Hsp90

Białko Hsp90, domena N-końcowa

Hsp90 (z ang. heat shock protein 90) – białko z rodziny białek szoku cieplnego, należące do białek chaperonowych (opiekuńczych)^[1].

Hsp90 występuje u eubakterii i wszystkich eukariontów, ale wydaje się być nieobecne w komórkach archeowców^[2]. Cytoplazmatyczne Hsp90 jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek eukariontów w każdej sytuacji, natomiast u bakterii produkt białkowy bakteryjnego homologu genu HtpG jest zbędny w warunkach innych niż szok cieplny^[3]. Na poziomie molekularnym białko Hsp90 odpowiada za pomoc w zwijaniu innych białek, m.in. stąd wynika jego ochronna rola polegająca na stabilizacji białek w czasie szoku cieplnego. Hsp90 oddziałuje z ponad 10% białek, wliczając w to białka związane z procesem nowotworzenia np. białkiem p53^[4]. W związku z tym, inhibitory białka Hsp90, takie jak geldanamycyna i jej analogii, są intensywnie badane jako leki przeciwnowotworowe^[5].

Białka szoku cieplnego, wliczając w to Hsp90, są jednymi z najintensywniej produkowanych białek (ok. 1–2% wszystkich białek; dodatkowo w warunkach stresu, gdy ulegają intensywnej produkcji, ich ilość może wynosić 4–6%)^[6]. Ponadto, białka te są wysoko konserwowane ewolucyjnie (60% identyczności sekwencyjnej między drożdżowym i ludzkim Hsp90α)^[2].

Izoformy

U ssaków, obecne są przynajmniej dwa geny kodujące cytoplazmatyczne formy białka Hsp90 (identyczność na poziomie sekwencji dla Hsp90α i Hsp90β wynosi 85%). Obie formy powstały najprawdopodobniej w wyniku duplikacji genów wiele milionów lat temu^[2].

W sumie u ludzi jest 5 funkcjonalnych genów kodujących następujące izoformy^[7]:

Ponadto, istnieje 12 pseudogenów Hsp90 - genów, które nie ulegają ekspresji. Dodatkowo, wykryto trzeci wariant cytoplazmatyczny Hsp90N (pozbawiony domeny wiążącej ATP).^[8] Jednak, po bardziej szczegółowej analizie okazało się, że izoforma ta nie istnieje i jest artefaktem klonowania.^[9]

Przypisy