Hrubieszów

Hrubieszów
miasto i gmina

Główne skrzyżowanie w centrum Hrubieszowa
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

hrubieszowski

Data założenia

XIII wiek

Prawa miejskie

29 września 1400

Burmistrz

Marta Majewska

Powierzchnia

33,03 km²

Wysokość

178–224 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


17 528[1]
530,7 os./km²

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-500

Tablice rejestracyjne

LHR

Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Hrubieszów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Hrubieszów”
Ziemia50°48′09″N 23°53′31″E/50,802500 23,891944
TERC (TERYT)

0604011

SIMC

0987800

Hasło promocyjne: Hrubieszów – miasto z klimatem
Urząd miejski
ul. Dobrzańskiego 1
22-500 Hrubieszów
Strona internetowa
BIP

Hrubieszów (do 1802 niekiedy Rubieszów[2], ukr. Грубешів, Hrubesziw, hebr. ‏הרוביישוב‎) – miasto w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu hrubieszowskiego oraz gminy wiejskiej Hrubieszów.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Hrubieszów liczył 17 528 mieszkańców[1].

W okolicach miasta znajdują się liczne wczesnośredniowieczne cmentarzyska, kurhany i inne odkrycia archeologiczne (m.in. w Gródku, Masłomęczu i Kryłowie).

Położenie

Miasto jest położone w ramionach rzeki Huczwy, dopływu Bugu i znajduje się zaledwie 18 km od przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie (5 km w linii prostej przez Bug). Hrubieszów jest najdalej na wschód wysuniętym miastem Polski, leżącym w środku Kotliny Hrubieszowskiej (Wyżyna Wołyńska). Region głównie rolniczy w rejonie najżyźniejszych gleb Polski – czarnoziemu.

Okolice Hrubieszowa leżą w obrębie dawnych Grodów Czerwieńskich. Hrubieszów leży na historycznej Rusi Czerwonej, pierwotnie stanowił część ziemi bełskiej, w XIV wieku został przyłączony do ziemi chełmskiej[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zamojskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 33,03 km²[4]. Miasto stanowi 2,6% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2008 71,0% powierzchni Hrubieszowa stanowiły użytki rolne, a użytki leśne 2,5%[5]

Zarówno powiat, jak i miasto leżą na terenie Nadbużańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Historia

(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Cmentarz wojskowy

Hrubieszów (aż do 1802 r. Rubieszów) to najdalej wysunięte na wschód miasto Polski. Położone jest nad Huczwą, dopływem Bugu, w odległości 5 km od granicy z Ukrainą. Przypuszcza się, że istniał tu, na wyspie oblanej wodami Huczwy, gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich. Pierwsza wzmianka o Hrubieszowie pochodzi z 1254, jako osadzie wśród lasów, posiadającej dwór myśliwski. Rolę stanicy myśliwskiej będzie pełnił jeszcze w czasach jagiellońskich, co zostało uwiecznione w jego herbie wyobrażającym jelenią głowę, między rogami której umieszczone są dwa krzyże z napisem wokoło, nadanym przez króla Zygmunta Augusta (w poł. XVI w.).

W 1366 wraz z całą Rusią Czerwoną został ponownie przyłączony do Polski. W 1388 Władysław Jagiełło nadał Hrubieszów księciu mazowieckiemu Ziemowitowi IV[3]. Około 1393 gród został włączony do ziemi chełmskiej[3]. Prawa miejskie magdeburskie Hrubieszów uzyskał w roku 1400 z rąk Władysława Jagiełły. Prawdopodobnie w końcu XIV w. wzniesiono drewniany zamek, będący siedzibą starosty. W latach 1411, 1413, 1430 gościł w nim fundator miasta – król Władysław Jagiełło. Duże znaczenie dla miasta miał przywilej wydany przez Kazimierza Jagiellończyka nakazujący zmierzającym z Rusi na Mazowsze, Śląsk i Wielkopolskę wybieranie drogi przez Hrubieszów.

Pomyślny rozwój przerwały najazdy Tatarów, którzy w latach 1498–1626 wielokrotnie grabili i niszczyli miasto. W 1661 r. zniszczony został hrubieszowski zamek. Hrubieszów wchodził w skład starostwa hrubieszowskiego, położony był w XVIII wieku w ziemi chełmskiej[6]. W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej Hrubieszów znalazł się w zaborze austriackim, w którym pozostał do roku 1809.

W 1800 r. wsie dawnego starostwa kupił Stanisław Staszic, który w 1816 r. na swoich dobrach założył fundację „Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie”. Była to pierwsza w Europie organizacja przedspółdzielcza, działająca do 1945 r.

W połowie XIX w. Hrubieszów był drugim co do wielkości (po Lublinie) miastem guberni lubelskiej. Miasto rozwijało się szybko, w 1909 r. liczyło 15 tys. mieszkańców. Od początku swego istnienia było miastem wielokulturowym, obok Rusinów i Polaków, już od XV w., osiedlili się tutaj Żydzi.

W 1915 r. w czasie I wojny światowej do Rosji przymusowo ewakuowano ludność prawosławną. W sierpniu 1920 roku toczyły się tu walki z sowieckim najeźdźcą. W październiku 1920 do garnizonu w Hrubieszowie został przydzielony 2 pułk strzelców konnych.

Na terenie miasta zaraz po wyzwoleniu funkcjonował obóz specjalny NKWD dla AK i opozycji[7].

W nocy z 27 na 28 maja 1946 placówki MO i MBP w Hrubieszowie stały się celem wspólnej akcji WiN i UPA. W wyniku akcji uwolniono z aresztu UB 20 osób, w tym 5 Ukraińców. Zniszczono budynki PPR i starostwa. Wykonano wyrok śmierci na 2 działaczach PPR. Stacjonujący w mieście 5 pp WP zachował się biernie[8].

Żydzi w Hrubieszowie

Cmentarz żydowski

Pierwsze wzmianki o Żydach pochodzą z 1444, natomiast dokument z roku 1456 wymienia dwóch kupców żydowskich, którym nadano prawo zaopatrywania dworu. W drugiej połowie XVI wieku Żydzi uzyskali prawo do zamieszkania w wydzielonej części miasta i do wybudowania synagogi, a wymieniony imiennie Abraham otrzymał prawo destylowania wódki. W 1736 roku wybuchł pożar, który zniszczył większą część miasta, w tym 27 żydowskich domów i synagogę. Żydzi zajmowali się głównie rzemiosłem i handlem produktami rolnymi, a gmina żydowska szybko się rozrastała – w roku 1765 zamieszkiwało Hrubieszów 709 Żydów, w 1897 – 5352, a w 1939 – już ok. 11 750.

Niemcy zniszczyli obie żydowskie synagogi, cmentarz i prywatne domy modlitwy. Po wybuchu wojny, część Żydów próbowała ratować się ucieczką na teren ZSRR. Reszta trafiła do utworzonego przez Niemców getta. W maju liczyło ono 5690 osób[9]. W czerwcu 1942 roku Niemcy koncentrowali w hrubieszowskim getcie Żydów z całego powiatu, w wyniku czego liczba jego mieszkańców wzrosła do ok. 10 tys.[9] W dniach 2–10 czerwca 1942 większość mieszkańców getta wywieziono do obozu zagłady w Sobiborze, a 500 osób rozstrzelano na cmentarzu żydowskim[10]. Kolejny transport do Sobiboru (ponad 2 tys. osób) skierowano w październiku 1942[10]. Ostatnich 200 Żydów, pozostawionych do uporządkowania terenu getta, w lipcu lub wrześniu 1943 wywieziono do obozu pracy w Budzyniu[10].

Demografia

Dane z 31 grudnia 2008[5]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja18 603100981752,7878647,2
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		563,2297,2266

Według danych z 31 grudnia 2012 r. miasto miało 18 731 mieszkańców[11]. Według danych z roku 2007[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 1827,40 zł.

  • Liczba ludności miasta Hrubieszów na przestrzeni 6 ostatnich stuleci
  • Piramida wieku mieszkańców Hrubieszowa w 2020 roku[12].


Piramida wieku Hrubieszow.png

Podział administracyjny

Miasto jest podzielone na następujące dzielnice[13]:

  • Pobereżany
  • Polna
  • Podgórze[14]
  • Śródmieście
  • Sołectwo Sławęcin
  • Żeromskiego
  • Jagiellońskie
  • Kolejarz
  • Piłsudskiego
  • Zielone
  • Garnizon

Zabytki

Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej
Cerkiew prawosławna Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny
  • kościoły i cerkwie w Hrubieszowie:
  • zespół dworski Du Chateau (ul. 3 maja 11):
    • dwór (obecnie Muzeum im. St. Staszica) murowany w 1791 r., skrzydło zach. przed 1860 r., wsch. 1941 r. Dworek Du Chateau wywodzi swoją nazwę od hrubieszowskiej rodziny, której protoplastą był żołnierz napoleoński i do której należał od 1850 r. Centralna część dworu została wzniesiona na miejscu dawnego hrubieszowskiego zamku w roku 1791. Jest to budowla parterowa, nakryta mansardowym dachem. Z piętrową częścią centralną ozdobioną czterokolumnowym portykiem wgłębnym. Do pierwotnego dworu przylegają zbudowane później (prawe około 1860 r. a lewe w 1941 r.) prostokątne skrzydła. Po wojnie mieściła się tutaj placówka NKWD. Ostatnią właścicielką dworku była Maria Julia z Mazarakich du Chateau, wdowa po Juliuszu du Chateau (obydwoje spoczywają na hrubieszowskim cmentarzu). Obecnie budynek mieści siedziby Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego oraz Muzeum Regionalnego im. Stanisława Staszica. W tym ostatnim znajdują się ekspozycje poświęcone archeologii, etnografii oraz Towarzystwu Rolniczemu Hrubieszowskiemu. Nieopodal dworku stoi budynek z 1920 r., obecnie siedziba Fundacji Kultury i Przyjaźni Polsko-Francuskiej, założonej dzięki staraniom Stefana du Chateau,
    • ogród, pierwsza połowa XIX w.;
  • stary i nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie:
    • stary cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony w XVI wieku. Ostatni znany pochówek odbył się w połowie lat 50. XX wieku[15],
    • nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony pod koniec XIX wieku. Pojawił się na mapie Hrubieszowa z 1876, lecz brak danych na temat jego istnienia[16];
  • synagogi w Hrubieszowie:
    • Synagoga w Hrubieszowie
    • Nowa Synagoga w Hrubieszowie
    • Stara Synagoga w Hrubieszowie

Gospodarka

Liczący ponad 18 tys. mieszkańców Hrubieszów jest jednym z ośrodków terenów nadgranicznych województwa lubelskiego. Stolica powiatu składającego się z 8 gmin spełnia funkcje lokalne i regionalne, w tym administracyjno-usługowe, gospodarcze, kulturalno-edukacyjne i ośrodka współpracy transgranicznej. Właśnie ta ostatnia funkcja ma potencjalne szanse wpływać na sytuację gospodarczą Hrubieszowa.

W czasach PRL miasto było zapleczem rolniczego regionu dysponującego najlepszym w Polsce kompleksem gleb pszenno-buraczanych (hrubieszowskie czarnoziemy). Funkcjonowały tu zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym jedyna w kraju fabryka lnu „Hakon”.

Zmiana ustroju polityczno-gospodarczego postawiła w niekorzystnej sytuacji rolnictwo, a w szczególności oparte na PGR-ach rolnictwo hrubieszowskie. Odbiło się to na kondycji zakładów funkcjonujących w mieście, które po kolei ogłaszały upadłość. Mimo że w tym samym czasie powstawały niczym grzyby po deszczu firmy prywatne (w mieście zarejestrowanych jest blisko 1800 podmiotów gospodarczych) nie zdołały one wypełnić luki gospodarczej, zwłaszcza w kontekście bezrobocia i obsługi rolnictwa.

W wyniku kryzysu gospodarczego ZSRR, Hrubieszów, będący po otwarciu przejścia granicznego w pobliskim Zosinie, „małą bramą Europy na Wschód”, przestał praktycznie korzystać z profitu nadgranicznego położenia.

Pod Hrubieszowem znajdują się bogate, choć niezagospodarowane złoża węgla kamiennego. Kilka kilometrów od miasta w 2010 roku ok. 0,5 km od granicznej rzeki Bug otworzono nowy szyb kopalni. Najbliżej położonym od Hrubieszowa miastem jest górniczy Nowowołyńsk.

Transport

Pociąg specjalny w Hrubieszowie (25.05.2013)

Obecnie Hrubieszów jest przystankiem na drodze krajowej nr 74 Piotrków Trybunalski – Kielce – Kraśnik – Zamość – Hrubieszów – Zosin (drogowe przejście graniczne), oraz na Linii Hutniczej Szerokotorowej, przy której pod miastem znajduje się kolejowe przejście graniczne. W mieście znajduje się również stacja kolejowa Hrubieszów Miasto, od której odchodzi linia normalnotorowa nr 72 do Zawady. W przeszłości Hrubieszów leżał również przy Hrubieszowskiej Kolei Dojazdowej.

Do Hrubieszowa dojeżdżają obecnie dwie pary pociągów PKP Intercity: IC Hetman z Jeleniej Góry przez Wałbrzych, Wrocław, Opole, Lubliniec, Częstochowę, Kraków, Tarnów, Rzeszów, Tarnobrzeg, Stalową Wolę i Zamość oraz IC Zamoyski z Kołobrzegu przez Bydgoszcz, Toruń, Kutno, Warszawę, Lublin i Zamość.

Istnieje tu też rozwinięta komunikacja licznych przewoźników prywatnych łączących miasto z Lublinem, Chełmem, Zamościem, Warszawą, Rzeszowem, a także okolicznymi miejscowościami powiatu. W przeszłości istniała rozwinięta komunikacja autobusowa obsługiwana przez PKS Hrubieszów (do 20 lutego 2012 roku będący filią PKS Wschód), od 1 lipca 2018 r. znajdujący się w stanie upadłości. Hrubieszów posiadał bezpośrednie połączenia autobusowe ponadto z Krakowem, Katowicami, Tomaszowem Lubelskim, Kielcami, Wrocławiem, Częstochową, Opolem, a w okresie letnim dodatkowo z Zakopanem, Ustką, Węgorzewem i Helem. Autobusy międzynarodowe docierały do Włodzimierza i Łucka. W latach 1980–1990 i 2011–2017 PKS Hrubieszów obsługiwał dodatkowo komunikację miejską.

Od 21 października 2015 r. czynna jest obwodnica Hrubieszowa.

Oświata

Żłobki[17]:

  • Niepubliczny Żłobek „Akademia Malucha” w Hrubieszowie, ul. Józefa Piłsudskiego 11

Przedszkola[18]:

  • Miejskie Przedszkole Nr 1 im. „Małego Księcia”, ul. Piłsudskiego 59
  • Miejskie Przedszkole Nr 2, ul. Hubala 11
  • Miejskie Przedszkole Nr 3, ul. Grotthusów 1
  • Miejskie Przedszkole Nr 5, ul. Listopadowa 4
  • Niepubliczne Przedszkole Specjalne „Mamy Siebie”, ul. Zamojska 16 A

Szkoły podstawowe[19]:

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. B. Prusa, ul. Listopadowa 12
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. WOP, ul. Żeromskiego 29
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego Hubala, ul. Zamojska 16
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, ul. Zamojska 16A

Szkoły ponadpodstawowe[20]:

  • Zespół Szkół nr 1, ul. Zamojska 18A
  • Zespół Szkół nr 2 w Hrubieszowie, ul. 3 Maja 1
  • Zespół Szkół nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Hrubieszowie, ul. Żeromskiego 11
  • Zespół Szkół nr 4, ul Dwernickiego 10
  • Zakład Doskonalenia Zawodowego, ul. Partyzantów 9

Szkoły specjalne[21]:

  • Powiatowy Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczych, ul. Zamojska 16 A

Straż Graniczna

Wojsko

2. Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy im. mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” (Hubal służył w Hrubieszowie w latach 1934–1936), został powołany decyzją szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 25 maja 1994 roku. Powstał na bazie 8. Ośrodka Materiałowego w Hrubieszowie. Jednostka obecnie podlega Dowództwu Wojsk Lądowych. Pułk składa się z 5 kompanii bojowych: cztery to kompanie rozpoznawcze, jedna z BWR-ami (8 szt.) i BRDM-ami, dwie z BRDM-ami i wozami dowodzenia R-5, czwarta kompania – kompania specjalna wyposażona jest w samochody osobowo-terenowe. Piąta kompania to pododdział radioelektroniczny, przeznaczony do prowadzenia namierzania i zakłóceń radiowych oraz rozpoznania radioelektronicznego. Oprócz tych pięciu kompanii w skład pułku wchodzi również pluton rozpoznania skażeń, a z pododdziałów logistycznych: kompania remontowa, zaopatrzenia i medyczna. 8 czerwca 1996 r. otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo ziemi hrubieszowskiej.

Zakład Karny Hrubieszów

Zakład Karny w Hrubieszowie utworzono 31 lipca 1968 r., ma 630 miejsc i jest to najbardziej wysunięta na wschód jednostka penitencjarna w powojennej Polsce. Po 13 grudnia 1981 r., kiedy wprowadzono stan wojenny, więzienie to było jednym z ośrodków internowania, przyjęło także skazanych za naruszenie dekretu o stanie wojennym. Przez zakład przewinęło się około 150 więźniów tego rodzaju. Jesienią 1989 r. dwukrotnie doszło do buntu osadzonych[22].

Kultura i sztuka

Biblioteka

Biblioteka w Hrubieszowie działa od 1922. Oprócz działalności statutowej organizuje spotkania autorskie, konkursy czytelnicze, kiermasze książkowe, seanse filmowe oraz wystawy, a także jest współorganizatorem wydarzeń kulturalnych w regionie (Prusowskie – 1997; sejmik i zjazd towarzystw regionalnych – 1999 i 2000; obchody 600-lecia Hrubieszowa[23]). Od 2011 Biblioteka bierze udział w projekcie Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej. W cyfrowym archiwum udostępniono około 3000 materiałów archiwalnych, w tym kolekcje dotyczące dziejów kolejarzy z Gozdowa, historii 2 Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie i Szkoły Kadetów im. Józefa Piłsudskiego we Lwowie[24][25].  

Struktura organizacyjna Biblioteki: Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, Dział Udostępniania Zbiorów oraz trzy filie na terenie Hrubieszowa (nr 1 przy ulicy Polnej 16, nr 3 przy ulicy Grotthusów 26 i nr 4 przy ulicy Unii Horodelskiej 19).

W 2000 roku została uhonorowana przez Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie medalionem z okazji 600-lecia Hrubieszowa i 40-lecia Towarzystwa[23].

Zespół wokalny „Lechici”

Zespół wokalny „Lechici” działa przy Parafii Garnizonowej Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie. Powstał w 1983 r. z inicjatywy organisty Leszka Opały. Repertuar zespołu zawiera pieśni i piosenki religijne, patriotyczne, wojskowe, ludowe i rozrywkowe – a cappella i wokalno-instrumentalne[26].

Zespół brał udział w wielu festiwalach piosenki religijnej (Łódź, Lubaczów, Warszawa, Płock, Osiek), patriotycznej i wojskowej (Arsenał Artystyczny Wojska Polskiego ’94, Kołobrzeg ’95). Zapraszany był również na koncerty do licznych miast Polski, Ukrainy (m.in. Lwów, Równe, Włodzimierz), Litwy (Wilno). Współpracuje z Orkiestrą Symfoniczną im. Karola Namysłowskiego (daw. Polską Orkiestrą Włościańską), Orkiestrą Garnizonu Zamość i Chórem Rezonans (m.in. wspólne występy w ramach Zamojskich Dni Muzyki, w czasie których zespół wykonał: Mszę h-moll J. Haydna (1999), a w Roku Bachowskim 2000 Kantatę nr 61 J.S. Bacha)[27].

Zespół ma w swoim dorobku nagrania radiowe i telewizyjne, wydał również płyty CD z piosenkami religijnymi i kolędami oraz płyty DVD z teledyskami. Dużo koncertował na terenie całego kraju[28].

Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej

Skupia uczniów hrubieszowskich szkół zainteresowanych folklorem i kulturą rodzimą. Założony w 1987 roku początkowo miał być jedynie zespołem dziecięcym, jednak mali tancerze, dorastając, nadal pragnęli kontynuować swoją przygodę z tańcem. Obecnie praca prowadzona jest w 6 grupach wiekowych (ponad 120 osób w wieku od 6 do 20 lat).

Teatr Piosenki Młyn

Grupa skupiająca artystów z Hrubieszowa, tworzących piosenkę literacką, poetycką, kabaretową oraz amatorskie spektakle teatralne.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół św. Mikołaja
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Krzyż przydrożny w Hrubieszowie

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:

Kościoły rzymskokatolickie

Parafie Kościoła rzymskokatolickiego

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Kościoły ewangeliczne

Kościoły ewangeliczne:

Świadkowie Jehowy

Sport w Hrubieszowie

W Hrubieszowie istnieje kilka klubów, głównie są to zespoły młodzieżowe i amatorskie, jak np.:

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny czerwony Nadbużański szlak rowerowy

Honorowi obywatele Hrubieszowa

Związani z Hrubieszowem

Miasta partnerskie

Zobacz też

  • Hrubieszowska Ty Ziemico

Przypisy

  1. ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-18].
  2. ↑ Przez niektórych historyków używanie nazwy Rubieszów w przeszłości jest kwestionowane, przykładowo Józef Łaszkiewicz, członek Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego argumentuje to następująco: „A ja jeszcze chciałbym wszystkim udowodnić odnośnie nazwy Hrubieszowa, a nie Rubieszowa, jak wielu niby naukowców twierdzi, co jest nieprawdą, bo w wielu dokumentach występuje nazwa właściwa, zależy, kto robił dokument i kto podał jaką nazwę. Nazwy miasta występują w dwóch formach nagłoskowych „h”, a przecież nikt by nie wymyślił wtedy nazwy, aby do Rub. pisać z literą „H”. Raczej obecnie opuszcza się, np. była nazwa „Harmata” obecnie armata, „harbuz” obecnie arbuz, itd., itp. Ponadto w wielu językach pisze się „H”, a nie czyta tak zwane nieme „h”, w rosyjskim w ogóle nie ma „h” „g” i to może być że pisano bez „H” opuszczając i pisząc od razu od „R”. To jeszcze potrzeba rozpracować, przeglądnąć o przekształceniach językowych, które występowały przez wieki. (...) W aktach Synodów Diecezji Chełmskiej Obrządku Łacińskiego z XVI-XVIII wieku i ich statuty w opracowaniu Jakuba Sawickiego, które ukazały się pt. Concilia Poloniae, nie istnieje inna nazwa, tylko właściwa przez H, czyli Hrubieszów, nie znalazłem żadnej pracy o wcześniejszych aktach Kurii. Ponadto w wielu aktach różnie występuje, często na przemian, a nawet w jednym akcie spotkałem występujące obie nazwy Hrubieszów, a następnie Rubieszów. Wnioski mogą być różne.”.
  3. ↑ a b c Jan Górak: Miasta i miasteczka Zamojszczyzny. Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Zamość 1990, s. 47.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. ↑ a b c Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  6. ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 36.
  7. ↑ Józef Dębiński, Komunistyczne obozy koncentracyjne w Polsce pojałtańskiej, „Studia Włocławskie”, 16, 2014, s. 63.
  8. ↑ Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła, 2011.
  9. ↑ a b Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 197. ISBN 83-01-00065-1.
  10. ↑ a b c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 198. ISBN 83-01-00065-1.
  11. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2012 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 listopada 2009, ISSN 1734-6118.
  12. ↑ Hrubieszów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  13. ↑ Wykaz jednostek pomocniczych; Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-27] (pol.).
  14. ↑ Tradycyjna nazwa przed 1945 Pogórze.
  15. ↑ [1]
  16. ↑ (wystąpił jedynie na mapie Hrubieszowa z 1876).
  17. ↑ Żłobki | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  18. ↑ Przedszkola | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  19. ↑ Szkoły Podstawowe | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  20. ↑ Szkoły ponadpodstawowe | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  21. ↑ Szkoły specjalne | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  22. ↑ Charakterystyka Zakładu Karnego w Hrubieszowie [dostęp 2020-01-01] (pol.).
  23. ↑ a b Formy pracy – Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie, mbp.hrubieszow.avx.pl [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  24. ↑ CATL – strona główna [dostęp 2017-12-11].
  25. ↑ Cyfrowe Archiwum powstanie w Hrubieszowie, „Onet Lublin”, 27 września 2011 [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  26. ↑ Zespół Wokalny „Lechici” z Hrubieszowa. Zespół Wokalny „Lechici”, 2014. [dostęp 2021-03-28]. (pol.).
  27. ↑ Historia zespołu „Lechici” z Hrubieszowa. Zespół Wokalny „Lechici”, 2014. [dostęp 2021-03-28]. (pol.).
  28. ↑ Dyskografia zespołu „Lechici”. Zespół Wokalny „Lechici”, 2018. [dostęp 2021-03-28]. (pol.).
  29. ↑ Zbór KChWE w Hrubieszowie. kchwe.hrubieszow.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-04)]..
  30. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].
  31. ↑ * Zbór w Hrubieszowie, hrubieszow.info [zarchiwizowane z adresu 2009-07-16].
  32. ↑ Świadkowie Jehowy zapraszają na obchody Pamiątki śmierci Jezusa Chrystusa, roztocze.net.pl, 13 kwietnia 2022 [dostęp 2022-04-14].
  33. ↑ Miasta partnerskie. miasto.hrubieszow.pl. [dostęp 2022-01-15]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Miasta województwa lubelskiego
Miasta powiatowe
Miasta powiatów grodzkich
Miasta powiatów ziemskich
Miasta gminne

Herb województwa lubelskiego

Hrubieszów
Części miasta wg TERYT
  • Antonówka
  • Lipice
  • Michałówka
  • Pobereżany
  • Podgórze
  • Sławęcin
  • Śródmieście
  • Teresówka

Herb Hrubieszowa

Powiat hrubieszowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu hrubieszowskiego

Powiat hrubieszowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867−1954 i 1973−75)
Gromady
(1954−72)
  1. ↑ a b w 1940 pozbawione praw miejskich przez okupanta, w 1945 nie uznane za miasto przez władze polskie
  2. ↑ od 1951 w ZSRR
  3. ↑ a b większa część przeszła do ZSRR

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL województwo lubelskie COA.svg
herb województwa lubelskiego
POL Hrubieszów COA.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Hrubieszów - cmentarz wojskowy (04).jpg
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Tamara do Hrubieszowa (38).JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Pociąg specjalny w Hrubieszowie. 25 maja 2013.
Cmentarzzydowskihrubieszow.jpg
Autor: Emptywords, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz żydowski w Hrubieszowie
Hrubieszów - fotopolska.eu (240182).jpg
(c) kuba13 / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Widok z ulicy Staszica i Kozackiego Rogu na Sutki i budynki Placu Wolności z lewej. Patrząc na stare zdjęcie widać że brakuje wyburzonego budynku przesłaniającego kamienicę 32 przy Placu Wolności.
Hrubieszów. Cerkiew prawosławna 5.jpg
Autor: Gorofil, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hrubieszów. Cerkiew prawosławna 1873.
Piramida wieku Hrubieszow.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Hrubieszowa, 2014
Hrubieszów - krzyż (04).jpg
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Hrubieszow-Kosciol sw. Mikolaja.jpg
Autor: Wojciech Koczułap, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół rzymskokatolicki p.w. św. Mikołaja w Hrubieszowie