Holenderska interwencja na Bali (1908)

Dewa Agung w 1908 roku

Holenderska interwencja na Bali (1908) – interwencja Holandii na wyspie Bali, która oznaczała ostateczny etap kontroli kolonialnej Holendrów nad wyspą Bali w Indonezji. Była to siódma i ostatnia interwencja wojskowa na Bali, która nastąpiła po tej w roku 1906.

Interwencja rozpoczęła się w związku z buntem Balijczyków przeciwko próbom Holendrów wprowadzenia monopolu na opium^[1]. Radża Karangasem sprzeciwiał się temu monopolowi kierując zamieszkami w stolicy Klungkungu^[2]. Zamieszki wybuchły też w Gelgel, gdzie Balijczycy zabili jawajskiego handlarza opium^[2].

Holendrzy wysłali wojsko, aby stłumić zamieszki. W Gelgel zabili 100 Balijczyków, zmuszając radżę do ucieczki do Klungkungu^[2]. Następnie Holendrzy zbombardowali miasto Klungkung.

Ostatni akt interwencji miał miejsce 18 kwietnia 1908 roku, kiedy to Dewa Agung Jambe, radża Klungkungu, w towarzystwie 200 swoich zwolenników dokonał desperackiej próby nawiązania walki z Holendrami. Ubrany na biało i uzbrojony w legendarny kris, miał według proroctwa dokonać spustoszenia w szeregach wroga^[1]. Jednak proroctwo nie spełniło się i radża został natychmiast zastrzelony przez Holendrów^[2]. Natychmiast po tym sześć żon króla dokonało ceremonialnego samobójstwa, zwanego puputan, zabijając się nawzajem za pomocą sztyletów kris i wkrótce po nich dokonali tego pozostali Balijczycy, którzy brali udział w marszu^[2].

Holendrzy zrównali z ziemią pałac królewski, a ponieważ Klungkung przeszedł pod władzę holenderską, to radża Bangli poddał się i w październiku 1908 roku poprosił o holenderski protektorat, tak jak to uczyniły prowincje Gianyar i Karangasem^[1]. Wydarzenia te zakończyły powstania Balijczyków wobec Holendrów^[1][2].

Przypisy

Bibliografia

• Brian Bell: Insight Guide: Bali. Apa Publications GmbH&Co, 2002. ISBN 1-58573-288-5. (ang.)
• Vicky Baum: Love and Death in Bali. 1935. ISBN 0-8048-4180-2. (ang.)