Horst-Wessel-Lied
 Płyta szelakowa z nagraniem „Die Fahne Hoch…! (Horst-Wessel-Lied)” | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Tytuł alternatywny | Die Fahne Hoch | ||
| Tekst | Horst Wessel, 1929 | ||
| |||
Horst-Wessel-Lied (pol. „Pieśń Horsta Wessela”; także Die Fahne Hoch, tłum. chorągiew wznieś) – były hymn nazistów niemieckich, wykonywany ku czci Horsta Wessela. W okresie Trzeciej Rzeszy pieśń ta była wykonywana bezpośrednio po hymnie państwowym („Das Lied der Deutschen”) w tempie wyraźnie żywszym. Wessel, który został zastrzelony w 1930 roku, uznawany był przez nazistów za męczennika. Obecnie jej publiczne wykonywanie, także samej melodii, jest zakazane w Niemczech zgodnie z artykułami §86 i §86a Strafgesetzbuch (kodeksu karnego).
Geneza utworu
Słowa w 1929 roku napisał Horst Wessel[1], major Oddziałów Szturmowych NSDAP (SA)[2] we Friedrichshain (dzielnica Berlina)[3]. 14 stycznia 1930 Wessel został postrzelony przez Albrechta Höhlera, członka partii komunistycznej; Wessel zmarł 23 lutego[4]. Paramilitarna organizacja Komunistycznej Partii Niemiec Roter Frontkämpferbund w latach 20. i 30., prowadziła z SA otwarte walki uliczne, w których masowo ginęli ludzie[5]. Po śmierci Wessela, Joseph Goebbels uznał go za męczennika ruchu nazistowskiego[6].
Podczas pogrzebu Wessela członkowie SA odśpiewali „Horst-Wessel-Lied”. W późniejszym czasie pieśń była regularnie wykorzystywana podczas uroczystości partyjnych, jak również śpiewana przez członków bojówek SA w trakcie ulicznych pochodów[7].
Melodia pochodzi prawdopodobnie z opery Joseph et ses frères Étienne-Nicolasa Méhula z 1807 roku.
Tekst
| Wersja oryginalna | Polska wersja literacka z lat 60. |
|---|---|
|
|
Parodie utworu w żartach politycznych
W „Cichych i gęgaczach”, satyrycznej operze Janusza Szpotańskiego napisanej w 1964 roku, która stała się rodzajem szopki politycznej, autor wykorzystał i sparafrazował wiele znanych utworów muzycznych m.in. „Horst-Wessel-Lied”. Utwór Szpotańskiego jest pamfletem przeciwko rządom Władysława Gomułki, którego nazwał w tym utworze Gnomem, a także satyrą na ówczesne postawy inteligencji[8].
W czasie wydarzeń marca 1968 Szpotański stał się ulubionym celem niewybrednych ataków I sekretarza. Gomułka nazwał poetę „człowiekiem o moralności alfonsa”, a jego utwór – „reakcyjnym paszkwilem, ziejącym sadystycznym jadem nienawiści do naszej partii”.
W „Operze” utwór śpiewany jest przez chór ZOMO-wców z Golędzinowa. Ten fragment nazywany „Pieśnią pułkownika Cichych” winien być wykonywany na melodię hitlerowskiego marsza:
- „Gasrurkę wznieś! Szeregi mocno zwarte!
- Patrz - kawiarnianych literatów tłum!
- To bractwo znów jest krnąbrne i uparte,
- Najwyższy czas przyłożyć kilka gum! (bis)
- A gdy spod pały gęgaczy krew wytryśnie,
- I w nerę wetnie się wojskowy but
- Jutrzenka wstanie znów w ludowej nam ojczyźnie,
- I wnet nastanie gospodarczy cud! (bis)
- Wiec wolny szlak chłopcom z Golędzinowa,
- Więc wolny szlak gierojom z KBW,
- Najwyższy czas zapełnić cele Mokotowa,
- I ku wolności wlec w kajdanach lud! (bis)”
W 2006 roku swoją autorską wersję jak twierdzi, napisaną „specjalnie” dla LPR do muzyki „Horst-Wessel-Lied”, i parodii opery Szpotańskiego ułożył kontrowersyjny dziennikarz i polityk Józef Kossecki. Utwór był wykonywany także w wersji oryginalnej, jako jeden z utworów ścieżki dźwiękowej serialu animowanego Generał Italia, który parodiował działania wojenne z okresu II wojny światowej.
Polskie przekłady
Pierwszą literacką wersję „Pieśni Horsta Wessela” w tłumaczeniu na język polski sporządził Andrzej Lam[9] podczas sympozjum polonistycznego w Samotni 1963[10].
Przypisy
- ↑ Nicholas John Cull, David Holbrook Culbert, David Welch: Propaganda and Mass Persuasion: A Historical Encyclopedia, 1500 to the Present. ABC-CLIO, 2003, s. 169. ISBN 978-1-57607-820-4.
- ↑ Daniel Siemens (tłum. David Burnett): The Making of a Nazi Hero: The Murder and Myth of Horst Wessel. London: I.B.Tauris, 2013, s. 41. ISBN 978-0857733139.
- ↑ Woodman 2017 ↓, s. 440.
- ↑ Bob Herzberg: The Third Reich on Screen, 1929–2015. McFarland, 2016, s. 34. ISBN 978-1-4766-6426-2.
- ↑ Jean Bottaro, John Stanley: History for the IB Diploma: Democratic States. Cambridge University Press, 2011, s. 49. ISBN 978-0-521-18937-8.
- ↑ Andreas Höfele: No Hamlets: German Shakespeare from Nietzsche to Carl Schmitt. Oxford University Press, 2016, s. 155. ISBN 978-0-19-871854-3.
- ↑ Woodman 2017 ↓, s. 442.
- ↑ „cisi” funkcjonariusze i agenci SB; „gęgacze” działacze tzw. opozycji w latach sześćdziesiątych np. Ludwik Hass, Jan Józef Lipski, Paweł Jasienica, Jan Kott i Antoni Słonimski, bywalcy saloniku PIWu na ul. Foksal.
- ↑ Jerzy Eisler: Marzec tysiąc dziewięćset sześćdziesiąt osiem. 1991, s. 477
- ↑ Andrzej Lam: Poznać to, co mówimy. 2009, s. 164
Bibliografia
- Georg Woodman: 2033: The Century After: How the World Would Look/Be If Nazi Germany & Empire Japan Had Won World War II. Strategic Book Publishing & Rights Agency, 2017. ISBN 978-1-68181-946-4.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
.svg)
"The Horst Wessel Song", performed by the choir of the Leipzig Church of St. Thomas in 1936. From 1930 to 1945, this was the official anthem of the Nazi Party.
Autor: Grammohund, Licencja: CC BY-SA 3.0
Shellac Die Fahne hoch! (Horst-Wessel-Lied)