Hron

Hron
(c) Miroslav Blaho, CC BY-SA 3.0
Kontynent	Europa
Państwo	Słowacja
Lokalizacja	Słowacja
Rzeka 2 rzędu
Długość	298 km
Powierzchnia zlewni	5453 km²
Średni przepływ	53,7 m³/s m³/s
Źródło
Miejsce	Telgárt
Wysokość	980
Współrzędne	48°51′31″N 20°12′56″E/48,858611 20,215556
Ujście
Recypient	Dunaj
Miejsce	Štúrovo
Wysokość	112
Współrzędne	47°49′02″N 18°44′37″E/47,817222 18,743611
Położenie na mapie Słowacji źródło ujście

Hron (węg. Garam, niem. Gran) – rzeka w środkowej Słowacji, w zlewisku Dunaju. Długość 298 km, powierzchnia dorzecza 5464,6 km².

Źródło Hronu znajduje się u południowowschodnich podnóży masywu Kráľova hoľa w Niżnych Tatrach, pod przełęczą Besník koło wsi Telgárt, na wysokości około 980 m. Stamtąd płynie na zachód tzw. Bruzdą Hronu – ciągiem kotlin oddzielających Niżne Tatry od Krasu Murańskiego, Rudaw Weporskich i Polany, zbierając dopływy – górskie potoki z obu grzbietów. Przepływa przez Brezno, a następnie przez Bańską Bystrzycę. W Bańskiej Bystrzycy skręca na południe, a po 20 km, koło miasta Zvolen – znów na zachód. W ten sposób okrąża od wschodu i południa masyw Gór Kremnickich. Następnie, w okolicy miasta Žiar nad Hronom, rzeka przyjmuje swój największy dopływ – Slatinę, zmienia kierunek na południowo-zachodni i płynie wąską kotliną między Górami Szczawnickimi na wschodzie a górami Ptacznik i Hroński Inowiec na zachodzie. Na wysokości wsi Kozárovce Hron wypływa na Nizinę Naddunajską, gdzie zmienia kierunek na południowo-wschodni, a następnie na południowy i od tej pory płynie równolegle do rzeki Ipoli, od której dzieli go pasmo niewysokich Wzgórz Ipelskich. Uchodzi do Dunaju na wysokości 112 m, tuż na wschód od miasta Štúrovo.

Średnie roczne przepływy rzeki wynoszą:

• Brezno – 8 m³/s;
• Bańska Bystrzyca – 27,9 m³/s;
• Zwoleń – 30 m³/s,
• Nová Baňa – 49,5 m³/s;
• Bíňa (ujście do Dunaju) – 53,7 m³/s.

Wielkie powodzie w dorzeczu Hronu miały miejsce w latach: 1575, 1687, 1784, 1813, 1847, 1853, 1899, 1931 i 1974^[1]. W czasie katastrofalnej powodzi z 1974 r. poziom rzeki w Bańskiej Bystrzycy sięgał 480 cm, a jej przepływ wynosił 560 m³/s.

Hron jest drugą co do długości (po Wagu) rzeką Słowacji płynącą w całości po jej terytorium. Powierzchnia jego dorzecza stanowi 11% powierzchni całej Słowacji. Jest także główną i największą rzeką środkowej Słowacji. Górnym i środkowym odcinkiem jego doliny biegną droga i linia kolejowa łączące Bańską Bystrzycę ze wschodem i zachodem kraju, a środkową część doliny wykorzystuje droga ekspresowa R1 z Bańskiej Bystrzycy do Nitry (E77 na odcinku Bańska Bystrzyca – Zvolen, E571 na odcinku Zvolen-Nitra).

Jeszcze w latach 30. XX wieku Hronem spławiano drewno. Obecnie rzeka jest atrakcyjnym szlakiem kajakowym. Przy wysokim stanie wody jest spławna na długości 272 km, od miejscowości Heľpa. Przy średnich stanach wód spływ rozpoczyna się od Brezna na długości 241 km lub od Podbrezovej na długości 231 km. Przy niskich stanach wody spływ zaczyna się w Bańskiej Bystrzycy i liczy 197 km długości.

(c) Castler, CC BY 3.0 Zapora Kozmálovce

Hron blisko Starego Tekova

Hron w Bańskiej Bystrzycy

Przypisy

Bibliografia

• Adamec Vladimír, Jedličková Nora: Slovensko. Turistický lexikon. wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1991;
• Linhart Kamil a kolektív: Nízke Tatry, východná časť. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1982.