Hot hatch

Peugeot 205 GTI 1.9

Hot hatch − sportowe wersje kompaktowych i subkompaktowych samochodów osobowych z 3- lub 5-drzwiowym nadwoziem typu hatchback. Nazwa jest skrótem od hot hatchback.

Pojazdy te oparte są zazwyczaj w większości na standardowych odpowiednikach, wyposażone są jednak w mocniejsze jednostki napędowe, ulepszony układ zawieszenia oraz czasami dodatkowe elementy nadwozia (spoilery, dokładki zderzaków) czy też większe felgi z szerszymi oponami. Najczęstszym stosowanym układem jest montowany z przodu silnik napędzający oś przednią, jednakże coraz częściej spotykane są także samochody z jednostkami wysokoprężnymi, napędem AWD czy też układem hybrydowym.

Początki

Termin hot hatch pojawił się na początku lat 80. w Wielkiej Brytanii, początkowo jako 'hot hatchback' (1983), rok później dzięki prasie motoryzacyjnej spopularyzowana została skrócona wersja - 'hot hatch'[1], w roku 1986 została użyta w The Times[2], od tamtej pory jest powszechnie używana, mimo to jest określeniem nieformalnym. Stosuje się ją także do opisu pojazdów z lat 70, mimo że nie była wówczas znana[3].

Niektóre pojazdy sportowe charakteryzują się nadwoziem typu hatchback, nie są jednak podrasowanymi wersjami pojazdów rodzinnych, przez co nie mogą być określane mianem hot hatch. Z tego względu samochody takie jak: Porsche 928, Porsche Panamera, Reliant Scimitar GTE czy Ferrari FF nie mogą zostać określone tym mianem.

Rozwój pojazdów

VW Golf GTI, przykład hot hatcha z lat 70.

Samochód który spopularyzował segment hot hatchów to sprzedawany od 1976 Volkswagen Golf GTI, zaprezentowany na Frankfurt Motor Show 1975[4]. Mimo to nie Golf GTI nie był pierwszym samochodem tego typu, już wcześniej pojawiały się usportowione wersje kompaktowych pojazdów, jak na przykład Simca 1100 Ti (od 1974).

VW Golf GTI dzięki mocniejszemu silnikowi o pojemności 1,6 l z wtryskiem paliwa, lepszymi właściwościami i marketingiem nastawionym na podkreślanie sportowego charakteru, przyczynił się do powstała rynku zbytu dla małych rodzinnych pojazdów ze sportowymi osiągami.

Do początku lat 80. nienazwany jeszcze wówczas segment rynku zdominowały dwa pojazdy, Volkswagen Golf I GTI oraz Renault 5 Alpine/Gordini. Pod koniec lat 70. do segmentu dołączał kolejne pojazdy, Chrysler/Talbot Sunbeam Ti czy Peugeot 104 ZS.

Lata 80. i 90.

Renault 5 Turbo
(c) Dougie Macdonald, CC BY 3.0
Ford Escort RS2000

Od momentu wprowadzenia do branży motoryzacyjnej nazwy hot hatch w 1984, segment tego typu pojazdów zaczął się szybko rozrastać, prawie każdy producent miał w swojej ofercie usportowiony samochód kompaktowy. Istniała duża różnorodność wzmacniania osiągów, w Fordzie Fiesta XR2 (1981) zastosowano wydajniejszy gaźnik[5], w Peugeocie 205 GTI i 309 GTI wtrysk paliwa, turbodoładowanie w Renault 5 GT Turbo i 11 Turbo po montaż większych jednostek napędowych jak R4 2.0 w Fiacie Ritmo/Strada Abarth 130 TC[6]. Volkswagen w swoich pojazdach stosował niespotykane w tym segmencie wcześniej doładowanie mechaniczne (Polo G40 i Golf G60).

Pozostałe hot hatche z lat 80. to m.in: Citroën AX Sport / GT, Daihatsu Charade GTti, Fiat Uno Turbo i.e[7], Ford Escort XR3/XR3i, Mitsubishi Colt 1600 Turbo, MG Metro, MG Maestro, Opel Corsa/Vauxhall Nova SR/GT/GSi/GTE, Opel Kadett i Astra GT/SRi/GSi/GT.

Od lat 90. rozpoczęło się powiększanie segmentu hot hatchów o głównie japońskie pojazdy skierowane głównie na rynek europejski. Na rynku zadebiutowały modele takie jak: Citroën ZX 16V i Saxo VTS, Ford Fiesta RS Turbo[8] i Escort RS Cosworth, Honda Civic Type R, Nissan Sunny GTi i Pulsar GTi-R, Peugeot 106 XSi/Rallye/GTi/S16 i 306 GTi-6/Rallye/S16, Proton Satria GTi, Renault Clio Williams/16V, SEAT Ibiza GTi/GT 16v/Cupra oraz Toyota Corolla (E100) GTi.

Po roku 2000

Po roku 2000 nastąpił wzrost mocy maksymalnej silników stosowanych do napędu hot hatchów, zaczęła ona przekraczać 200 KM (147 kW), w 2010 osiągnięto wartości 350 KM (257 kW) - Ford Focus Focus RS 500 i 400 KM (294 kW) - Subaru Cosworth Impreza STI CS400[9]. Na początku nowego milenium magazyn motoryzacyjny Evo nazwał je mianem "superhatchów"[10].

Alfa Romeo 147 GTA

Po roku 2000 pojawiło się kilka marek podległych większym producentom, były to np: Renault Sport[11] Opel Performance Center, VXR[12] czy też Abarth[13].

Przedstawicielami segmentu hot hatch po roku 2000 były: Alfa Romeo 147 GTA i MiTo GTA[14], Citroën DS3 Racing[15], Abarth Grande Punto[16], Ford Focus ST i RS[17], MG ZR i ZS[18], Mini Cooper i John Cooper Works, Opel/Vauxhall Astra SRi, OPC i VXR, Opel/Vauxhall Corsa OPC/VXR, Peugeot 206 S16/GT i RC, Peugeot 207 GTi, Renault Clio RS 2.0/V6, Renault Mégane Renault Sport, SEAT León Cupra i FR[17], Volkswagen Golf V GTI[19] i Golf VI R.

Ameryka Północna

Przed wprowadzeniem Volkswagena Rabbit we wrześniu 1982 amerykańscy producenci mieli w swojej ofercie usportowione rodzinne pojazdy. Były to np: 1981 Dodge Charger 2.2 i 1980 Chevrolet Citation X-11. Ford oferował model Escort GT oraz niemal identycznego Mercury Lynx XR3. W 1984 Chrysler użył jednostki 2.2 turbo do napędu modeli Daytona i Laser. Dostępny był także turbodoładowany Dodge Omni GLH (skrót rozwijano jako "Goes Like Hell")[20]. General Motors miał w swojej ofercie kilka hatchbacków opartych o platformę J-body, były to modele Cavalier Z24 oraz turbodoładowane Sunbird i Skyhawk.

Do nowszych amerykańskich hot hatchów należą np: Ford Focus SVT z 2002 roku[21], Dodge Caliber SRT-4 z 2007[22] czy też Chevrolet Sonic RS z 2012[23].

Japońscy producenci przygotowali także kilka modelów z myślą o rynku amerykańskim, były to np: Acura Integra, Toyota Corolla FX-GT, Corolla (E80) GT-S oraz Honda Civic Si[24].

Azja i Australia

Termin hot hatch nie rozpowszechnił się zbyt na terenie Azji i Australii, mimo to lokalni producenci oferowali kompaktowe pojazdy typu hatchback o podwyższonych osiągach. Były to np: Ford Laser TX3, Honda City Turbo/Turbo II czy też Suzuki Cultus GT/Swift GTi. Na rynku australijskim oferowano Forda Focusa XR5[25] oraz HSV Astra VXR[26].

Warm hatch

W czasach rozkwitu segmentu hot hatch (lata 90. i 2000-2009) coraz większą popularność zdobywał termin warm hatch odnoszący się do nieco słabszych odmian tych pojazdów. Wciąż oferowały one stosunkowo dobre osiągi jednak przy zachowaniu funkcjonalności podstawowej wersji, zachęcały także nabywców niższymi taryfami ubezpieczeniowymi[27]. Moc maksymalna mieści się zazwyczaj w przedziale 100-150 KM, przykładowe pojazdy z tego segmentu to: Mini Cooper[28], Peugeot 207 GT[29], Suzuki Swift Sport[28] czy też Toyota Yaris SR[30].

Przypisy

  1. ↑ Motor. T. 166. Books.google.co.uk, 2008-01-18. (ang.)
  2. ↑ The Times, 16 sierpnia 1985 (piątek); s. 21; Issue 62218
  3. ↑ Autocar 5000th Road Test edition March 2011
  4. ↑ Evo November 2010 (ang.). Evo.co.uk, 2010-11-22. [dostęp 2011-03-18].
  5. ↑ 1981-1989 FORD Fiesta XR2 (ang.). W: Octane Classic [on-line]. [dostęp 2011-12-18].
  6. ↑ 1984-1987 FIAT Strada Abarth 130TC (ang.). W: Octane Classic [on-line]. [dostęp 2011-12-18].
  7. ↑ Hugh Hunston: Turbo boost for mini-sprinter Uno (ang.). 29 lipca 1985. [dostęp 2011-12-18].,
  8. ↑ Ford Fiesta RS Turbo (1990 - 1992) (ang.). W: Friday Ad [on-line]. [dostęp 2012-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 lipca 2012)].
  9. ↑ Top Gear hot hatch power league 9 grudnia 2010 (ang.). Topgear.com, 2010-12-09. [dostęp 2011-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-23)].
  10. ↑ The Decider It's the ultimate superhatch test (ang.). W: Evo [on-line]. February 2003. [dostęp 2012-02-20].
  11. ↑ New Renault range announced (ang.). W: Fifth Gear [on-line]. Channel 5, 27 stycznia 2012. [dostęp 2012-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 lipca 2012)].
  12. ↑ James Mallinson: FHM and Vauxhall take fast route to success (ang.). W: Media Week [on-line]. 29 listopada 2005. [dostęp 2012-02-20].
  13. ↑ Fiat 500C Abarth 1.4 16v Turbo (ang.). W: AA [on-line]. grudzień 2010. [dostęp 2012-02-20].
  14. ↑ Alfa Romeo readies hot Mito GTA (ang.). W: Autocar [on-line]. 20 stycznia 2009. [dostęp 2012-02-20].
  15. ↑ Stephen Dobie: Citroen DS3 Racing v hot hatch rivals (ang.). W: Evo [on-line]. January 2011. [dostęp 2012-02-20].
  16. ↑ James Martin: The Grand Punto Abarth: The hot hatch with family connection (ang.). W: Daily Mail [on-line]. 25 października 2008. [dostęp 2012-02-20].
  17. ↑ a b Ford Focus ST-2 v SEAT Leon 2.0T FSI FR (ang.). W: Auto Express [on-line]. September 2006. [dostęp 2012-02-20].
  18. ↑ Honda Civic Type-R v MG ZS 180 v Renault Clio 172 v VW Golf V5 (ang.). W: Evo [on-line]. February 2002. [dostęp 2012-02-20].
  19. ↑ Best Hot Hatch (ang.). W: Auto Express [on-line]. October 2011. [dostęp 2012-02-20].
  20. ↑ Edmunds.com (ang.). Edmunds.com, 2010-02-26. [dostęp 2011-03-18].
  21. ↑ Daniel Pund: Ford SVT Focus vs. Honda Civic Si, VW GTI (ang.). W: Car and Driver [on-line]. March 2002. [dostęp 2011-12-28].
  22. ↑ Frank Markus: First Drive: 2008 Dodge Caliber SRT-4 (ang.). W: Motor Trend [on-line]. November 2007. [dostęp 2011-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 grudnia 2011)].
  23. ↑ Keith Griffin: Chevrolet Sonic RS Coming to Detroit (ang.). W: Torque News [on-line]. 19 grudnia 2011. [dostęp 2011-12-28].
  24. ↑ Honda aims to make (ang.). 2 grudnia 2001. [dostęp 2011-12-28].
  25. ↑ David Morley: Used Car Review - Ford Focus XR5 Turbo (ang.). W: Drive.com.au [on-line]. 25 stycznia 2010. [dostęp 2011-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 października 2014)].
  26. ↑ Joshua Dowling: New Car Road Test - HSV Astra VXR (ang.). W: Drive [on-line]. The Sydney Morning Herald, 31 października 2008. [dostęp 2011-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 lipca 2011)].
  27. ↑ Daily Mirror 4 stycznia 2008 (ang.). Mirror.co.uk, 2008-01-04. [dostęp 2011-05-12].
  28. ↑ a b "Warm hatchbacks" (November 2006) "Ford Fiesta ST v Mini Cooper v Suzuki Swift Sport" Auto Express
  29. ↑ "Peugeot 207 GT" (September 2006) "First Drives: Peugeot 207" Auto Express
  30. ↑ (2 June 2007) "Warm under the collar" The Telegraph

Media użyte na tej stronie

P089 VW Golf 1 GTi 2.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Renault 5 Turbo.jpg
Renault 5 Turbo
Alfa 147 GTA Brooklands May 2010 IMG 9018.jpg
Autor: Tony Harrison, Licencja: CC BY-SA 2.0
Auto Italia Spring car day Brooklands May 2010
RS2000.jpg
(c) Dougie Macdonald, CC BY 3.0
A 1996 Escort 16v RS2000 2WD. This was the last of the Escorts to wear the famous RS badge.
Pug205gti.jpg
Autor: Christoph (CrazyD), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Peugeot 205 GTI 1.9l, 120 PS (mit Kat), Baujahr 1993, Kilometerstand bei dieser Aufnahme: 40.000km