Holenderska Kompania Wschodnioindyjska

Holenderska Kompania Wschodnioindyjska
Vereenigde Oostindische Compagnie
Logo
Ilustracja
Państwo

Republika Zjednoczonych Prowincji

Siedziba

Amsterdam

Data założenia

20 marca 1602

Data likwidacji

31 grudnia 1799

Forma prawna

spółka publiczna

brak współrzędnych
Zasięg imperium
Monety wydawane przez Kompanię

Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (niderl. Vereenigde Oostindische Compagnie, VOC; dosł. „Zjednoczona Kompania Wschodnioindyjska”) – powstała 20 marca 1602, na bazie uchwały Stanów Generalnych Republiki Zjednoczonych Prowincji (dzisiejsza Holandia), gwarantującej monopol na działalność kolonialną w Azji.

Historia

Był to pierwszy na świecie koncern międzynarodowy oraz pierwsza na świecie kompania wypuszczająca akcje, papiery wartościowe, dla finansowania swojej działalności. Najstarsza zachowana akcja wyemitowana przez Kompanię pochodzi z 9 września 1606. Kompania dzieliła się na sześć „izb” (hol. kamer), z głównymi siedzibami w: Oostindisch Huis (Amsterdam), Middelburg (dla Zelandii), Enkhuizen, Delft, Hoorn i Rotterdamie. Delegaci z poszczególnych „izb” obradowali jako „Heeren XVII” (siedemnastu Panów).

Mapa osadnictwa europejskiego w Indiach
Replika statku Amsterdam

Kompania ustanowiła swoje faktorie w Batawii na Jawie (dzisiejsza Dżakarta, Indonezja), na Wyspach Korzennych (Moluki), a w Japonii na wyspie Dejima w zatoce Nagasaki. Kompania handlowała srebrem wydobywanym w hiszpańskich kopalniach w Peru, miedzią wydobywaną w Japonii, tekstyliami z Chin i Indii, ceramiką oraz pożądanymi w Europie przyprawami do potraw.

Kompania odgrywała dużą rolę w przekazywaniu nowych idei i technologii z Europy do Azji, popierała misjonarzy chrześcijańskich. W 1640 kompania zdobyła port Galle w Sri Lance od Portugalii, łamiąc monopol portugalski na handel cynamonem.

W 1652 VOC założyła faktorię na Przylądku Dobrej Nadziei w Afryce Południowej, dla uzupełnienia zapasów statków handlowych w drodze na Daleki Wschód. Faktoria ta stała się później Kolonią Przylądkową, gdzie osiedliło się wielu Holendrów i innych Europejczyków (obecnie w Republice Południowej Afryki).

VOC ustanowiła swe faktorie również w Iranie, Bangladeszu, Syjamie (dzisiejsza Tajlandia), Kantonie (dzisiejsze miasto Guangzhou w Chinach, w mieście tym posiadali swoją faktorię również Brytyjczycy), na wyspie Formoza (dzisiaj Tajwan, jednak w 1662 Holendrzy zostali usunięci z wyspy) oraz w południowych Indiach.

W 1669 Holenderska Kompania Wschodnioindyjska była najbogatszą kompanią na świecie, posiadając ok. 150 statków handlowych, 40 okrętów, ok. 50 tys. pracowników, własną 10 tys. armię i wypłacając 40% dywidendy od swoich akcji. Kompania przez cały czas działalności była w konflikcie z Wielką Brytanią, konkurując z Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską.

W XVIII w. VOC skoncentrowała się na Indiach Wschodnich. Po czterech wojnach Brytyjczyków ze Zjednoczonymi Prowincjami, czyli dzisiejszą Holandią (1780–1784), kompania popadła w kłopoty finansowe i w 1798 została rozwiązana. Na kongresie wiedeńskim w 1815 Indie Wschodnie zostały przyznane Królestwu Niderlandów (Holandii).

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the Dutch East India Company.svg
Flag of the Dutch East India Company (fictional)
VOC.svg
Logo of the Dutch East India Company (Vereenigde Oost-Indische Compagnie or VOC in Dutch, literally "United East Indian Company").
VOC Amsterdam.jpg
Autor: Deepak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
VOC ship Amsterdam
NetherlandsEmpire.png
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
European settlements in India 1501-1739.png
Autor: Luis wiki, Licencja: CC BY-SA 2.5
Map of India with Sri Lanka, illustrating locations of European settlements in the subcontinent between 1501 and 1739.
VOC duit.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Svdmolen (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5

VOC duit

20 april 2006