Hr. Ms. Isaac Sweers

Hr. Ms. Isaac Sweers

Historia
Stocznia	Koninklijke Mij De Schelde, Vlissingen
Położenie stępki	26 listopada 1938
Wodowanie	16 marca 1940
Koninklijke Marine
Wejście do służby	29 marca 1941
Zatopiony	13 listopada 1942 na Morzu Śródziemnym
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1628 t pełna: 2240 t
Długość	106,3 m
Szerokość	10,28 m
Zanurzenie	3,5 m
Napęd
2 turbiny parowe o mocy 45 000 KM, 3 kotły parowe, 2 śruby
Prędkość	37,5 węzła
Zasięg	5400 Mm przy prędkości 19 w
Uzbrojenie
6 x 102 mm plot (3xII), 4 x 40 mm plot (2xII), 8 wkm 12,7 mm plot (2xIV), 8 wt 533 mm (2xIV), 4 mbg, bg
Załoga	194

Hr. Ms. Isaac Sweers – holenderski niszczyciel z okresu II wojny światowej, typu Gerard Callenburgh. Ukończony w Wielkiej Brytanii, służył w marynarce holenderskiej od 1941. Został zatopiony 13 listopada 1942 na Morzu Śródziemnym przez okręt podwodny U-431.

Budowa

„Isaac Sweers” był jednym z czterech niszczycieli typu Gerard Callenburgh, zaprojektowanych we współpracy z brytyjską stocznią Yarrow, których budowę rozpoczęto w Holandii przed II wojną światową. Jako jedyny z nich wszedł do służby w marynarce holenderskiej. Nadano mu nazwę na cześć holenderskiego admirała Isaaca Sweersa (1622-1673).

Stępkę pod jego budowę położono 26 listopada 1938 w Królewskiej Stoczni (Koninklijke Maatschappij) De Schelde we Vlissingen. Okręt wodowano dopiero 16 marca 1940, w trakcie II wojny światowej, tuż przed niemieckim atakiem na Holandię w maju 1940.

W obliczu postępów wojsk niemieckich, niewykończony kadłub został w dniach 10-12 maja 1940 odholowany przez holownik „Zwarte Zee” do Wielkiej Brytanii, gdzie został następnie ukończony w stoczni Thornycroft w Southampton. Projekt nieco zmieniono, dostosowując go do brytyjskiego uzbrojenia i wyposażenia. W miejsce planowanych 5 dział kalibru 120 mm otrzymał 6 brytyjskich dział uniwersalnych 102 mm Mk XVI w trzech dwudziałowych półwieżach, z brytyjskim systemem kierowania ogniem Mk.V (jedno stanowisko na pokładzie dziobowymi i dwa na rufie, w dwóch poziomach). Między kominami, na miejscu gdzie pierwotnie planowano przenosić wodnosamolot, ustawiono 2 poczwórnie sprzężone przeciwlotnicze wielkokalibrowe karabiny maszynowe. Okręt otrzymał planowane, wywiezione pośpiesznie z Holandii dwa dwudziałowe stanowiska działek 40 mm Boforsa, z najbardziej wówczas zaawansowanym na świecie systemem kierowania ogniem i stabilizacji Hazemeyer, później otrzymał także radary do kierowania ich ogniem. Rozmieszczenie działek było racjonalne: przed nadbudówką dziobową i na platformie za śródokręciem, co zapewniało możliwość prowadzenia ognia dookoła, a w kierunkach na boki ogień mogły prowadzić oba stanowiska. Z nowym zestawem uzbrojenia, okręt uzyskał duże możliwości zwalczania celów powietrznych.

Służba

Po wyposażeniu, „Isaac Swers” wszedł do służby we flocie holenderskiej stacjonującej w Wielkiej Brytanii 29 marca 1941. Otrzymał przydzielony brytyjski znak burtowy G83.

Po szkoleniu załogi, od sierpnia 1941 „Sweers” służył do eskorty konwojów na wschodnim Atlantyku, stacjonując w Greenock w składzie 19. Flotylli Niszczycieli. W połowie września został przeniesiony do Gibraltaru i jego głównym obszarem operacji stało się Morze Śródziemne.

Od 24 września 1941 „Isaac Sweers” brał udział w osłonie konwoju z Gibraltaru na Maltę – operacji Halberd. Podczas niej, wraz z polskim niszczycielem ORP „Piorun” eskortował uszkodzony torpedą pancernik HMS „Nelson” z powrotem do Gibraltaru. Pełnił następnie tam dalsze zadania eskortowe i patrolowe. W dniach 10-13 listopada 1941 wziął udział w operacji Perpetual dostarczenia samolotów na Maltę (zakończonej utratą lotniskowca HMS „Ark Royal”).

12 grudnia 1941 w nocy, w składzie 4. Flotylli Niszczycieli, „Isaac Sweers” wziął udział z niszczycielami HMS „Sikh”, HMS „Maori” i HMS „Legion” w starciu z włoskimi krążownikami koło przylądka Bon, w którym „Sikh” i „Legion” zatopiły torpedami krążowniki „Alberico da Barbiano” i „Alberto di Giussano”. 17 grudnia wziął udział w I bitwie w Zatoce Syrta, walcząc w osłonie transportowca „Breconshire” przeciw przeważającym siłom włoskich okrętów, które na skutek oporu, odstąpiły od konwoju. Pod koniec grudnia, „Sweers” z flotyllą przebazował do Aleksandrii, wchodząc w skład Floty Śródziemnomorskiej. 17 stycznia 1942, podczas osłony konwoju MW-8B uratował większość rozbitków ze storpedowanego niszczyciela HMS „Gurkha”.

Na przełomie stycznia i lutego zdecydowano wysłać „Sweersa” na wody Holenderskich Indii Wschodnich (obecnej Indonezji), z uwagi na atak i postępy wojsk japońskich (walczyły tam główne siły floty holenderskiej, w postaci trzech krążowników i 7 niszczycieli starszego typu Admiralen). 8 lutego 1942 „Sweers” przybył do Kolombo na Cejlonie, gdzie przeszedł krótki remont. 28 lutego został wysłany dalej, w kierunku Holenderskich Indii Wschodnich, lecz z powodu beznadziejnego położenia aliantów na tym obszarze po bitwie na Morzu Jawajskim, został z powrotem skierowany do Kolombo i wszedł w skład zespołu B (Force B) brytyjskiej Floty Wschodniej (Eastern Fleet). W dniach 5-7 kwietnia 1942 brał udział w poszukiwaniach floty japońskiej dokonującej rajdu na Ocean Indyjski. W maju wraz z zespołem B przebazował do Mombasy, po czym udał się na remont do Anglii.

Między czerwcem a wrześniem 1942 „Isaac Sweers” przechodził remont w Southampton. Między innymi, podczas remontu mało efektywne wkm-y plot zamieniono na 4 działka Oerlikon 20 mm, wzmocniono także uzbrojenie przeciwpodwodne.

W październiku 1942 „Sweers” brał udział w eskorcie lotniskowca „Furious” do Gibraltaru, po czym ubezpieczał operację Torch (lądowanie w północnej Afryce) w składzie zespołu H (Force H). 11 listopada 1942 „Sweers” wraz z HMS „Porcupine” ratował rozbitków z holenderskiego transportowca wojska „Nieuw Zeeland”, storpedowanego przez okręt podwodny U-380 i przetransportował ich do Gibraltaru. W drodze na spotkanie z siłami zespołu H, 13 listopada 1942 około godziny piątej „Isaac Sweers” został storpedowany przez niemiecki okręt podwodny U-431 i zatonął w odległości ok. 100 km od Algieru (na pozycji 37°23′N 2°12′E/37,383333 2,200000). Torpedy wywołały pożar paliwa, uratowano 86 członków załogi ze 194^[1].

Historia projektowania i szczegółowy opis okrętu umieszczony jest w artykule niszczyciele typu Gerard Callenburgh.

Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 1628 t
  • pełna: 2240 t
• wymiary:
  • długość: 106,3 m
  • szerokość: 10,28 m
  • zanurzenie: 3,5 m
• napęd: 2 turbiny parowe Parsonsa o mocy łącznej 45 000 KM, 3 kotły parowe Yarrow, 2 śruby
• prędkość maksymalna: 37,5 węzłów
• zasięg: 5400 mil morskich przy prędkości 19 w
• zapas paliwa: 560 t mazutu
• załoga: 194

Uzbrojenie i wyposażenie

• 6 dział uniwersalnych 102 mm Mk.XVI w podwójnych stanowiskach Mk.XIX (3xII)
  • Długość lufy L/40 (40 kalibrów), kąt podniesienia do 80°, donośność maksymalna 19 470 m, masa pocisku 15,88 kg
• 4 działka przeciwlotnicze 40 mm Bofors-Hazemeyer No.4 L/60 (2xII)
• 8 wkm 12,7 mm plot (2xIV) (od września 1942: 4 działka przeciwlotnicze Oerlikon 20 mm (4xI))
• 8 wyrzutni torpedowych 533 mm (2xIV)
• 4 miotacze bomb głębinowych, bomby głębinowe
• sonar

Przypisy

Bibliografia

• (ros.) S.W. Patianin, M.S. Barabanow (С.В. Патянин, М.С. Барабанов): Korabli Wtoroj mirowoj wojny – WMS Niderlandow i małych stran Zapadniej Jewropy (Корабли Второй мировой войны. ВМС Нидерландов и малых стран Западной Европы), Morskaja Kampania 2/2006
• Isaac Sweers history (ang.) w serwisie Royal Netherlands Navy Warships of World War II [dostęp 18-02-2007]

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia okrętów (ang.)