Honoré Daumier

Honoré Daumier
Honoré Daumier, fot. Nadar
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1808 Marsylia
Data i miejsce śmierci	10 lutego 1879 Valmondois
Narodowość	Francuz
Dziedzina sztuki	litografia, malarstwo, rzeźba
Epoka	realizm

Honoré Victorin Daumier (ur. 26 lutego 1808 w Marsylii, zm. 10 lutego 1879 w Valmondois) – francuski malarz, grafik, rysownik i rzeźbiarz. Jeden z wybitniejszych przedstawicieli realizmu XIX wieku.

Życiorys

Honoré Victorin Daumier był trzecim dzieckiem Jean-Baptiste Daumiera i Cecile Catherine Philip. Ojciec jego, który był z zawodu szklarzem, miał wysokie aspiracje literackie. W 1814 roku przeniósł się do Paryża, gdzie opublikował zbiór wierszy. Mimo pozytywnego przyjęcia, Jean-Baptiste Daumier był w końcu zmuszony do przyjęcia pracy urzędnika bankowego. Ponieważ sytuacja finansowa rodziny nie była najlepsza, 12-letni Honore przerwał naukę i został gońcem u notariusza, a następnie sprzedawcą w księgarni. Przez cały czas pobierał lekcje rysunku. W 1822 wykonał swoje pierwsze litografie i zatrudnił się w wydawnictwie specjalizującym się w grafice. Szybko osiągnął uznanie jako litograf. Współpracował z czasopismem „La Silhouette”. Po rewolucji 1830 roku Daumier został zatrudniony przez Charlesa Philipona w tygodniku „La Caricature”. Jego litografie przynosiły coraz większy rozgłos. Od 1845 mieszkał na Wyspie Świętego Ludwika, w centrum Paryża. 16 kwietnia 1846 roku poślubił Marie Alexandrine Dassy. W 1848 roku wziął udział w konkursie na obraz upamiętniający zwycięstwo Republiki. Jego szkic Republika był jednym z dziewiętnastu wybranych obrazów. W roku 1848 otrzymał państwowe zamówienia na dwa obrazy religijne. W latach pięćdziesiątych XIX wieku coraz więcej czasu poświęcał malarstwu, rysowaniu i rzeźbieniu. Malarstwo zapewniało mu skromne i nieregularne dochody. Był zmuszony do opuszczenia Wyspy Świętego Ludwika. Ostatecznie zamieszkał w Valmondois, w domu podarowanym mu przez przyjaciela Jean-Baptiste Camille Corota. Od 1863 roku ponownie pracował w piśmie Chaivari. W roku 1872, ze względu na pogarszający się wzrok, zrealizował swoje ostatnie litografie i obrazy. Od tego czasu jego sytuacja finansowa była coraz gorsza. W 1877 została mu przyznana niewysoka renta państwowa. 8 lutego 1879 dostał wylewu i umarł po trzech dniach w Valmodois.

Twórczość

Karykatura polityczna z 1832. Nawiązanie do konferencji w Londynie, prowadzonej przez francuskiego ambasadora Talleyranda, podczas której zdecydowano o granicach Belgii, Luksemburga i Holandii. Poszczególne postaci reprezentują państwa: koń – Prusy, niedźwiedź polarny – Rosja, małpa – Austria, lis – Wielka Brytania, zając – Francja, indyk w tle – Belgia, pies w tle – Holandia, trup kobiety na podłodze – Polska

Należał do artystów, wykorzystujących z jak największą swobodą najróżniejsze techniki. Z jednakowym mistrzostwem wypowiadał się w litografii, rzeźbie i rysunku. Za życia artysty najważniejsze miejsce zajmowało jego dzieło litograficzne (cykle satyryczne o charakterze obyczajowym: Robert Macaire (1836-38), Typy paryskie (1839-42), Z historii starożytnej (1842), Bas-Bleus (1844), Obyczaje małżeńskie (1838-39), Ludzie palestry (1845-49), Profesorowie i uczniowie (1845-46) oraz politycznym: Przedstawiciele przedstawieni, Sielanki parlamentarne, Fizjonomie Zgromadzenia Narodowego, Aktualności).

W chwili obecnej uwagę przyciąga jednak przede wszystkim jego twórczość malarska. Daumier-litograf dał się poznać jako zjadliwy karykaturzysta polityczny i niezastąpiony badacz obyczajów swojej epoki. Jego dzieło malarskie posiadało zupełnie inny wymiar, gdyż w mniejszym stopniu skupione było na aktualnych wydarzeniach. Dążył przede wszystkim do zachowania przy życiu, odnowienia i przedłużenia tradycji.

Pierwszymi rzeźbami jakie przyniosły mu rozgłos, były popiersia-karykatury jakie wykonał na prośbę Charlesa Philipona. Popiersia znanych polityków, wykonane w glinie, wystawione były w witrynie gazety La Caricature. Najbardziej znaną rzeźbą jest posążek Ratapoil, oraz płaskorzeźba Emigranci . Mimo tak skromnego dorobku, ich wyjątkowa jakość wystarcza, by zapewnić Daumierowi odpowiednią pozycję, również jako rzeźbiarza.

Daumier był podziwiany przez bardzo wielu malarzy i rzeźbiarzy m.in.: Maneta, Picassa, Pissarra, van Gogha, Toulouse-Lautreca, Auguste Rodina, Alberto Giacomettiego i wielu innych.

Don Kichot (1865-1870)

Kalendarium

• 1830 – Daumier opublikował swoje pierwsze karykatury polityczne.
• 1832 – za karykaturę Gargantua został skazany na sześć miesięcy pozbawienia wolności.
• 1833 – rozpoczął długą i owocną współpracę z pismem satyrycznym Le Charivari.
• 1846 – 2 lutego przyszedł na świat syn Daumiera; 16 kwietnia tegoż roku poślubił Marie-Alexandrine Dassy, matkę dziecka.
• 1848 – szkic Republika wyznacza oficjalne rozpoczęcie przez Daumiera kariery malarskiej.
• 1853 – od tej daty Daumier utrzymywał bliskie stosunki z malarzami z Barbizon.
• 1857 – Charles Baudelaire opublikował pochwalny tekst na temat jego sztuki
• 1867 – Daumier zaczął tracić wzrok; był prawie ślepy podczas trzech ostatnich lat życia.
• 1878 – Paul Durand-Ruel zorganizował pierwszą wystawę retrospektywną twórczości malarskiej Daumiera (94 obrazy i 200 rysunków).

Wybrane dzieła

Grafika

nr	tytuł	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	Gargantua	1831	litografia, 21,4 × 30,5 cm
2.	Rue Transnonain	1834	litografia, 33,9 × 46,5 cm

Malarstwo

nr	tytuł	czas powstania	technika i wymiary	miejsce przechowywania	ilustracja
1.	Lunatycy	1838-40[1]	olej na desce, 28 × 19 cm	National Museum of Wales, Cardiff
2.	Żebracy	ok. 1843[2]	olej na płótnie, 59,5 × 73,5 cm	National Gallery of Art, Waszyngton
3.	Wyjście ze szkoły		olej na desce, 40 × 31 cm	kolekcja prywatna, Paryż
4.	Maria Magdalena		olej na płótnie, 41 × 33 cm	kolekcja prywatna, Paryż
5.	Kąpiąca się młoda dziewczyna		olej na płótnie, 33 × 24,5 cm	kolekcja P. Lévy, Troyes
6.	Młynarz, jego syn i osioł	1849	olej na desce, 130 × 97 cm	Art Gallery and Museum, Glasgow
7.	Ecce homo	1850	olej na płótnie, 163 × 130 cm	Museum Folkwang, Essen

Przypisy

Bibliografia

• Augustin de Butler, Honore Daumier, Siechnice: Eaglemoss Polska, 1999 (Wielcy malarze; nr 25)
• Pierre Courthion, Daumier w oczach własnych i w oczach przyjaciół, Warszawa: PIW, 1967.
• Andrzej Dulewicz, Encyklopedia sztuki francuskiej, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN; WAiF 1997. ​ISBN 83-01-12330-3​.

Linki zewnętrzne

• Witryna poświęcona twórczości artysty (ang. • fr. • niem.)
• Grafiki w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl