodnicy

Wymagania

IIHF wymienia warunki konieczne do spełnienia, by zawodnik mógł brać udział w międzynarodowych turniejach[177]:

  • każdy zawodnik musi być pod jurysdykcją narodowego związku zrzeszonego w IIHF,
  • każdy zawodnik musi być obywatelem państwa, które reprezentuje.

Jeśli zawodnik, który nigdy nie występował w turnieju organizowanym przez IIHF, zmieni obywatelstwo, musi występować w rozgrywkach krajowych przez co najmniej dwa kolejne sezony i również 16 kolejnych miesięcy (wcześniej 24 miesiące[178]) oraz musi mieć ważną międzynarodową kartę transferową (ang. International Transfer Card, ITC)[177]. Jeśli zawodnik, który występował wcześniej w turnieju organizowanym przez IIHF, pragnie zmienić drużynę narodową, musi występować w rozgrywkach tego kraju przez cztery lata. Zawodnik może zmienić reprezentowany kraj tylko raz[177]. Pierwotnie zasady MKOl stanowiły, że sportowiec, który reprezentował jedno państwo, bez względu na okoliczności nie może zmienić reprezentowanego państwa na inne[5].

Profesjonalni zawodnicy

Pierre de Coubertin, twórca MKOl

Pierre de Coubertin, założyciel MKOl, został wychowany zgodnie z etosem arystokracji, który zaszczepił w sobie będąc uczniem angielskiej szkoły państwowej[179]. Nauczano w nich, że sport jest ważną częścią edukacji. Ze sportem ściśle wiązano pojęcie sprawiedliwości, według którego trenowanie było utożsamiane z oszustwem[179]. W miarę rozwoju struktury klasowej w XX wieku definicja amatorskiego sportowca stała się przestarzała[179]. Wraz z pojawieniem się „pełnoetatowych amatorów” wspieranych przez państwa bloku wschodniego, sport odchodził od ideologii całkowitej amatorskości, gdyż stawiał w niekorzystnej sytuacji amatorów z krajów zachodnich, wciąż postępujących zgodnie z ideologią zapoczątkowaną przez Pierre’a de Coubertina. Związek Radziecki budował drużyny ze sportowców, z których wszyscy w teorii byli studentami, żołnierzami lub pracującymi w zawodzie, a w rzeczywistości opłacanymi przez państwo i trenującymi w pełnym wymiarze czasu sportowcami[180]. Mimo to MKOl utrzymał tradycyjne zasady dotyczące amatorskości[181].

Pod koniec 1960 roku Kanadyjski Amatorski Związek Hokeja (CAHA) zwrócił uwagę, że kanadyjscy amatorzy nie byli już w stanie rywalizować z zawodowcami ze Związku Radzieckiego i z innymi, stale rozwijającymi się europejskimi drużynami. Związek nalegał na możliwość korzystania z graczy występujących w ligach zawodowych, lecz spotkał się z oporem ze strony IIHF i MKOl. Avery Brundage, prezydent MKOl w latach 1952–1972, był przeciwny pomysłowi rywalizowania amatorów z zawodowcami. Na kongresie w 1969 roku IIHF pozwoliła Kanadzie na skorzystanie z dziewięciu zawodowców występujących poza NHL[182] podczas mistrzostw świata w 1970 w Montrealu i w Winnipeg[183]. Decyzja została cofnięta w styczniu 1970 roku po tym, jak Brundage oświadczył, że status hokeja jako sportu olimpijskiego będzie zagrożony, jeśli zmiana wejdzie w życie[182]. W odpowiedzi Kanada wycofała się z udziału w rozgrywkach międzynarodowych, a przedstawiciele oświadczyli, że nie wrócą dopóki nie zacznie obowiązywać „otwarta rywalizacja”[182][184]. W 1975 prezydentem IIHF został Günther Sabetzki, który przyczynił się do rozwiązania sporu z CAHA. W 1976 roku IIHF zgodziła się na „otwartą rywalizację” między wszystkimi graczami w mistrzostwach świata. Mimo to zawodnicy występujący w NHL nie mogli występować na igrzyskach olimpijskich z powodu niechęci NHL do przerywania sezonu oraz polityki MKOl dotyczącej wyłącznej amatorskości[185].

Przed Zimowymi Igrzyskami Olimpijskimi 1984 rozpoczęto dyskusję na temat profesjonalnego statusu zawodników. MKOl sformułował zasadę umożliwiającą zawodnikom występującym w NHL uczestniczenie w turnieju olimpijskim pod warunkiem rozegrania w tej lidze mniej niż dziesięciu spotkań. Jednakże USOC utrzymywał, że każdy gracz związany kontraktem z zespołem NHL jest profesjonalistą i tym samym nie jest uprawniony do gry. MKOl na nadzwyczajnym posiedzeniu postanowił, że zawodnik z umową w zespole NHL był uprawniony do gry na igrzyskach, jeśli nie wystąpił w żadnym spotkaniu ligowym[186]. Pięciu zawodników – jeden Austriak, dwóch Włochów i dwóch Kanadyjczyków – nie spełniło tego warunku. Zawodnicy występujący w innych ligach zawodowych – takich jak World Hockey Association – zostali dopuszczeni do gry[186]. Jeden z przedstawicieli kanadyjskiego hokeja, Alan Eagleson, oświadczył, że reguła ma zastosowanie tylko wobec zawodników występujących w NHL, natomiast zawodnicy z kontraktami w ligach europejskich nadal są postrzegani jako amatorzy[187]. Murray Costello z CAHA zasugerował, że w grę wchodzi wycofanie się Kanady z olimpijskiego turnieju[188]. W 1986 roku MKOl zezwolił na udział w igrzyskach począwszy od 1988 roku wszystkim zawodnikom[189], lecz ostatnie zdanie w tej sprawie zostawił federacjom[190].

Udział NHL

Naprzeciw siebie przy wznowieniu (face-off) zawodnicy NHL Saku Koivu z Finlandii oraz Pawieł Daciuk z Rosji podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich 2006

Przez kolidowanie terminu igrzysk z rozgrywkami NHL – turniej olimpijski rozgrywany jest w lutym, czyli w trakcie sezonu zasadniczego – NHL nie dopuściła do startu zawodników na igrzyskach kolejno w 1988, 1992 i 1994 roku. By zawodnicy NHL mogli wziąć udział igrzyskach, rozgrywki musiałyby zostać przerwane[191].

W 1992 roku koszykarze z National Basketball Association (NBA) wzięli udział w Letnich Igrzyskach Olimpijskich 1992. Amerykański zespół zdominował turniej, a komisarz NHL, Gary Bettman, stwierdził, że „[NBA] zyskała na popularności na całym świecie”. Wyraził też nadzieję, że udział NHL „rozpropaguje hokej w sposób, jakiego świat jeszcze nie widział”[70]. Sezon NBA odbywa się w okresie zima-wiosna, więc letnie igrzyska olimpijskie nie kolidują z rozgrywkami sezonu regularnego. Bettman zaproponował koncepcję przeniesienia hokeja na letnie igrzyska olimpijskie, ale została ona odrzucona z powodu niezgodności z zasadą Karty Olimpijskiej mówiącej, że sporty zimowe to sporty rozgrywane na lodzie[70]. W marcu 1995 Bettman, René Fasel, prezydent MKOl Juan Antonio Samaranch i dyrektor wykonawczy NHLPA Bob Goodenow spotkali się w Genewie. Doszło do porozumienia, które umożliwiło graczom NHL uczestniczenie w igrzyskach olimpijskich począwszy od 1998 w Nagano[70]. 2 października 1995 NHL oficjalnie poinformowała o porozumieniu. Bettman powiedział: „robimy to, aby rozwijać hokej, po prostu, uważamy, że bez względu jakie korzyści uzyskamy, to uczynimy ten sport większym, silniejszym i zdrowszym”[192].

Drużyna Słowacji w 2002 roku

Sezon 2004–2005 rozgrywek NHL początkowo został zawieszony, a ostatecznie odwołany z powodu braku porozumienia między władzami NHL a NHLPA w sprawie wysokości zarobków zawodników NHL. W styczniu 2005 Bettman oświadczył, że jest niechętny przerywaniu sezonu po całkowitym odwołaniu poprzedniego[193]. W lipcu 2005 strony doszły do porozumienia i podpisania nowej umowy (ang. Collective Bargaining Agreement) między NHL a NHLPA, która umożliwiła uczestniczenie zawodnikom NHL w turnieju olimpijskim w 2006 i 2010 roku[194]. Właściciele niektórych drużyn NHL sprzeciwili się występom ich zawodników w igrzyskach, obawiając się potencjalnych kontuzji i zmęczenia. Właściciel Philadelphia Flyers, Ed Snider, powiedział: „wierzę w igrzyska olimpijskie i uważam, że udział w tym turnieju jest dobry dla NHL, jednak biorąc pod uwagę powyższe, ludzie biorący udział powinni być całkowicie zdrowi”[195]. Również niektórzy zawodnicy występujący w NHL wykorzystali przerwę na odpoczynek, nie biorąc udziału w igrzyskach olimpijskich[196], a kilku doznało kontuzji podczas turnieju olimpijskiego i zostało zmuszonych do opuszczenia meczów ligowych. Bettman powiedział, że kilka zmian jest przedmiotem dyskusji, aby turniej był „nieco bardziej przystępny dla wszystkich”[197].

Aleksandr Owieczkin na turnieju olimpijskim w Vancouver w 2010 roku

Pierwotnie zakładano, że uczestnictwo hokeistów NHL w Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2014 będzie negocjowane przez NHL oraz NHLPA przy podpisywaniu nowej umowy między tymi podmiotami (ang. Collective Bargaining Agreement)[198]. W styczniu 2013 obie strony zaakceptowały nową umowę[199], aczkolwiek decyzję o udziale zawodników NHL w turnieju olimpijskim ogłoszono 19 lipca 2013. Częścią porozumienia było wprowadzenie 17-dniowej przerwy w rozgrywkach NHL na czas igrzysk olimpijskich oraz wysłanie trzynastu sędziów na turniej w Soczi[200]. Władze NHL były niechętne angażowaniu się w igrzyska. Bettman twierdził, że olimpijska przerwa jest „obciążeniem dla zawodników, dla harmonogramu i dla kibiców”, dodając że „korzyści dla nas są większe, gdy igrzyska odbywają się w Ameryce Północnej niż w odległych strefach czasowych”[201]. Według Bettmana większość właścicieli zespołów w NHL ma takie samo zdanie, uważając, że liga nie otrzymuje dostatecznie dużych korzyści, by uzasadnić przerwę w rozgrywkach i ryzyko kontuzji u zawodników[202]. Pragnący udziału graczy NHL w igrzyskach René Fasel przysiągł, że „będzie pracować dzień i noc, by w Soczi mieć zawodników NHL”[203]. W trakcie konferencji w październiku 2008 roku ówczesny dyrektor wykonawczy NHLPA, Paul Kelly, stwierdził, że zawodnicy chcą wrócić na igrzyska olimpijskie i spróbują dopisać punkt regulujący tę sytuację w przyszłej umowie między NHL a NHLPA[202]. Rosjanie grający w NHL, Aleksandr Owieczkin i Jewgienij Małkin, oświadczyli, że pragną wystąpić na igrzyskach w swojej ojczyźnie i pojadą do Rosji niezależnie od otrzymania pozwolenia od władz NHL[204]. Paul Kelly sądził też, że już bardzo napięte stosunki między NHL a KHL oraz federacją rosyjską mogą wpłynąć na uczestnictwo NHL[198]. W wywiadzie w 2009 roku prezydent KHL, Aleksandr Miedwiediew, powiedział, że niechęć włodarzy NHL do zobowiązania się do udziału w igrzyskach w Soczi jest „instrumentem nacisku” mającym na celu wymuszenie porozumienia transferowego między obiema ligami[205]. W ramach porozumienia na igrzyska w 2014 roku MKOl musiał zapłacić 8 milionów dolarów na ubezpieczenie zawodników NHL występujących w Soczi, cenę będącą głównym przedmiotem negocjacji między NHL, NHLPA i IIHF. Doszło do podpisania jednorazowej umowy, która przy kolejnych negocjacjach przed igrzyskami w 2018 nie weszła w życie[206].

Wątpliwości co do udziału zawodników NHL w turnieju olimpijskim w Pjongczangu pojawiały się jeszcze w trakcie rozgrywek w Soczi[207]. Zmartwieniem kierownictwa ligi było ryzyko kontuzji, które mogłyby wpynąć na decydującą część sezonu. Podczas igrzysk w 2014 poważnych, wykluczających z rozgrywek NHL do końca sezonu kontuzji nabawili się kluczowi zawodnicy swoich zespołów – John Tavares z New York Islanders, Henrik Zetterberg z Detroit Red Wings, Mats Zuccarello Aasen z New York Rangers oraz Aleksandr Barkov i Tomáš Kopecký z Florida Panthers[208]. 3 kwietnia 2017 roku władze NHL ogłosiły, że zawodnicy po raz pierwszy od 1994 roku nie pojadą na igrzyska olimpijskie[209].

Chociaż w kolejnych miesiącach prezydent IIHF René Fasel starał się przekonać NHL do zmiany decyzji[210], to we wrześniu oświadczył, że nie ma już żadnych szans na udział zawodników z NHL w igrzyskach w Pjongczangu. „Mogę powiedzieć, że ten [temat] przepadł. Będziemy musieli patrzeć w przyszłość, na zimowe igrzyska w Pekinie 2022. Jest bowiem zainteresowanie ligi, co już zauważyliśmy. Jeśli natomiast chodzi o Pjongczang 2018, logistycznie jest to już praktycznie niemożliwe. Ten pociąg opuścił stację”, dodał[99][211]. Swoje niezadowolenie z decyzji NHL wyraził Aleksandr Owieczkin, kapitan Washington Capitals, jeden z najlepszych hokeistów na świecie: „Olimpiada płynie w mojej krwi i każdy wie, jak bardzo kocham swój kraj” i dodał, że zagra na igrzyskach w Pjongczangu, choćby miał być jedynym zawodnikiem z NHL na tym turnieju[212]. „To jest brutalne (...) Nie widzę żadnego powodu dla którego mielibyśmy nie jechać”, powiedział Justin Faulk, obrońca Carolina Hurricanes, uczestnik turnieju w Soczi[213]. Ostatecznie zawodnicy NHL postąpili zgodnie z decyzją władz ligi i na czas igrzysk zostali w swoich klubach[214].

Zasady gry

Pierwszy turniej hokejowy na letnich igrzyskach olimpijskich w 1920 roku rozgrywano na naturalnym lodzie w hali Palais de Glace. Lodowisko, które pierwotnie planowano wykorzystywać wyłącznie do łyżwiarstwa figurowego, miało 56 metrów długości i 18 metrów szerokości[5]. W trakcie meczu zabronione były podania do przodu[13]. Spotkanie było podzielone na dwie dwudziestominutowe połowy[12]. Każda drużyna miała w swoim składzie siedmiu zawodników – dodatkowym był rover[6]. Po turnieju IIHF postanowiła zastosować kanadyjskie zasady dotyczące składów (drużyny sześcioosobowe) oraz długości spotkania (trzy tercje)[13]. W 1932 roku w Lake Placid po raz pierwszy mecz hokeja na zimowych igrzyskach olimpijskich rozegrano w hali – w 1924 roku w Chamonix i w 1928 roku w Sankt Moritz odbywały się one wyłącznie pod gołym niebem[215].

Na igrzyskach w 2010 po raz pierwszy zawody rozgrywano na lodowisku o rozmiarze standardowym dla NHL (na zdjęciu porównanie)[216]

Na turniejach olimpijskich przestrzegane są zasady wdrożone przez IIHF. Na kongresie Międzynarodowej Federacji Hokeja na Lodzie w 1969 roku przegłosowano dopuszczenie bodiczków we wszystkich trzech strefach (zwanych też tercjami, podobnie jak część czasu gry) lodowiska, jak miało to już miejsce w NHL. Wcześniej bodiczkowanie w hokeju międzynarodowym było dozwolone wyłącznie w strefie obronnej danej drużyny[217]. W latach 70. kilka innych zmian zostało wprowadzonych w życie: wprowadzono wymóg noszenia kasków przez zawodników począwszy od 1970 roku oraz masek przez bramkarzy od 1972 roku[6]. W 1992 IIHF zmieniła system rozgrywek w rundzie medalowej na system play-offów, w którym wyłaniani będą medaliści. W przypadku remisu w rundzie medalowej o zwycięstwie mają decydować karne (ang. shootout)[218]. W 1998 IIHF dopuściła zasadę podania przez dwie linie dzięki zniesieniu zasady two-line pass lub offside-pass (linie: niebieską strefy defensywnej oraz czerwoną linię środkową). Wcześniej drużyny często stosowały taktykę pułapki w strefie neutralnej (ang. neutral zone trap), która spowalniała grę i zmniejszała liczbę strzelanych bramek (była to sytuacja, w której zespół broniący piątką zawodników zostawał w strefie neutralnej, utrudniając bądź uniemożliwiając przeprowadzenie akcji ofensywnej drużynie przeciwnej)[219].

Obecnie zasady stosowane w rozgrywkach organizowanych przez IIHF nieco odbiegają od zasad w NHL[220]. Jedną z takich różnic jest standard rozmiaru lodowiska: w NHL jest ono nieco węższe, o wymiarach 61 m na 26 m, zamiast międzynarodowego standardu 26–30 metrów na 60 metrów. Przed zmianą wprowadzoną podczas kongresu IIHF w 2014 roku lodowisko według standardów IIHF było znacznie szersze niż obecnie, mając wówczas standard 29–30 metrów szerokości na 60–61 metrów długości[221]. Większy rozmiar lodowiska pozwalał na rozwijanie większych prędkości oraz mniej fizyczną grę[222][223]. Do 2014 roku różnica również dotyczyła sposobu odgwizdywania uwolnienia (ang. icing), która w tymże roku podczas kongresu IIHF została powielona z NHL (ang. hybrid icing, „uwolnienie mieszane” lub „uwolnienie hybrydowe”). Sędzia liniowy sam zadecyduje, czy i w którym momencie wstrzyma grę przy wybiciu krążka zza czerwonej linii do pola za linią bramkową. Uwolnienie zostanie odgwizdane, jeśli przeciwnik (obrońca) ma większe szanse na dotarcie do krążka niż zawodnik z drużyny wybijającej krążek (atakujący)[224]. Jeśli do krążka pierwszy dotrze zawodnik z drużyny wybijającej krążek, gra jest kontynuowana. Wdrożenie uwolnienia mieszanego miało na celu przede wszystkim ograniczenie liczby kontuzji[225]. Zgodnie z wcześniejszymi zasadami IIHF w przypadku uwolnienia gra była bezwzględnie przerywana w momencie przekroczenia przez krążek linii bramkowej[224]. Różnica występuje natomiast w zasadach dotyczących kar. Zarówno w NHL i w rozgrywkach pod egidą IIHF zawodnicy otrzymują 5-minutowe kary za większe przewinienia. Do takich w przypadku NHL można zaliczyć bójki[226]. W rozgrywkach IIHF bójki są niedozwolone, a karą za udział w niej jest wykluczenie z dalszej gry[220]. W rozgrywkach NHL oraz IIHF zawodnicy mogą otrzymać kary mniejsze 2-minutowe i kary podwójne mniejsze (2+2 minuty)[226][220][227]. Na początku sezonu 2005–2006 NHL liga wdrożyła kilka nowych zasad. Niektóre z nich były już wykorzystywane przez IIHF, takie jak podania przez dwie linie bez spalonego i sposób rozgrywania rzutów karnych[228]. Pozostałe zasady, takie jak wymóg mniejszego sprzętu bramkarskiego i pole w kształcie trapezu znajdujące się za bramką, nie zostały jeszcze zaimplementowane przez IIHF[229], aczkolwiek w 2014 roku poinformowano, że redukcja bramkarskiego wyposażenia będzie przedmiotem dyskusji między IIHF a producentami sprzętu[221]. Zarówno IIHF, jak i NHL wprowadziły politykę „zero tolerancji dla utrudniania” i wymagają od sędziów częstego karania za zahaczanie, trzymanie przeciwnika i przeszkadzanie[230][231].

Kadra każdej drużyny może składać się z od 15 do 20 hokeistów (napastników i obrońców) oraz dwóch lub trzech bramkarzy, z których wszyscy muszą być obywatelami kraju, który reprezentują[89][177].

Jednym z warunków NHL koniecznych do spełnienia by NHL wydała zgodę na uczestnictwo jej zawodników w igrzyskach jest uwzględnienie sędziów głównych i liniowych z NHL przy wybieraniu składów sędziowskich na turniej, mimo tego że są to Amerykanie lub Kanadyjczycy, co może budzić obawy o ich stronniczość w sędziowaniu[232][233][234].

Proces zmiany zasad w hokeju międzynarodowym

Jedynym organem uprawnionym do zmian zasad dotyczących międzynarodowych rozgrywek hokeja na lodzie jest najwyższe ciało legislacyjne IIHF, czyli Kongres Generalny (ang. General Congress)[235]. Kongres Generalny tworzą delegaci z wszystkich federacji zrzeszonych w IIHF. Z pewnymi wyjątkami odbywa się on co cztery lata – pierwszy w 1975 roku (podczas Kongresu Generalnego jest m.in. wybierany prezydent IIHF). Co cztery lata korygowana jest również IIHF Rule Book, w której zapisane są zasady międzynarodowego hokeja na lodzie (obecnie obowiązuje IIHF Rule Book 2018–2022[220]). Do akceptacji tych zmian doszło na rocznym kongresie IIHF w 2014 roku w Mińsku (ang. IIHF Annual Congress)[221]. Nowe zasady weszły w życie od sezonu rozpoczynającego się w 2014 roku. Na najważniejsze zmiany składają się[221]:

  • przesunięcie niebieskich linii do 22,86 metra (wcześniej 21,33 metra) od końca lodowiska w kierunku linii środkowej, zwiększając strefy ofensywne zespołów o półtora metra,
  • ustalenie wymiarów lodowiska na 26–30 metrów na 60 metrów (wcześniej 29–30 metrów na 60–61 metrów); w przypadku innych wymiarów lodowiska w rozgrywkach pod egidą IIHF wymagana jest akceptacja IIHF,
  • wprowadzenie mieszanego (hybrydowego) uwolnienia, które sprawdziło się już w rozgrywkach NHL,
  • zabronienie sposobu wykonywania rzutów karnych z wykonaniem 360-stopniowego obrotu (tzw. spin-o-rama),
  • zgoda członków na redukcję bramkarskiego wyposażenia, jednak zmiana ta nie została wprowadzona na lata 2014–2018; IIHF i producenci sprzętu mają mieć czas na przedyskutowanie tej propozycji.

W trakcie tego samego kongresu odrzucono cześć propozycji, między innymi[221]:

  • nakładanie większych kar za jakiekolwiek umyślne chwytanie, przytrzymywanie i przekręcanie głowy przeciwnika,
  • przesunięcie linii bramkowej bliżej końca lodowiska (z 4 do 3,3 metra),
  • przywrócenie zasady spalonego przy czerwonej linii (przywrócenie zasady two-line pass),
  • podwojenie kary do 2+2 minut za przeszkadzanie bramkarzowi,
  • bramkarze nie mogą zamrozić krążka jeśli strzał ma miejsce zza niebieskiej linii.

Niedozwolone substancje

W rozgrywkach organizowanych przez IIHF zastosowanie mają antydopingowe regulacje Światowej Agencji Antydopingowej (ang. The World Anti-Doping Agency, WADA) dotyczące dopingu wydolnościowego. IIHF ma listę czołowych drużyn i zawodników (ang. Registered Testing Pool), którzy są poddawani losowym kontrolom antydopingowym zarówno przed spotkaniami, jak i po spotkaniach[236]. Zgodnie z regulacjami WADA, pozytywny wynik testu antydopingowego zawodnika skutkuje jego dyskwalifikacją oraz zawieszeniem zależnym od liczby wykroczeń. Zespół, w którym miał występować zawodnik z pozytywnym wynikiem, również jest objęty kontrolą antydopingową; w przypadku kolejnego pozytywnego wyniku, cała drużyna może zostać zdyskwalifikowana[237]. W 2001 Komitet Olimpijski Stanów Zjednoczonych (USOC) naciskał, by amerykańscy hokeiści występujący w NHL i będący w kręgu zainteresowania selekcjonera reprezentacji byli poddawani losowym testom na doping. USOC wymaga, by każdy zawodnik związany z kadrą olimpijską był przedmiotem losowej kontroli przeprowadzanej przez Amerykańską Agencję Antydopingową, lecz w przypadku igrzysk w Nagano w 1998 zwolniła z tych kontroli zawodników grających w NHL. NHL wolała stosować bardziej jednolitą metodę kontroli, w której wszyscy zawodnicy przechodzą tę samą liczbę testów przeprowadzanych przez WADA[238][239]. Doszło do porozumienia, na mocy którego WADA miałaby rozpoczynać kontrole po zakończeniu play-offów w NHL[240].

Zawodnicy z pozytywnym wynikiem testu na niedozwolone substancje na IO
ZawodnikKrajIgrzyskaSubstancjaKaraInformacjaPrzypis
Alois Schloder RFN1972Efedryna6-miesięczne zawieszenie w ramach IIHFPierwszy sportowiec na zimowych igrzyskach olimpijskich z pozytywnym wynikiem testu na niedozwoloną substancję[241]. Schloder został wykluczony z dalszej części turnieju; drużyna kontynuowała występy.[43]
František PospíšilCzechosłowacja Czechosłowacja1976KodeinaŻadnaLekarz reprezentacji Otto Trefny, który przepisał Pospíšilowi lek na grypę, został dożywotnio zdyskwalifikowany. Drużyna musiała oddać mecz przeciwko Polsce, ale zdobyła srebrny medal, który trafił również do Pospíšila.[242][243]
Jarosław MorawieckiPolska Polska1988Testosteron18-miesięczne zawieszenie w ramach IIHFReprezentacja Polski mogła kontynuować grę na turnieju bez Morawieckiego, ale zabrano jej dwa punkty zdobyte w spotkaniu z reprezentacją Francji.[244]
Mattias ÖhlundSzwecja Szwecja2002AcetazolamidŻadnaÖhlund nieumyślnie przyjął substancję z lekami, które zażywał po operacji oka. Zawodnik nie został zawieszony.[245]
Wasil PankouBiałoruś Białoruś200219-NorandrosteronDyskwalifikacja z mocą wstecznąPankou został zmuszony do zwrócenia dyplomu olimpijskiego. Lekarz reprezentacji został wykluczony z przyszłych igrzysk w 2006 i 2010.[246]
Ľubomír VišňovskýSłowacja Słowacja2010PseudoefedrynaReprymendaVišňovský przyjął Advil Cold & Sinus, by zwalczyć przeziębienie, będąc nieświadomym, że lek zawiera zakazaną przez WADA substancję. Zawodnik skonsultował się z lekarzem reprezentacji i zadeklarował, że brał lek na przeziębienie. Poziom zakazanej substancji w drugiej i trzeciej próbce był znacznie poniżej limitów WADA.[247]
Vitālijs PavlovsŁotwa Łotwa2014MetyloheksanaminaDyskwalifikacja z udziału w ćwierćfinalePavlovs został zdyskwalifikowany z ćwierćfinału Kanada–Łotwa i został zmuszony do zwrócenia dyplomu olimpijskiego. Zawodnik tłumaczył, że „zażywał suplementy diety zgodnie z zaleceniem lekarza drużyny klubowej i nie potrafi wyjaśnić, w jaki sposób ta substancja dostała się do jego organizmu”.[248]
Nicklas BäckströmSzwecja Szwecja2014PseudoefedrynaWycofanie z finałuBäckström przyjmował lek bez recepty na zapalenie zatok. Od lekarza otrzymał zapewnienie, że w związku z przyjmowaniem tego leku w przyszłości zawodnika nie będą czekać żadne konsekwencje. Wstępnie medal Bäckströma został zatrzymany, lecz jeszcze tego samego miesiąca został mu zwrócony. MKOl zdecydował, że „nie istnieje żadna przesłanka, która wskazywałaby na zamierzone działanie sportowca w celu zwiększenia swojej wydolności poprzez przyjmowanie niedozwolonej substancji”[249].[250][251]
Ralfs FreibergsŁotwa Łotwa2014Sterydy anaboliczneDyskwalifikacja z udziału w ćwierćfinaleFreibergs został zdyskwalifikowany z ćwierćfinału Kanada–Łotwa i został zmuszony do zwrócenia dyplomu olimpijskiego.[252]
Inna DiubanokRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl przez zawodniczkę, Sportowy Sąd Arbitrażowy podtrzymał decyzję o dyskwalifikacji dla Inny Diubanok[253].[254]
Jekatierina LebiediewaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl, Sportowy Sąd Arbitrażowy uchylił karę dyskwalifikacji ze względu na niewystarczające dowody naruszenia przez zawodniczkę zasad antydopingowych[253].[254]
Jekatierina PaszkiewiczRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl, Sportowy Sąd Arbitrażowy uchylił karę dyskwalifikacji ze względu na niewystarczające dowody naruszenia przez zawodniczkę zasad antydopingowych[253].[254]
Anna SzybanowaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl przez zawodniczkę, Sportowy Sąd Arbitrażowy podtrzymał decyzję o dyskwalifikacji dla Anny Szybanowej[253].[254]
Jekatierina SmolencewaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl, Sportowy Sąd Arbitrażowy uchylił karę dyskwalifikacji ze względu na niewystarczające dowody naruszenia przez zawodniczkę zasad antydopingowych[253].[254]
Galina SkibaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl przez zawodniczkę, Sportowy Sąd Arbitrażowy podtrzymał decyzję o dyskwalifikacji dla Galiny Skiby[253].[254]
Tatjana BurinaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl, Sportowy Sąd Arbitrażowy uchylił karę dyskwalifikacji ze względu na niewystarczające dowody naruszenia przez zawodniczkę zasad antydopingowych[253].[255]
Anna SzczukinaRosja Rosja2018Tuszowanie wynikówDyskwalifikacja z mocą wstecznąDyskwalifikacja w związku z ujawnieniem procederu tuszowania dopingu z udziałem państwa rosyjskiego (nazwanego Disappearing Positive Methodology) w raporcie Richarda McLarena z komisji Światowej Agencji Antydopingowej. Po odwołaniu się od decyzji MKOl, Sportowy Sąd Arbitrażowy uchylił karę dyskwalifikacji ze względu na niewystarczające dowody naruszenia przez zawodniczkę zasad antydopingowych[253].[255]
Žiga JegličSłowenia Słowenia2018FenoterolDyskwalifikacjaU zawodnika wykryto będący na liście zabronionych substancji przez WADA Fenoterol, rozszerzający oskrzela i ułatwiający swobodny przepływ powietrza w drogach oddechowych. Zawodnik został wykluczony z dalszych rozgrywek i musiał opuścić wioskę olimpijską[256][257].[258]
Kim Un-hyangKorea Północna Korea Północna2018HydrochlorotiazydŻadnaW organizmie Koreanki Północnej wykryto diuretyk Hydrochlorotiazyd, który jest klasyfikowany jako środek maskujący doping i znajduje się na liście substancji zabronionych przez WADA. Zawodniczka udowodniła, że pozytywny wynik testów był skutkiem spożycia skażonych produktów spożywczych i została oczyszczona z zarzutów o doping. Informacja o zaistniałej sytuacji została upubliczniona dopiero po igrzyskach olimpijskich.[259]

Pod koniec 2005 roku dwóch zawodników NHL znajdujących się na liście potencjalnych olimpijczyków nie przeszło testów na występowanie zabronionych przez WADA substancji. Amerykanin Brian Berard, członek kadry na igrzyskach w 1998, uzyskał pozytywny wynik na obecność w organizmie niedozwolonego 19-Norandrosteronu[260]. Kanadyjczyk José Théodore nie przeszedł testu, ponieważ przyjmował lek o nazwie Propecia zawierający niezwiększający wydolności finasteryd[261]. Obaj zawodnicy otrzymali dwuletnie zakazy występowania w meczach międzynarodowych, chociaż żaden już nigdy w reprezentacji nie zagrał[262].

Uczestnicy

#Końcowa pozycja zespołu.
=#Wskazuje, że dwa lub więcej zespołów dzieliły jedną pozycję.
Zespół nie uczestniczył w turnieju.
DSQZespół został zdyskwalifikowany w trakcie turnieju.
Państwo nie istniało w tym roku.
Źródła[263][264]:

Mężczyźni

Państwo20
24
28
32
36
48
52
56
60
64
68
72
76
80
84
88
92
94
98
02
06
10
14
18
Występy
 Australia (AUS)91
 Austria (AUT)57710131381091214121013
 Belgia (BEL)67894
 Białoruś (BLR)7493
 Bułgaria (BUL)121
 Czechosłowacja (TCH)355424543232526316
 Czechy (CZE)51737647
 Finlandia (FIN)7765544627336233617
 Francja (FRA)65591411810111410
 Holandia (NED)81
 Japonia (JPN)9811109912138
 Jugosławia (YUG)1491110115
 Kanada (CAN)111121132436442241711322
 Kazachstan (KAZ)892
 Korea Południowa (KOR)121
 Łotwa (LAT)99121285
 Niemcy (GER)83567981011210
 Norwegia (NOR)9101181112129111012812
 NRD (GDR)81
 Polska (POL)84966896678101113
 RFN (FRG)8667773105510
 Rosja (RUS)423465DSQ6
 Rumunia (ROU)1212794
 Słowacja (SVK)610135411117
 Słowenia (SLO)792
 Sportowcy olimpijscy z Rosji (OAR)11
 Stany Zjednoczone (USA)2223DSQ22156251774862824722
 Szwajcaria (SUI)573935981011810116891017
 Szwecja (SWE)442543452443335155152522
 Ukraina (UKR)101
 Węgry (HUN)117163
 Wielka Brytania (GBR)34154
 Włochy (ITA)98715912912119
 Wspólnota Niepodległych Państw  (WNP)11
 Związek Radziecki (URS)1311112119
Liczba zespołów781141599109161411121212121212141412121212262

Kobiety

Państwo980206101418Występy
 Chiny (CHN)4773
 Finlandia (FIN)3443536
 Japonia (JPN)6863
 Kanada (CAN)2111126
 Kazachstan (KAZ)81
 Niemcy (GER)6573
 Rosja (RUS)5666DSQ5
 Słowacja (SVK)81
 Sportowcy olimpijscy z Rosji (OAR)41
 Stany Zjednoczone (USA)1232216
 Szwajcaria (SUI)75354
 Szwecja (SWE)5324476
 Włochy (ITA)81
 Zjednoczona Korea (KOR)81
Liczba zespołów68888832

Medaliści

Legenda
  ^  Turniej odbył się podczas letnich igrzysk olimpijskich w Antwerpii.
  *  Turniej rozgrywany również jako mistrzostwa świata.
Przyszły turniej.
(#)Liczba kolejnego triumfu w historii.

Mężczyźni

RokGold medal icon.svg ZłotoSilver medal icon.svg SrebroBronze medal icon.svg BrązMiasto-gospodarzPaństwo-gospodarz
1920 ^ Kanada (1) Stany Zjednoczone CzechosłowacjaAntwerpia Belgia
1924 * Kanada (2) Stany Zjednoczone Wielka BrytaniaChamonix Francja
1928 * Kanada (3) Szwecja SzwajcariaSt. Moritz Szwajcaria
1932 * Kanada (4) Stany Zjednoczone Rzesza NiemieckaLake Placid Stany Zjednoczone
1936 * Wielka Brytania (1) Kanada Stany ZjednoczoneGarmisch-Partenkirchen III Rzesza
1948 * Kanada (5) Czechosłowacja SzwajcariaSt. Moritz Szwajcaria
1952 * Kanada (6) Stany Zjednoczone SzwecjaOslo i Drammen Norwegia
1956 * ZSRR (1) Stany Zjednoczone KanadaCortina d’Ampezzo Włochy
1960 * Stany Zjednoczone (1) Kanada ZSRRSquaw Valley Stany Zjednoczone
1964 * ZSRR (2) Szwecja CzechosłowacjaInnsbruck Austria
1968 * ZSRR (3) Czechosłowacja KanadaGrenoble Francja
1972 ZSRR (4) Stany Zjednoczone CzechosłowacjaSapporo Japonia
1976 ZSRR (5) Czechosłowacja NiemcyInnsbruck Austria
1980 Stany Zjednoczone (2) ZSRR SzwecjaLake Placid Stany Zjednoczone
1984 ZSRR (6) Czechosłowacja SzwecjaSarajewo Jugosławia
1988 ZSRR (7) Finlandia SzwecjaCalgary Kanada
1992 WNP (1) Kanada CzechosłowacjaAlbertville Francja
1994 Szwecja (1) Kanada FinlandiaLillehammer Norwegia
1998 Czechy (1) Rosja FinlandiaNagano Japonia
2002 Kanada (7) Stany Zjednoczone RosjaSalt Lake City Stany Zjednoczone
2006 Szwecja (2) Finlandia CzechyTuryn Włochy
2010 Kanada (8) Stany Zjednoczone FinlandiaVancouver Kanada
2014 Kanada (9) Szwecja FinlandiaSoczi Rosja
2018 Sportowcy olimpijscy z Rosji Niemcy KanadaPjongczang Korea Południowa
2022 Finlandia Rosyjski Komitet Olimpijski SłowacjaPekin Chiny

Kobiety

RokGold medal icon.svg ZłotoSilver medal icon.svg SrebroBronze medal icon.svg BrązMiasto-gospodarzPaństwo-gospodarz
1998 Stany Zjednoczone (1) Kanada FinlandiaNagano Japonia
2002 Kanada (1) Stany Zjednoczone SzwecjaSalt Lake City Stany Zjednoczone
2006 Kanada (2) Szwecja Stany ZjednoczoneTuryn Włochy
2010 Kanada (3) Stany Zjednoczone FinlandiaVancouver Kanada
2014 Kanada (4) Stany Zjednoczone SzwajcariaSoczi Rosja
2018 Stany Zjednoczone (2) Kanada FinlandiaPjongczang Korea Południowa
2022Pekin Chiny

Hokej na sledgach

RokGold medal icon.svg ZłotoSilver medal icon.svg SrebroBronze medal icon.svg BrązMiasto-gospodarzPaństwo-gospodarz
1994Szwecja Szwecja (1)Norwegia NorwegiaKanada KanadaLillehammer Norwegia
1998Norwegia Norwegia (1)Kanada KanadaSzwecja SzwecjaNagano Japonia
2002Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone (1)Norwegia NorwegiaSzwecja SzwecjaSalt Lake City Stany Zjednoczone
2006Kanada Kanada (1)Norwegia NorwegiaStany Zjednoczone Stany ZjednoczoneTuryn Włochy
2010Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone (2)Japonia JaponiaNorwegia NorwegiaVancouver Kanada
2014Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone (3)Rosja RosjaKanada KanadaSoczi Rosja
2018Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone (4)Kanada KanadaKorea Południowa Korea PołudniowaPjongczang Korea Południowa
2022Pekin Chiny

Zobacz też

Przypisy

  1. Ice hockey. International Olympic Committee. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-30)]. (ang.).
  2. Farrell 1899 ↓, s. 27.
  3. It all started in Paris, 1908. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-23)]. (ang.).
  4. Morales 2004 ↓, s. 275.
  5. a b c d Podnieks 1997 ↓, s. 1–10.
  6. a b c d International hockey timeline. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-14)]. (ang.).
  7. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #10–Czech Republic wins first „open” Olympics.
  8. Chamonix 1924. International Olympic Committee. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-26)]. (ang.).
  9. Olympic Charter. International Olympic Committee, 2015-08-02. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-07)]. (ang.).
  10. This Day in History 1924: First Winter Olympics. A&E Television Networks. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-19)]. (ang.).
  11. Sport: Winter Olympics 98–History of the winter Olympics. BBC News, 1998-02-05. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-28)]. (ang.).
  12. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #21–Ice Hockey debuts at the Olympics.
  13. a b c d e f Kenth Hansen. The Birth of Swedish Ice Hockey – Antwerp 1920. „Citius, Altius, Fortius”. 4 (2), s. 5–27, maj 1996. Międzynarodowe Stowarzyszenie Historyków Olimpijskich. [dostęp 2016-10-09]. (ang.). 
  14. 1920 – Summer Olympics VII (Antwerp, Belgium). The Sports Network. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-04)]. (ang.).
  15. United States is second at hockey; Victory Over Czechoslovak Team by 16 to 0 Gives Americans 3 Points in Olympics.. The New York Times, 1920-04-29. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-16)]. (ang.).
  16. 1924 – Winter Olympics I (Chamonix, France). The Sports Network. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-07)]. (ang.).
  17. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #53–Harry Watson scores at will in Olympics.
  18. Ice Hockey at the 1924 Chamonix Winter Games: Men’s Ice Hockey. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-07)]. (ang.).
  19. a b c Selanne’s 37th point tops Games mark. ESPN, 2010-02-20. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  20. 1928 – Winter Olympics II (St. Moritz, Switzerland). The Sports Network. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-07)]. (ang.).
  21. Comité Olympique Suisse 1928 ↓.
  22. 1932 – Winter Olympics III (Lake Placid, United States). The Sports Network. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-04)]. (ang.).
  23. Lattimer 1932 ↓, s. 70–72, 270.
  24. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #15–Great Britain wins Olympic gold.
  25. Carl Diem. The Fifth Olympic Winter Games Will Not Be Held. „Olympic Review”, s. 8–10, styczeń 1940. Berlin: International Olympic Institute. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z adresu 2016-01-11]. (ang.). 
  26. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #82–USA sends two teams to the 1948 Olympics.
  27. Ice Hockey at the 1948 Sankt Moritz Winter Games: Men’s Ice Hockey. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-30)]. (ang.).
  28. Podnieks 1997 ↓, s. 53–66.
  29. Comité Olympique Suisse 1951 ↓, s. 69.
  30. Past medalists–IIHF World Championships. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-17)]. (ang.).
  31. 1952 – Winter Olympics VI (Oslo, Norway). The Sports Network. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-19)]. (ang.).
  32. Finland Ice Hockey: Men’s Ice Hockey. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  33. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #25–Soviet Union win their first Olympics, starting a new hockey era.
  34. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #16–USA's original but unheralded „Miracle on Ice”.
  35. 1964 – Winter Olympics IX (Innsbruck, Austria). The Sports Network. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)]. (ang.).
  36. '64 Team Canada gets bronze medals. The Sports Network, 2005-04-30. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  37. 1964 Canadian Olympic hockey team to be honoured. CBC Sports, 2005-04-29. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-04)]. (ang.).
  38. IIHF denies Canada 1964 bronze. The Sports Network, 2005-06-09. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  39. Comité d'Organisation des xèmes Jeux Olympiques d’Hiver de Grenoble 1969 ↓, s. 386.
  40. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #17–Protesting amateur rules, Canada leaves international hockey.
  41. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #67–The perfect game against the best team: Czechoslovaks–Soviets 7–2.
  42. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #97–B Pool Americans win Olympic silver in 1972.
  43. a b The Organizing Committee for the Sapporo Olympic Winter Games 1973 ↓, s. 228–229.
  44. Neumann ↓, s. 163.
  45. Podnieks 1997 ↓, s. 130.
  46. Selena Roberts: Olympics: Opening ceremony; Pomp and Patriotism as Games Begin. The New York Times, 2002-02-09. [dostęp 2016-10-13]. (ang.).
  47. a b c d e Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #1–Miracle on Ice.
  48. a b Judd 2008 ↓, s. 110–111.
  49. E.M. Swift. The Golden Goal. „Sports Illustrated”, 1980-03-03. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z adresu 2012-07-31]. (ang.). 
  50. Kevin Allen: College kids perform Olympic miracle. ESPN, 1997-12-23. [dostęp 2016-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-24)]. (ang.).
  51. Talks Set on Hockey Dispute. The New York Times, 1984-02-03. [dostęp 2018-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-03)]. (ang.).
  52. CANADA CONSIDERS HOCKEY WITHDRAWAL. The New York Times, 1984-02-05. [dostęp 2018-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-03)]. (ang.).
  53. Neil Amdur: OLYMPIC DISPUTE IS RESOLVED. The New York Times, 1984-02-07. [dostęp 2018-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-03)]. (ang.).
  54. Organising Committee of the XlVth Winter Olympic Games 1984 at Sarajevo 1984 ↓, s. 88.
  55. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #95–1988 Olympic silver – Finland is finally a true hockey power.
  56. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #89–Finally, there's a real final game, The IIHF adopts a playoff system.
  57. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #58–Raimo Helminen, 38, dresses for a sixth Olympics.
  58. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #65–Igor Larionov openly revolts against coach, system.
  59. Eric Duhatschek. GMs figure Soviets one day will flood market. „Calgary Herald”, s. E4, 1989-06-18. (ang.). 
  60. Jon A. Dolezar: Sweeping Changes. Sports Illustrated, 2002-09-27. [dostęp 2016-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-18)]. (ang.).
  61. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #42–Breakup of old Europe creates a new hockey world.
  62. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #59–Team with no name wins Olympic gold.
  63. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #77–Recently separated, Czechs and Slovaks meet in World Championships final.
  64. Judd 2008 ↓, s. 121.
  65. Joe O’Connor: Owning the moment. International Ice Hockey Federation, 2009-02-28. [dostęp 2016-10-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-06)]. (ang.).
  66. Johnette Howard: Sweden Wins on Forsberg’s Shot in Shootout. The Washington Post, 1994-02-28. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  67. Steve Simmons: Medal for Mats. Toronto Sun, 2006. [dostęp 2016-10-14]. (ang.).
  68. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #14–„Foppa” – The goal, the stamp & Sweden's first Olympic gold.
  69. Risto Pakarinen: Peter Forsberg forged golden legacy in Sweden. NHL.com, 2014-11-09. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  70. a b c d Joe Lapointe: The N.H.L.'s Olympic Gamble; Stars’ Participation in Nagano Could Raise Sport’s Profile. The New York Times, 1997-09-16. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-27)]. (ang.).
  71. a b Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #7–NHL takes break and releases players for 1998 Olympics.
  72. a b Bruce Garrioch: Blame must be shared for Slovakia’s collapse. Canadian Online Explorer, 2002-02-12. [dostęp 2016-10-15]. (ang.).
  73. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #12–Hasek thwarts all five Canadian gunners in epic shootout.
  74. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #72–Reporter's scoop reveals that Samuelsson is not a Swede in Nagano-98.
  75. a b Record-breaker Selänne bows out with a double to help Finland power their way to ice hockey bronze. olympic.org, 2014-02-22. [dostęp 2017-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-20)]. (ang.).
  76. 2002 Olympic Winter Games, Salt Lake City – Qualification System and Competition Format to the Men’s Tournament. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  77. a b Joe Lapointe: Olympics: Hockey; N.H.L. and Its Teams Send Players to Bench. The New York Times, 2002-02-11. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
  78. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #22–Bondra's bomb – the biggest thing for Slovakia since independence.
  79. Salt Lake stunner, Sports Illustrated, 20 lutego 2002 [dostęp 2016-10-15] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-13] (ang.).
  80. Belarus pull off huge upset. BBC Sports, 2002-02-21. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-15)]. (ang.).
  81. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #28–Vladimir Kopat bounces Sweden from the 2002 Olympics.
  82. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #11–Canada wins Olympic gold for first time in 50 years.
  83. Terry Jones: Five games to go. Canadian Online Explorer, 2006-02-03. [dostęp 2016-10-15]. (ang.).
  84. a b Ice Hockey at the 2006 Torino Winter Games: Men’s Ice Hockey. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-27)]. (ang.).
  85. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #8–Sweden's unique double, Olympics & Worlds.
  86. Bob Mackin: VANOC shrinks Olympic ice. Canadian Online Explorer, 2009-02-24. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. (ang.).
  87. Venues–UBC Thunderbird Arena. Vancouver Organizing Committee. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-06-04)]. (ang.).
  88. GM Place to get new name for 2010. CTV News, 2008-08-06. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-13)]. (ang.).
  89. a b Men’s Tournament Program. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-28)]. (ang.).
  90. a b Men’s Tournament Schedule. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-19)]. (ang.).
  91. Finland defeats Slovakia to capture hockey bronze. The Sports Network, 2010-02-28. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-12)]. (ang.).
  92. Paul Hunter: Sidney Crosby lifts Canada to Olympic hockey gold. thestar.com, 2010-02-28. [dostęp 2016-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  93. Tournament Format. sochi2014.iihf.com. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-11)]. (ang.).
  94. Martin Merk: Looking for history. International Ice Hockey Federation, 2014-02-18. [dostęp 2016-10-16]. (ang.).
  95. Roy MacGregor: Ted Nolan has Latvian players believing in themselves. The Globe and Mail, 2014-02-19. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-16)]. (ang.).
  96. Rod Perry: Russians dejected after Olympic hockey loss to Finland. CBC.ca, 2014-02-19. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (ang.).
  97. Lucas Aykroyd: Fine Finnish for Selanne. International Ice Hockey Federation, 2014-02-22. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)]. (ang.).
  98. Canada wins gold in men’s hockey. CityNews.ca, 2014-02-23. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  99. a b Karolos Grohmann: No late deal for NHL players at Pyeongchang – IIHF’s Fasel. Reuters, 2017-09-12. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  100. Mary Clarke: Russian team leads final 2018 Winter Olympic men’s hockey gold medal odds. SBNation.com, 2018-02-07. [dostęp 2018-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-21)]. (ang.).
  101. Tyler Lauletta: Here are the gold-medal favorites for every single event at the Winter Olympics. Business Insider, 2018-02-08. [dostęp 2018-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-21)]. (ang.).
  102. Will Hobson: Russia banned from 2018 Olympics for widespread doping program. The Washington Post, 2017-12-05. [dostęp 2018-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-21)]. (ang.).
  103. Matt Bonesteel: Woe, Canada? Germany stuns hockey power at PyeongChang Olympics. The Washington Post, 2018-02-23. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-30)]. (ang.).
  104. Dan Burns, Steve Keating: Olympics: Ice Hockey – Russians sing banned anthem after beating Germany to gold. Reuters, 2018-02-25. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
  105. Dan Burns: Ice hockey: Canadian men beat Czechs to claim bronze. Reuters, 2018-02-24. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-30)]. (ang.).
  106. Hayley Wickenheiser. Olympic.org. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  107. The Canadian Press. Canadians cheer new Olympic sports. „Waterloo Region Record”, 1992-07-27. (ang.). 
  108. a b c An Agreement By Nagano Games. The New York Times, 1992-11-29. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  109. Mary Ormsby. Women’s hockey gets approval for '98. „Toronto Star”, 1992-11-18. (ang.). 
  110. Ice Hockey at the 19. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-07)]. (ang.).
  111. Women’s Hockey History. CBC Sports. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-20)]. (ang.).
  112. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #33–Women's hockey enters Olympics–USA hands Canada first loss.
  113. David Ginsburg: Finland Beats China, Wins Women's Bronze. The Washington Post, 1998-02-17. [dostęp 2018-05-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-20)]. (ang.).
  114. Jan-Ake Edvinsson, And the winner is... Hockey!, International Ice Hockey Federation, marzec 2002 [dostęp 2016-10-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-03] (ang.).
  115. 2002 Olympic Winter Games, Salt Lake City – Qualification System and Competition Format to the Women’s Tournament. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (ang.).
  116. Women’s Olympic Ice Hockey Standings. Sports Illustrated, 2002. [dostęp 2017-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)]. (ang.).
  117. U.S. women’s hockey team exonerated in flag dispute. Sports Illustrated, 2002-02-25. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (ang.).
  118. Simon Crosse: The big two dominate. BBC Sport, 2002-02-24. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-16)]. (ang.).
  119. Changes coming to avoid women’s hockey blowouts. CTV Sports, 2006-02-17. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  120. WINTRY MIX: Italian women’s weakness could spur rules change. ESPN, 2006-02-24. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-17)]. (ang.).
  121. Canada should tone it down: Ruggiero. CBC Sports, 2006-02-13. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-16)]. (ang.).
  122. Cherry warns women’s hockey squad. CBC Sports, 2006-02-16. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-16)]. (ang.).
  123. John Eligon: Trying to Avoid the Ill Fate of Softball. The New York Times, 2006-02-17. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  124. Kevin Allen: Canada, U.S. set the bar in women’s hockey. USA Today, 2006-02-13. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  125. Yi-Wyn Yen: Their own Miracle. Sports Illustrated, 2006-02-17. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-26)]. (ang.).
  126. Judd, Ron: Miracle whipped: A stunning changing of the guard in women’s hockey. The Seattle Times, 2006-02-18. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-28)]. (ang.).
  127. Karen Crouse: Competition Catches Up to U.S. Women. The New York Times, 2006-02-18. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-12)]. (ang.).
  128. Best women’s team ever?. caaws.ca (CBC Sports), 2006-02-21. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-17)]. (ang.).
  129. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #35–Swedish „Mirakel” as USA bumped from Olympic gold-medal game.
  130. Women’s Tournament Schedule Proposal. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-15)]. (ang.).
  131. a b Steve Ewen: Canada brings home Olympic gold in women’s hockey. Vancouver Sun, 2010-02-25. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  132. Allison Korn: Women’s hockey no joke. Toronto Sun, 2010-02-25. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  133. Jeff Lee: Women’s hockey must improve or else: IOC’s Jacques Rogge. The Vancouver Sun, 2010-02-25. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-01)]. (ang.).
  134. Medal-round coaches defend women’s hockey. Chattanooga Times Free Press, 2010-02-26. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-10)]. (ang.).
  135. Stu Cowan: Blowouts not good for women’s hockey. Ottawa Citizen, 2010-02-20. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  136. Mercy rule possible for women’s hockey: IIHF. CBC Sports, 2010-02-18. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-11)]. (ang.).
  137. Seth Livingstone: Women’s hockey scores lopsided, but no one wants a mercy rule. USA Today, 2010-02-14. [dostęp 2016-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-08)]. (ang.).
  138. Poulin scores OT winner, Canada wins gold over U.S.. The Sports Network, 2014-02-20. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-24)]. (ang.).
  139. Swiss women rally to beat Sweden for hockey bronze. The Sports Network, 2014-02-20. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-15)]. (ang.).
  140. Satchel Price: Team USA women’s hockey beats Canada to bring home Olympic gold for 1st time since 1998. SBNation.com, 2018-02-22. [dostęp 2018-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-25)]. (ang.).
  141. Dan Burns: Ice Hockey: Finland claim bronze with win over Russians. Reuters, 2018-02-21. [dostęp 2018-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-25)]. (ang.).
  142. Hyonhee Shin, Christine Kim: Koreas to form unified ice hockey team, march together in Olympics. Reuters, 2018-01-17. [dostęp 2018-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. (ang.).
  143. Motoko Rich: Unified Korean Hockey Team Finishes Winless. So Why All the Cheering?. The New York Times, 2018-02-20. [dostęp 2018-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-22)]. (ang.).
  144. Benjamin Haas: Korea’s united Olympic squad: symbol of hope or mere political stunt?s. The Guardian, 2018-02-11. [dostęp 2018-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-23)]. (ang.).
  145. Olympic Women's Hockey Expanding From Eight to 10 Teams in 2022. Sports Illustrated, 2018-02-18. [dostęp 2018-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-30)]. (ang.).
  146. Zimowe dyscypliny Paraolimpijskie. Polski Komitet Paraolimpijski. [dostęp 2018-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-09)].
  147. Para Ice Hockey at the Lillehammer 1994 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-13)]. (ang.).
  148. Para Ice Hockey at the Lillehammer 1994 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-14)]. (ang.).
  149. Fikk Erling Stordahls Ærespris. Oppland Arbeiderblad, 2012-03-26. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-24)]. (norw.).
  150. Wendy Graves: Memories of Lillehammer – 20 years later, Todd Nicholson looks back at sledge hockey’s Paralympic debut. Canadian Paralympic Committee, 2014-03-12. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-24)]. (ang.).
  151. Para Ice Hockey at the Nagano 1998 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  152. Para Ice Hockey at the Salt Lake City 2002 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  153. 2002 Results – Game Summary – Game 18: USA – NOR. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. (ang.).
  154. Para Ice Hockey at the Salt Lake City 2002 Paralympic Winter Games – Men’s Tournament. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-14)]. (ang.).
  155. GAME SUMMARY / RÉSUMÉ DU MATCH: NOR – CAN 0-3 (0-1, 0-1, 0-1). International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. (ang.).
  156. Para Ice Hockey at the Torino 2006 Paralympic Winter Games – Men’s Tournament. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-14)]. (ang.).
  157. Para Ice Hockey at the Vancouver 2010 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  158. Terry Bell. Japan topples Canada in sledge hockey shocker. „Calgary Herald”, s. E6, 2010-03-19. [dostęp 2018-04-07]. (ang.). 
  159. GAME SUMMARY / RÉSUMÉ DE LA PARTIE – USA – JPN 2 – 0 (1 – 0, 0 – 0, 1 – 0). International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. (ang.).
  160. Para Ice Hockey at the Sochi 2014 Paralympic Winter Games. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  161. Gold Medal Game. Organizing Committee of the XXII Olympic Winter Games and XI Paralympic Winter Games of 2014 in Sochi. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  162. Melissa Block: From Afghanistan To Sochi, One Marine’s Path To The Paralympics. National Public Radio, 2014-03-03. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  163. Bronze Medal Game. Organizing Committee of the XXII Olympic Winter Games and XI Paralympic Winter Games of 2014 in Sochi. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  164. Lone woman fights it out in tough Paralympics sledge hockey. Daily Nation, 2018-03-12. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  165. Håkon Østmoe Brandsnes: Lena (24) er den eneste jenta på landslaget: – Jeg jublet i dusjen. Dagbladet, 2018-03-10. [dostęp 2018-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-24)]. (norw.).
  166. Eric Stephen: Paralympics 2018: Team USA wins 3rd straight sled hockey gold medal. SBNation.com, 2018-03-18. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  167. All-Time Paralympic Winter Games Multi-Medallists – Para Ice Hockey. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  168. PyeongChang 2018: South Korea and Italy go for first Paralympic medal. International Paralympic Committee, 2018-03-17. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  169. PyeongChang 2018: South Korea capture historic bronze. International Paralympic Committee, 2018-03-17. [dostęp 2018-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  170. Classification Rules and Regulations. International Paralympic Committee, lipiec 2017. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-03)]. (ang.).
  171. About the sport. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-15)]. (ang.).
  172. a b c Ice Sledge Hockey Rules 2014-2018. International Paralympic Committee. [dostęp 2018-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  173. Germany, Norway round out 2010 Olympic men’s hockey. TSN, 2009-02-08. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-11)]. (ang.).
  174. a b Big ice in Sochi 2014. International Ice Hockey Federation, 2011-03-11. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
  175. a b 2018 Olympic Winter Games. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-04)]. (ang.).
  176. Women’s Tournament Program. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-25)]. (ang.).
  177. a b c d IIHF Eligibility. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-25)]. (ang.).
  178. IIHF Eligibility. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-15)]. Cytat: wersja przed zmianami wprowadzonymi podczas kongresu IIHF w 2014 roku (ang.).
  179. a b c Eassom 1994 ↓, s. 120–123.
  180. Daniel Benjamin. Traditions Pro Vs. Amateur. „Time”, 1992-07-27. [dostęp 2016-10-19]. (ang.). 
  181. Otto Schantz, The Olympic Ideal and the Winter Games Attitudes Towards the Olympic Winter Games in Olympic Discourses–from Coubertin to Samaranch, Comité International Pierre De Coubertin [dostęp 2016-10-19] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-28] (ang.).
  182. a b c Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #17–Protesting amateur rules, Canada leaves international hockey.
  183. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #40–Finally, Canada to host the World Championship.
  184. Summit Series '72 Summary. Hockey Hall of Fame. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-07)]. (ang.).
  185. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #6–First Canada Cup opens up the hockey world.
  186. a b Podnieks 1997 ↓, s. 147–158.
  187. Frank Litsky. Eagleson upset over hockey dispute. „The New York Times”, 1984-01-25. (ang.). 
  188. Canada considers hockey withdrawal. „The New York Times”, 1984-02-05. (ang.). 
  189. Laurie Monsebraaten, Players in NHL are now eligible in the Olympics, Toronto Star, 15 października 1986 (ang.).
  190. Amateurism. USA Today, 1999-07-12. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-02-23)]. (ang.).
  191. Ken Dryden: Aiding U.S. Olympic Team May Bring Gold to N.H.L., Too. The New York Times, 1988-03-06. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  192. Associated Press. NHL makes peace with union and sets up Olympic ‘Dream Tourney’. „Rocky Mountain News”, 1995-10-03. (ang.). 
  193. The Canadian Press: IIHF not giving up on NHLers in Turin. The Sports Network, 2005-01-03. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  194. Pierre LeBrun: 2010 Olympics needs to ratify deal IIHF. [w:] Slam! Sports [on-line]. Canadian Online Explorer, 2005-07-22. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  195. Lance Hornby: Some owners cool to Olympic flame. [w:] Toronto Sun [on-line]. Canadian Online Explorer, 2006. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-16)]. (ang.).
  196. Fasel angry at absent NHLers. CBC Sports, 2006-02-12. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  197. The Canadian Press: Hockey changes likely for 2010 games. The Sports Network, 2006-02-24. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  198. a b Scott Burnside: Kelly: As many as eight teams could open next season in Europe. ESPN, 2008-09-28. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-25)]. (ang.).
  199. NHL and NHLPA reach deal on Collective Bargaining Agreement. The Sports Network, 2013-01-06. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-30)]. (ang.).
  200. Deal reached to send NHL players to 2014 Winter Olympics. The Sports Network, 2013-07-19. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-15)]. (ang.).
  201. NHL may skip Olympics after 2010. CBC Sports, 2007-11-28. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-19)]. (ang.).
  202. a b Pierre LeBrun: Sens’ owner convinced of European expansion, Bettman skeptical. ESPN, 2008-10-05. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  203. David Zalubowski: Bettman and Fasel face off. CTV Olympics, 2009-03-27. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-03)]. (ang.).
  204. To play or not to play. CTV Olympics, 2009-09-23. [zarchiwizowane z tego adresu (26 września, 2009-09-26)]. (ang.).
  205. Jeff Z. Klein, Stu Hackel: K.H.L. Leader Chides N.H.L. On 2014 Games. The New York Times, 2009-02-14. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-12)]. (ang.).
  206. Gary Lawless: It could be NHLers’ last Olympics. Winnipeg Free Press, 2013-08-26. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  207. Katie Carrera: Should NHL players continue to participate in the Olympics?. The Washington Post, 2014-02-23. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  208. Ian McLaren: Hockey injuries in Sochi and their impact on the NHL. theScore, 2014-02-21. [dostęp 2018-04-08]. (ang.).
  209. Dan Rosen: NHL will not participate in 2018 Olympics. NHL.com, 2017-04-04. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-10)]. (ang.).
  210. Jared Clinton: NHL said Olympic matter is closed, but IIHF president Fasel begs to differ. The Hockey News, 2017-05-08. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  211. Nie ma już szans na udział zawodników z NHL na IO w Pjongczangu!. Przegląd Sportowy, 2017-09-12. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)].
  212. Igrzyska 2018: Owieczkin wściekły i bezradny po decyzji władz NHL. Przegląd Sportowy, 2017-09-15. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)].
  213. Ben Shpigel: N.H.L.’s Olympics Stance Leaves Players Cold. The New York Times, 2017-04-04. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  214. Andrew Bottomley: Boudreau to Ovechkin: ‘I thought you were going to the Olympics!’. Sportsnet.ca, 2018-02-15. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)]. (ang.).
  215. Lattimer 1932 ↓, s. 39.
  216. Bob Mackin: VANOC shrinks Olympic ice. Canadian Online Explorer, 2009-02-24. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. (ang.).
  217. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #19–IIHF allows bodychecking in all three zones.
  218. All game-winning shot competitions („shootouts”). International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-18)]. (ang.).
  219. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #27–Dropping the red-line, allowing the two-line pass changes the Game.
  220. a b c d IIHF Rule Book. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2018-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-19)]. (ang.).
  221. a b c d e Martin Merk: New rules approved. International Ice Hockey Federation, 2014-05-24. [dostęp 2016-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-25)]. (ang.).
  222. Judd 2008 ↓, s. 113.
  223. Podnieks 1997 ↓, s. 11–22.
  224. a b Dan Rosen: Hybrid icing tops list of rule changes for 2013–14. National Hockey League, 2014. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  225. Jeff Ponder: Why is Hybrid Icing Still a Thing?. The Hockey Writers, 2015-08-10. [dostęp 2016-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-16)]. (ang.).
  226. a b National Hockey League: NATIONAL HOCKEY LEAGUE – Official Rules – 2014–2015. National Hockey League, 2005. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-03)]. (ang.).
  227. Ice Hockey Essentials – International vs. NHL. CBC Sports, 2009-12-04. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-30)]. (ang.).
  228. Scott Burnside: Rule changes geared toward entertainment. ESPN, 2005-07-25. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-03)]. (ang.).
  229. Olympics vs. NHL: How the rules are different. ESPN, 2005-12-16. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  230. Scott Burnside: Tough test for Turin; cap on the brain. ESPN, 2005-12-14. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  231. Podnieks i Szemberg 2008 ↓, Story #31–Zebras told to crackdown–once and for all.
  232. Rob Longley: Forsberg livid Canadians will ref Olympic gold-medal game. Toronto Sun, 2014-02-22. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-16)]. (ang.).
  233. Mike Foss: Russian hockey fans protest referee’s controversial call outside U.S. Embassy. [w:] For The W!n [on-line]. USA Today, 2014-02-17. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-16)]. (ang.).
  234. Sochi officials named. 2013-12-02. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-27)]. (ang.).
  235. Congresses – General Congress. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-27)]. (ang.).
  236. Anti-Doping. International Ice Hockey Federation. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-29)]. (ang.).
  237. World Anti-Doping Code, Montreal: World Anti-Doping Agency, 2003, s. 24–37 [dostęp 2016-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
  238. NHL discusses doping procedures. CBC Sports, 2001-03-08. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-06)]. (ang.).
  239. Selena Roberts: N.H.L. and U.S.O.C. Disagree on Drug Policy. The New York Times, 2001-03-09. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-09-16)]. (ang.).
  240. Drug Testing Agreement Made Final. The New York Times, 2001-03-22. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-20)]. (ang.).
  241. Thomas M. Hunt. Sports, Drugs, and the Cold War. „Olympika, International Journal of Olympic Studie”. 16 (1), s. 22, 2007. International Centre for Olympic Studies. [dostęp 2016-10-18]. (ang.). 
  242. Michael Strauss: Czechoslovakia Forfeits for Drug Use; U.S. Downs Poland in Hockey. The New York Times, 1976-02-13. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-02)]. (ang.).
  243. Kennedy Jr. 2004 ↓, s. 371.
  244. Frank Litsky: Polish Hockey Star Is Banned. The New York Times, 1988-02-22. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-21)]. (ang.).
  245. Ohlund cleared for Olympics. CBC Sports, 2002-01-21. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-06)]. (ang.).
  246. Olympics; British Skier Stripped of Medal. The New York Times, 2002-03-22. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-12)]. (ang.).
  247. Visnovsky reprimanded. International Ice Hockey Federation, 2010-02-28. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-27)]. (ang.).
  248. Pavlovs disqualified. International Ice Hockey Federation, 2014-02-14. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-16)]. (ang.).
  249. Backstrom to receive Olympic Silver, Despite Suspension. The Sports Network, 2014-03-14. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-25)]. (ang.).
  250. Julian Linden: Ice hockey officials slam IOC over Backstrom doping test. Reuters, 2014-02-23. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-23)]. (ang.).
  251. Duhatschek, Eric: Sweden’s Backstrom Tests Positive For Banned Substance. The Sports Network, 2014-02-23. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-12)]. (ang.).
  252. IOC sanctions Latvian Ice Hockey Player Ralfs Freibergs for failing anti-doping test at Sochi 2014. olympic.org, 2014-04-25. [dostęp 2016-10-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-24)]. (ang.).
  253. a b c d e f g h ANTI-DOPING – SOCHI 2014. Court of Arbitration for Sport, 2018-02-01. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-01)]. (ang.).
  254. a b c d e f IOC sanctions six Russian athletes and closes one case as part of Oswald Commission findings. olympic.org, 2017-12-11. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-13)]. (ang.).
  255. a b IOC sanctions 11 Russian athletes as part of Oswald Commission findings. olympic.org, 2017-12-22. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-03)]. (ang.).
  256. Matt Bonesteel: Slovenian ice hockey player forgets to clear asthma drug, fails Olympic doping test. The Washington Post, 2018-02-20. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-01)]. (ang.).
  257. Pjongczang 2018: Słoweński hokeista na dopingu. Ma opuścić wioskę olimpijską. Przegląd Sportowy, 2018-02-20. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-30)].
  258. Adam Steiss: Notice from CAS. International Ice Hockey Federation, 2018-02-20. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-20)]. (ang.).
  259. Olympic doping case dropped for North Korean hockey player. CBC, 2018-03-03. [dostęp 2018-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-30)]. (ang.).
  260. Berard tests positive for Nandrolone. The Sports Network, 2006-01-20. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-03)]. (ang.).
  261. No violations in NHL drug tests. CBC Sports, 2006-06-12. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-06)]. (ang.).
  262. Associated Press: No players failed drug tests this season, NHL says. ESPN, 2006-06-12. [dostęp 2016-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-11)]. (ang.).
  263. Ice hockey and Olympism. „Olympic Review”, 1984. International Olympic Committee. [dostęp 2016-10-21]. (ang.). 
  264. Ice hockey – Olympics. sports-reference.com. [dostęp 2016-10-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-18)]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Olympic rings.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic rings without rims.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Ice hockey pictogram.svg
Pictograms of Olympic sports - Ice hockey
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of SFR Yugoslavia.svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Flag of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia (1946-1992).
The design (blazon) is defined in Article 4 of the Constitution for the Republic of Yugoslavia (1946). [1]
Olympic flag.svg
Olympic Movement flag

Proportions 2:3, created 1913, adopted 1914, first used 1920.

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Gold medal icon.svg
An icon that represents a gold medal
Silver medal icon.svg
An icon that represents a silver medal
Bronze medal icon.svg
An icon that represents a bronze medal
Flag of Canada (1921–1957).svg
The Canadian Red Ensign used between 1921 and 1957.

This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The only change is making the maple leaves green from red. This image has compared for accuracy (mainly colors) using an image from World Statesmen. The most recent version of this image has changed the harp into one with a female figure; see [http://flagspot.net/flags/ca-1921.html FOTW
Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2
Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of Canada (Pantone).svg
Flag of Canada introduced in 1965, using Pantone colors. This design replaced the Canadian Red Ensign design.
Сборная России по следж-хоккею.JPG
Autor: Ivanaivanova, Licencja: CC BY-SA 3.0
Сочи, 11 марта, 2014 года. Сборная России по следж-хоккею одержала победу над командой США на Паралимпиаде в Сочи. Россияне в заключительном матче группового этапа выиграли со счетом 2:1 и заняли первое место в группе.
Winnipegfalcons.jpg
Members of the Winnipeg Falcons hockey team (with an officer and unidentified woman) aboard RMS Grampian, en route to the 1920 Olympics in Antwerp, Belgium.
Slovakia men's ice hockey team in 2002.jpg
Autor: Uncleweed, Licencja: CC BY-SA 2.0
The Slovakia men's ice hockey team during a game against France at the 2002 Winter Olympics.
Vladislav Tretiak.JPG
Autor: Alexey Chernyadyev, Licencja: CC BY 3.0
Vladislav Tretiak
1936 US Olympic Ice Hockey Team.jpg
Autor: Times Wide World Photos., Licencja: Attribution
Team picture of the 1936 U.S.A. Olympic Ice Hockey Team from the Sunday, January 5, 1936 edition of the New York Times.
Ice hockey layout.svg

Used Icehockeylayout.jpg as template for the basic layout. Used mom's guide to icehockey, the article en:Hockey rink (this especially for international/North American differences) and HockeyRink.png for distances and names. Made by Ysangkok using en:Inkscape 07-07-en:2006.

Also see the simple layout version of this image.

Legend

Distances are green. Positions are bold. Zones are brown.
Baron Pierre de Coubertin.jpg
Baron Pierre de Coubertin, half-length portrait, standing, facing front
Швейцария Женская сборная 2014.JPG
Autor: Ivanaivanova, Licencja: CC BY-SA 3.0
XXII Олимпийские зимние игры. Сочи, 20 февраля Хоккей. Женщины. За третье место. Швеция – Швейцария – 3:4 (1:0, 1:0, 1:4).
Bundesarchiv Bild 102-05472, St. Moritz, Winterolympiade.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 102-05472 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Die große Winter-Olympiade in St. Moritz! Neueste Aufnahmen von unserem nach St. Moritz entsandten Sonder-Bild-Berichterstatter. Olympische Eishockeyspiele in St. Moritz! Die canadische und schwedische Eishockeymannschaft nach dem großen Siege der Canadier, den voraussichtlichen Olympia-Siegern.
SwedenUSAwomenshockey2002.jpg
Autor: Uncleweed, Licencja: CC BY-SA 2.0
A women's ice hockey game between the United States and Sweden at the 2002 Winter Olympics, featuring Katie King (#20) of the United States and Kim Martin (#30), the Swedish goaltender. Emile Berggren (#5) defends.
2010ParalympicsUnitedStatesVsJapanIceSledgeHockey.jpg
Autor: popejon2, Licencja: CC BY 2.0
Ice Sled Hockey team United States (blue shirts) vs Japan (white shirts) during the 2010 Paralympics in Vancouver. Group round, Group A, March 16, 2010.
1920 olympics poster.jpg
Poster of the 1920 olympic games. Printed in 90 000 copies in 17 languages plus French/Flamish bilingual versions.[1]
Finlande Russie.jpg
(c) I, Thomas Grollier, CC-BY-SA-3.0
Semifinal Torino 2006: Russian players Pavel Datsyuk, Ilya Kovalchuk vs. Finnish players Teemu Selänne, Saku Koivu and Jere Lehtinen.
2002 Winter Olympics flame - Cropped.jpg
Salt Lake City, UT (Feb. 8, 2002) -- Members of the 1980 Gold Medal U.S. Olympic hockey team stand below the Olympic flame at Rice-Eccles Olympic Stadium during the opening ceremonies of the 2002 Winter Olympics in Salt Lake City. The team had the honor of lighting the cauldron to invoke the official start of the competition. U.S. Navy photo by Journalist 1st Class Preston Keres.
Steve Cash 2015.jpg
Autor: Connormah, Licencja: CC BY-SA 3.0
Steve Cash, 2015
Helminen's last game.jpg
Autor: Miraceti, Licencja: CC BY-SA 4.0
Raimo Helminen's last game in Finnish national team. Tampere.
1998 Winter Olympics medals.JPG
Autor: Scorpion, Licencja: CC BY-SA 3.0
A set of 1998 Winter Olympics medals on display at the Hockey Hall of Fame
Hayley Wickenheiser cropped.jpg
Autor: , Licencja: CC BY 2.0

Hayley Wickenheiser

This photo from [www.VancityAllie.com]'s blog! You can also follow her on Twitter at [www.twitter.com/VancityAllie]