Hr. Ms. De Ruyter (1935)

Ten artykuł od 2016-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

De Ruyter

Historia
Stocznia	Wilton Feijenoord, Schiedam
Położenie stępki	14 września 1933
Wodowanie	11 maja 1935
Koninklijke Marine
Wejście do służby	2 października 1936
Zatopiony	28 lutego 1942 na Morzu Jawajskim
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 6442 t pełna: 7548 t
Długość	170,9 m
Szerokość	15,7 m
Zanurzenie	5,3 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy 66 000 KM, 6 kotłów parowych, 2 śruby
Prędkość	32 węzły
Zasięg	6800 Mm przy prędkości 12 w (maksymalnie 11 000 Mm)
Uzbrojenie
7 dział 149 mm (3xII, 1xI), 10 działek 40 mm plot (5xII), 8 wkm plot 12,7 mm (4xII)
Wyposażenie lotnicze
2 wodnosamoloty Fokker C.XI-W
Załoga	435-473

Hr. Ms. De Ruyter – holenderski krążownik lekki z okresu II wojny światowej, siódmy okręt o tej nazwie, jedyny okręt swojego typu. Przeznaczony do służby w holenderskich koloniach, został zatopiony 28 lutego 1942 przez japońskie okręty w bitwie na Morzu Jawajskim.

Historia powstania

Przyczyną rozwijania przez Holandię klasy krążowników była potrzeba ochrony rozległych kolonii w Indiach Wschodnich (obecnej Indonezji). Wobec rozbudowy japońskiej floty wojennej, rząd holenderski, borykający się z ograniczeniami budżetowymi, zdecydował w 1932 o budowie trzeciego lekkiego krążownika dla uzupełnienia pełniących już służbę w koloniach dwóch starszych jednostek typu Java. Nowy okręt zasadniczo wzorowano na nich; przy podobnej wielkości i odporności miał być w założeniu pozbawiony ich niedostatków, rozwijać większą prędkość i posiadać nowocześniejsze uzbrojenie. Na ambitnym projekcie odbiły się jednak oszczędności budżetowe, skutkując zbudowaniem okrętu średniej wielkości, o umiarkowanie silnym uzbrojeniu i opancerzeniu. Podobnie jak w przypadku Javy, projekt opracowało niemieckie biuro Krupp-Germania, dlatego okręt uzyskał nieco podobną sylwetkę do niemieckich „pancerników kieszonkowych” typu Deutschland.

Początkowo jednostka miała nosić nazwę „Celebes”, jednakże przed wodowaniem zmieniono ją na „De Ruyter”, na cześć XVII-wiecznego admirała Michiela de Ruytera (zarazem noszący dotychczas tę nazwę niszczyciel „De Ruyter” przemianowano na „Van Ghent”). Stępkę położono 14 września 1933 w stoczni Wilton Feijenoord w Schiedam. Kadłub wodowano 11 maja 1935, a okręt wszedł do służby 2 października 1936.

Ocena jednostki

W porównaniu z czołowymi zagranicznymi lekkimi krążownikami, "De Ruyter" miał umiarkowaną wielkość (znacznie poniżej limitu traktatu waszyngtońskiego 10.000 ton), co narzucało nieco słabsze opancerzenie i uzbrojenie, jednakże był nowoczesnym i jak na swoją wielkość udanym okrętem, z dobrze rozmieszczonym opancerzeniem. Przy podobnej wyporności i mocy siłowni wobec będących punktem odniesienia okrętów typu Java, rozwijał większą prędkość dzięki dłuższemu i smuklejszemu kadłubowi oraz lepszemu wykorzystaniu masy. W konstrukcji kadłuba szeroko zastosowano spawanie, dzielił się on na 21 przedziałów wodoszczelnych, a pancerz burtowy był jednocześnie elementem konstrukcyjnym. Mimo nieco cieńszego od typu Java pancerza, miał podobną odporność na ostrzał, a nieco lepszą odporność na wybuchy podwodne, która jednak i tak okazała się niewystarczająca (podobnie jak w przypadku większości krążowników).

Kaliber artylerii głównej 149 mm (nominalnie 15 cm) był zbliżony do typowego dla lekkich krążowników. Pomimo zmniejszenia względem typu Java liczby dział o 3, ich liczba w salwie burtowej była identyczna (7), dzięki umieszczeniu artylerii w osi podłużnej okrętu. Mimo to, De Ruyter miał mniejszą liczbę dział w porównaniu z większością nowych konstrukcji zagranicznych tego okresu (8-9). Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych działek przeciwlotniczych 40 mm Boforsa na stabilizowanych podstawach Hazemeyer, okręt miał silną i skuteczną artylerię przeciwlotniczą małego kalibru, przy równoczesnym braku dział przeciwlotniczych średniego kalibru (które w praktyce działań morskich II wojny światowej okazały się mniej przydatne). Dodatkowym atutem było wyposażenie okrętu w katapultę dla wodnosamolotów, choć były one słabo chronione przed wpływami atmosferycznymi (wobec braku hangaru).

Służba

De Ruyter od strony dziobu

12 stycznia 1937 okręt został wysłany przez Kanał Sueski do Holenderskich Indii Wschodnich, gdzie stał się okrętem flagowym floty kolonii, z główną bazą w Surabai. Po włączeniu się Holandii do II wojny światowej po stronie aliantów w maju 1940, a następnie po ataku Japonii na alianckie siły w Azji Południowo-Wschodniej 7 grudnia 1941, De Ruyter podjął intensywną służbę bojową. Początkowo eskortował konwoje, a 3 lutego 1942 wszedł w skład międzynarodowego zespołu uderzeniowego ABDA, dowodzonego przez holenderskiego kontradmirała Karela Doormana, dla którego stał się okrętem flagowym.

4 lutego, podczas ataku japońskich samolotów na siły zespołu koło wysp Kangean na północ od Bali, krążownik został lekko uszkodzony odłamkami blisko upadających bomb. 15 lutego zespół wyruszył w celu przechwycenia japońskich transportowców w pobliżu wyspy Bangka, lecz operacja nie powiodła się wobec ataku japońskiego lotnictwa pokładowego. 19 lutego w nocy zespół podzielony na części zaatakował dwa japońskie niszczyciele i transportowce w cieśninie Badung między Jawą a Bali, jednakże mimo przewagi aliantów, bitwa ta zakończyła się niepowodzeniem. De Ruyter uczestniczył w pierwszej krótkiej fazie starcia, nie odnosząc przy tym uszkodzeń.

27 lutego 1942 okręt wraz z innymi jednostkami sił ABDA wziął udział w bitwie na Morzu Jawajskim z krążownikami japońskimi. W trakcie bitwy, o godz. 23:34 został trafiony torpedą kalibru 610 mm przez japoński ciężki krążownik „Haguro”, po czym zatonął po 3 godzinach (28 lutego) z większością załogi liczącej 344 ludzi (uratowano 90)^[1]. Zginęli również dowódca kmdr E. Lacomblé i kontradmirał Doorman, którzy nie opuścili tonącego okrętu.

W 2016 roku odkryto, że wrak „De Ruytera”, uznany za grób morski, został nielegalnie złomowany pod wodą^[2].

Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 6442 t (według innych danych 6500 t)
  • pełna: 7548 t (według innych danych 7669 t)
• wymiary:
  • długość: 170,9 m
  • szerokość: 15,7 m
  • zanurzenie: 5,3 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy 66.000 KM, 6 kotłów parowych, 2 śruby
• prędkość maksymalna: 32 w
• zasięg: 6800 mil morskich przy prędkości 12 w (11 000 Mm przy maksymalnym zapasie)
• zapas paliwa: 750 t, max. 1100 t
• załoga: 435 (na stopie pokojowej) – 473

Uzbrojenie i wyposażenie

• 7 dział 149,1 mm (nominalnie 15 cm) Bofors (3xII, 1xI): 6 dział Mk IX w dwudziałowych wieżach (1 na dziobie i 2 na rufie), jedno działo Mk X osłonięte maską pancerną na dziobie.
  • Długość lufy L/50 (50 kalibrów), kąt podniesienia do 60°, donośność maksymalna 21 200 m, masa pocisku 46,7 kg.
• 10 automatycznych działek przeciwlotniczych 40 mm Bofors Mk III podwójnie sprzężonych (5xII), z systemem stabilizacji i kierowania ogniem Hazemeyer.
• 8 wkm plot 12,7 mm (4xII)
• 2 wodnosamoloty Fokker C.XI-W, katapulta

Opancerzenie

• pas burtowy: 50-30 mm (długość 133 m, wysokość do 3,66 m)
• wewnętrzny pokład pancerny: 50 mm (inne dane: 30 mm)
• wieże dział artylerii głównej: 100-30 mm
• stanowisko dowodzenia: 30 mm
• masa pancerza: 1100 t

Przypisy

Bibliografia

• (ros.) Aleksandr Doniec (Александр Донец): Gołłandskie krejsera Wtoroj Mirowoj wojny (Голландские крейсера Второй Мировой войны), wyd. Piedestał, Noworosyjsk, 2000

Linki zewnętrzne

• Lekki krążownik typu "DE RUYTER" (1936). warship.get.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-26)]. (kopia z Internet Archive)