Hormon adrenokortykotropowy

Hormon adrenokortykotropowy
Identyfikacja
Inne nazwy i oznaczeniakortykotropina, ACTH
OMIM176830
Genetyka i fizjologia
Locuschromosom 2 p23
Klasyfikacja medyczna
ATCH01 AA01

Hormon adrenokortykotropowy (kortykotropina, skrót: ACTH) – hormon peptydowy przysadki mózgowej, zaliczany do hormonów tropowych. Pobudza korę nadnerczy do wydzielania kortykosteroidów, mineralokortykoidów (w nieznacznym stopniu) oraz androgenów[1][2].

Jest zbudowany z pojedynczego łańcucha polipeptydowego zawierającego 39 aminokwasów[2] w sekwencji:

NH2-Ser-Tyr-Ser-Met-Glu-His-Phe-Arg-Try-Gly-Lys-Pro-Val-Gly-Lys-Lys-Arg-Arg-Pro-Val-Lys-Val-Tyr-Pro-Asp-Ala-Gly-Glu-Asp-Glu-Ser-Ala-Glu-Ala-Phe-Pro-Leu-Glu-Phe-COOH

ACTH syntetyzowany jest przez komórki przedniego płata przysadki mózgowej w odpowiedzi na wzrost poziomu kortykoliberyny (CRH) we krwi – jest to najważniejszy czynnik pobudzający uwalnianie ACTH[1][2]. Jego biologiczny okres półtrwania wynosi około 10 minut[2]. Hamowanie wydzielania ACTH i CRH następuje na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Na jego wydzielanie ma wpływ również układ nerwowy, głównie kora mózgu i podwzgórze. Wzrost stężenia ACTH we krwi jest jedną z pierwszych reakcji organizmu na stres. Hormon ten wpływa pośrednio na gospodarkę białkową, węglowodanową i mineralną organizmu[1].

Hormon ten hamuje proliferację komórek. Wykazuje ponadto działanie przeciwzapalne oraz przeciwalergiczne[1]. Jest wykorzystywany m.in. w leczeniu choroby Addisona (niewydolności kory nadnerczy)[1][2]. Może powodować różne reakcje uboczne, np.: obrzęki spowodowane zaburzeniem gospodarki mineralnej, zaburzenia krążenia, odczyny alergiczne, wzrost ciśnienia tętniczego oraz ponadnormalny spadek pH soku żołądkowego. Czasami stosuje się jego syntetyczną wersję (np. Synacten)[1].


Przypisy

  1. a b c d e f Mała encyklopedia medycyny. Wyd. IV. T. I: A–G. Warszawa: PWN, 1988, s. 14–15. ISBN 83-01-08835-4.
  2. a b c d e Wielka encyklopedia zdrowia. Wojciech Twardosz (red.). T. I: Ab–Az. Poznań: Wydawnictwo HORYZONT, 2002, s. 21. ISBN 83-89242-01-X.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.