Hotel Bazar w Poznaniu

Hotel Bazar
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Adres	ul. Paderewskiego 8, Al. Marcinkowskiego 10
Typ budynku	hotel
Styl architektoniczny	neoklasycyzm, neobarok
Architekt	Ernst Steudener
Inwestor	Spółka Akcyjna Bazar
Rozpoczęcie budowy	1838
Ukończenie budowy	1842
Ważniejsze przebudowy	1898–1899
Zniszczono	1945
Odbudowano	1950
Pierwszy właściciel	Spółka Akcyjna Bazar
Kolejni właściciele	Orbis (1950-1990)
Obecny właściciel	Bazar Poznański S.A. (od 1990)
	Położenie na mapie Poznania Hotel Bazar
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Hotel Bazar
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Hotel Bazar
	52°24′28″N 16°55′47″E/52,407778 16,929722
	Strona internetowa

Hotel Bazar w czasie powstania wielkopolskiego

Starsze skrzydło - elewacja północna od ul. Paderewskiego

Hotel Bazar – prestiżowy hotel w Poznaniu na skraju Starego Miasta; od 1987 w odbudowie.

Historia

24 czerwca 1838 została powołana Spółka Akcyjna Bazar, a w skład jej komitetu wykonawczego weszli: lekarz i społecznik - Karol Marcinkowski, ziemianie: Józef Łubieński, Józef Szułdrzyński, Maciej Mielżyński oraz sędzia Gregor, mistrz ciesielski Antoni Krzyżanowski i kupiec Stanisław Powelski, a większość akcjonariuszy stanowili ziemianie.

Statutowym zadaniem spółki było popieranie pożytecznych inicjatyw, co oznaczało w efekcie rezygnację przez akcjonariuszy z całości lub części zysku, który przekazywany był na cele społeczne. Inną zasadą było wydzierżawianie sklepów jedynie Polakom.

W 1838 komitet zatwierdził projekt Ernsta Steudenera i w tym samym roku ruszyła budowa pod kierownictwem architekta E. Steudenera i A. Krzyżanowskiego.

Gmach hotelu zaczęto wznosić przy nowo powstałej ul. Nowej (dziś Paderewskiego), która łączyła Rynek z Al. Wilhelmowskimi (dziś Al. Marcinkowskiego). Kamień węgielny wmurowano 21 listopada 1839^[1]. Budowa zakończyła się w 1842. Początkowo hotel nie dochodził do Al. Wilhelmowskich, dopiero wtedy, gdy wykupiono przyległą narożną kamienicę, możliwe było zbudowanie w latach 1898–1899 drugiego skrzydła, według projektu Rogera Sławskiego. Był to wówczas największy świecki budynek w mieście (do czasu wzniesienia Zamku Cesarskiego).

W Bazarze swoją siedzibę miały takie inicjatywy jak Centralne Towarzystwo Gospodarskie, Bank Włościański (do 1898), Towarzystwo Naukowej Pomocy dla Młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Towarzystwo Ludoznawcze, Towarzystwo Wykładów Ludowych, Kasyno Towarzyskie (później Koło Towarzyskie), a także przez pewien okres Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.

Tu powstały takie tytuły prasowe jak: Dziennik Poznański, Kurier Poznański i Orędownik. Obradował tu Centralny Komitet Wyborczy, który przygotowywał polskie listy kandydatów do Sejmu Pruskiego i Parlamentu Rzeszy. Miał tu swój „sklep żelazny” Hipolit Cegielski.

Koło towarzyskie skupiało polskich patriotów (w 1858 według danych policji na 295 członków 78 uznano za „skompromitowanych politycznie”) ze wszystkich klas społecznych, od hrabiów Augusta Cieszkowskiego oraz Tytusa i Jana Działyńskich po młynarza Józefa Essmana. Dobrym przykładem solidaryzmu społecznego było usunięcie przez członków koła z sali Marcina Kasprzaka, który usiłował zakłócić zebranie nawołując do rewolucji komunistycznej, jedynie przy użyciu własnych sił.

W 1848 miał tu siedzibę Komitet Narodowy – rząd podczas powstania w 1848, czyli Wiosny Ludów; w hotelu nocował również Ignacy Jan Paderewski, którego przemówienie z okna w dniu 26 grudnia 1918 uruchomiło kaskadę zdarzeń, które doprowadziły do wybuchu powstania wielkopolskiego.

W okresie międzywojennym Hotel Bazar pełnił funkcję luksusowego hotelu słynącego z restauracji o olbrzymim wyborze win.

Po zajęciu Polski przez Niemcy we wrześniu 1939 zmieniono jego nazwę na Posener Hof. Nazwę hotelu zmieniono na pierwotną w styczniu 1945. W tym też roku spłonął.

Z polecenia władz państwowych miał przyjąć gości na targi międzynarodowe w końcu maja 1949, mimo braku jakichkolwiek planów budowlanych oprócz kopii planu geodezyjnego. Henryk Marcinkowski odbudował go głównie w oparciu o monografię spółki Bazar z 1938, zawierającą plany poszczególnych kondygnacji bez skali i wymiarowania. Na pierwszym piętrze powstała m.in. socrealistyczna polichromia zatytułowana Lech, Czech i Rus. Zespołem malarzy dekorujących hotel kierował Alfred Lenica. W 1950 przejęty przez Orbis, który nie był zainteresowany całkowitym sfinalizowaniem jego odbudowy^[2]. Po 1990 budynek odzyskała przedwojenna spółka Bazar Poznański, która rozpoczęła jego remont^[3].

Opis budynku

Fasada od ul. Paderewskiego w stylu neoklasycystycznym z podniesionym do poziomu dachu portykiem dzielonym pilastrami, a zwieńczona trójkątnym tympanonem, po bokach dwie czworoboczne wieże. Skrzydło od Al. Marcinkowskiego wykonano w stylu neobarokowym według projektu Rogera Sławskiego.

19 października 2011 na frontonie budynku odsłonięto brązową tablicę upamiętniającą koncerty Henryka Wieniawskiego i Józefa Wieniawskiego^[4]. W treści informacji umieszczonej na tablicy zawarto m.in. słowa: „W tym hotelu mieszkał i koncertował w latach 1854–1878 kompozytor i wirtuoz skrzypiec Henryk Wieniawski z bratem Józefem” oraz „Wasze melodyje w duszach pieszczone, trwać będą w sercach Wielkopolany”. Odsłonięcia dokonali skrzypek Maksim Wiengierow, dyrektor Międzynarodowych Konkursów im. Henryka Wieniawskiego Andrzej Wituski oraz prezes Fundacji Rozwoju Miasta Poznania Ryszard Olszewski podczas towarzyszącego wydarzenia XIV Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego^[5]^[6]^[7]^[8]. Tablica powstała z inicjatywy i funduszy Towarzystwa Muzycznego im. Henryka Wieniawskiego oraz Fundacji Rozwoju Miasta Poznania, a jej twórcą jest artysta rzeźbiarz Roman Kosmala^[9].

Goście

W Bazarze nocowały, występowały, obradowały lub udzielały prelekcji m.in. następujące osoby:

Bazar w literaturze

Wizyta szachisty Aleksandra Alechina w Bazarze (1928), celem odbycia 32 pojedynków symultanicznych, jest kanwą powieści kryminalnej autorstwa Piotra Bojarskiego Arcymistrz (2015)^[17] - grafika z budynkiem znalazła się na okładce książki.

Bazar jest również miejscem powieści kryminalnej autorstwa Katarzyny Kwiatkowskiej Zgubna trucizna (2017), rozgrywającej się w lutym 1901^[18] (również i tu grafika z budynkiem znalazła się na okładce książki).

Galeria

100-lecie hotelu Bazar w 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)
100-lecie hotelu Bazar w 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)
100-lecie hotelu Bazar w 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)
100-lecie hotelu Bazar w 1938 (ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)
Znajdująca się na elewacji tablica upamiętniająca Henryka i Józefa Wieniawskich

Przypisy

↑ Józef Modrzejewski, Antoni Krzyżanowski – architekt, budowniczy, przedsiębiorca (1808–1895), w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1989, s. 118, ISSN 0137-3552
↑ Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 42-43, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .
↑ Bazar Poznański – Historia
↑ Spacerując ulicami Poznania: Henryk Wieniawski, Spacerując ulicami Poznania, 24 października 2018 [dostęp 2020-08-11] .
↑ WIENIAWSKI: Kalendarium, kultura.poznan.pl [dostęp 2020-08-11] (pol.).
↑ Pamiątkowa tablica na hotelu Bazar w Poznaniu upamiętnia Henryka Wieniawskiego – Hotelinfo24.pl, www.hotelinfo24.pl [dostęp 2020-08-11] .
↑ Wydarzenia towarzyszące, www.wieniawski.pl [dostęp 2020-08-11] .
↑ MarekM. Zaradniak MarekM., Poznań: Na Bazarze odsłonięto tablicę poświęconą Wieniawskim, Głos Wielkopolski, 19 października 2011 [dostęp 2020-08-11] (pol.).
↑ MW, Henryk Wieniawski – tablica, Roman Kosmala, 7 września 2016 [dostęp 2020-08-11] (pol.).
↑ ^a ^b ^c opr. Tomasz Sikorski, Powiat Poznański 2018, w: Prasowa Powiatowa 17., nr 31-32(41-42)/2018, s.5, ISSN 2544-3925
↑ MagdalenaM. Warkoczewska MagdalenaM., Malarstwo i grafika epoki romantyzmu w Wielkopolsce : dzieje i funkcje, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, s. 42, 1984, ISBN 83-01-04858-1, OCLC 12906749 [dostęp 2020-11-01] .
↑ Daromiła Wąsowska-Tomawska, By z ziemi polskiej wygnać precz gadzinę złą..., w: Przegląd Wielkopolski, nr 3(77)/2007, s.55, ISSN 0860-7540
↑ Marek Zaradniak, Mistrz Wieniawski znów zagra w Bazarze, w: Głos Wielkopolski (Pasaż Poznański), 9.9.2016, s.3
↑ ^a ^b Piotr Grzelczak, Koniec balu, w: IKS, nr 9(323)/2018, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2017, s.32, ISSN 1231-9139
↑ WitoldW. Jakóbczyk WitoldW., W poznańskim Bazarze 1838-1939, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 20,23-24,34,36,42-43,58,61,68-69,71-73,75-76,89-91,96,98-99,115-116,128,136-139,151-159,161,163,168,178,181,183,185,187,191,193-195,200, ISBN 83-210-0580-2, OCLC 830217056 .
↑ Roman Macyra, Tellus – szlachetne cele, smutny koniec, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1997, s.56, ISSN 0137-3552
↑ Piotr Bojarski, Arcymistrz, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań 2015, ISBN 978-83-7768-130-5
↑ Katarzyna Kwiatkowska, Zgubna trucizna, Wyd. Znak, Kraków 2017, ISBN 978-83-240-4577-8

Bibliografia

Julian Jaraczewski: Bazar w Poznaniu, Poznań 1855, [w:] [1]
Maria Wicherkiewiczowa: Bazar w Poznaniu, Poznań 1937
Mieczysław Adam Skałkowski: Bazar Poznański. Zarys stuletnich dziejów (1838-1938), Poznań 1938, [w:] [2]
Witold Jakóbczyk, W poznańskim Bazarze 1838-1939, Poznań 1986
Maciej Roman Bombicki: Bazar poznański: lata świetności, Poznań 1995
Jacek Wiesiołowski (red.): Bazar, Poznań 2008, [w:] [3]

[FON-1] Józef Modrzejewski, Antoni Krzyżanowski – architekt, budowniczy, przedsiębiorca (1808–1895), w: Kronika Miasta Poznania, nr 3/1989, s. 118, ISSN 0137-3552

[2] Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 42-43, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .

[3] Bazar Poznański – Historia

[4] Spacerując ulicami Poznania: Henryk Wieniawski, Spacerując ulicami Poznania, 24 października 2018 [dostęp 2020-08-11] .

[5] WIENIAWSKI: Kalendarium, kultura.poznan.pl [dostęp 2020-08-11] (pol.).

[6] Pamiątkowa tablica na hotelu Bazar w Poznaniu upamiętnia Henryka Wieniawskiego – Hotelinfo24.pl, www.hotelinfo24.pl [dostęp 2020-08-11] .

[7] Wydarzenia towarzyszące, www.wieniawski.pl [dostęp 2020-08-11] .

[8] MarekM. Zaradniak MarekM., Poznań: Na Bazarze odsłonięto tablicę poświęconą Wieniawskim, Głos Wielkopolski, 19 października 2011 [dostęp 2020-08-11] (pol.).

[9] MW, Henryk Wieniawski – tablica, Roman Kosmala, 7 września 2016 [dostęp 2020-08-11] (pol.).

[sied-10] r. Tomasz Sikorski, Powiat Poznański 2018, w: Prasowa Powiatowa 17., nr 31-32(41-42)/2018, s.5, ISSN 2544-3925

[11] MagdalenaM. Warkoczewska MagdalenaM., Malarstwo i grafika epoki romantyzmu w Wielkopolsce : dzieje i funkcje, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, s. 42, 1984, ISBN 83-01-04858-1, OCLC 12906749 [dostęp 2020-11-01] .

[12] Daromiła Wąsowska-Tomawska, By z ziemi polskiej wygnać precz gadzinę złą..., w: Przegląd Wielkopolski, nr 3(77)/2007, s.55, ISSN 0860-7540

[13] Marek Zaradniak, Mistrz Wieniawski znów zagra w Bazarze, w: Głos Wielkopolski (Pasaż Poznański), 9.9.2016, s.3

[grzel-14] Piotr Grzelczak, Koniec balu, w: IKS, nr 9(323)/2018, Wydawnictwo Miejskie Posnania, Poznań, 2017, s.32, ISSN 1231-9139

[15] WitoldW. Jakóbczyk WitoldW., W poznańskim Bazarze 1838-1939, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1986, s. 20,23-24,34,36,42-43,58,61,68-69,71-73,75-76,89-91,96,98-99,115-116,128,136-139,151-159,161,163,168,178,181,183,185,187,191,193-195,200, ISBN 83-210-0580-2, OCLC 830217056 .

[16] Roman Macyra, Tellus – szlachetne cele, smutny koniec, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/1997, s.56, ISSN 0137-3552

[17] Piotr Bojarski, Arcymistrz, Wyd. Miejskie Posnania, Poznań 2015, ISBN 978-83-7768-130-5

[18] Katarzyna Kwiatkowska, Zgubna trucizna, Wyd. Znak, Kraków 2017, ISBN 978-83-240-4577-8

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Pierzeja zachodnia	Arkadia
Pierzeja północna (od zachodu)	Kamienica Towarzystwa Ubezpieczeniowego Union Winda Carla Flohra Bank Wschodni Bank Gospodarstwa Krajowego Budynek Komendantury Królewskiej (nieistniejący) Dom Kupiecki (nieistniejący) Dom Przemysłowy (nieistniejący) Biblioteka Raczyńskich Fontanna Higiei
Pierzeja wschodnia (od północy)	Muzeum Narodowe Hotel Bazar
Pierzeja południowa (od zachodu)	Bank Włościański Dom Brandtów Dom handlowy Haase & Co. Budynek Oddziału 1 PKO BP Kinoteatr Słońce (nieistniejący) Księgarnia Świętego Wojciecha Hotel Rzymski
Obiekty nieistniejące poza pierzejami	Cmentarz żydowski na Muszej Górze Pomnik Fryderyka III Pomnik nachodzki
Przyległe ulice	Aleje Karola Marcinkowskiego Ulica 27 Grudnia

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne