Hubarka długoczuba

Hubarka długoczuba
Sypheotides indicus[1]
(J. F. Miller, 1782)
Ilustracja
Samiec (na pierwszym planie) i samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

dropie

Rodzina

dropie

Rodzaj

Sypheotides[2]
Lesson, 1839

Gatunek

hubarka długoczuba

Synonimy
  • Otis indica J. F. Miller, 1782[3]
  • Eupodotis indica (J. F. Miller, 1782)
  • Sypheotides indica (J. F. Miller, 1782)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 CR pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Zasięg występowania poza okresem lęgowym (czerwony) i terytoria lęgowe (zielony)

Hubarka długoczuba[5] (Sypheotides indicus) – gatunek ptaka z rodziny dropi (Otididae), będący jedynym przedstawicielem rodzaju Sypheotides[5]. Występuje na subkontynencie indyjskim, gdzie poza sezonem lęgowym jest obserwowany w wielu regionach, jednak lęgi odbywa tylko na nielicznych stanowiskach w północno-zachodnich i środkowych Indiach[6]. Ze względu na polowania i utratę siedlisk lęgowych jest to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem[4].

Morfologia

Samiec w trakcie popisowego lotu godowego
Cechy gatunku
Samiec w szacie godowej upierzony w kontrastową czerń i biel: na szyi, piersi i brzuchu pióra są czarne, białe jest gardło, pręga na karku i wierzch skrzydeł. Lotki, wierzch ciała i ogon brązowe w czarne cętki i prążki. Najbardziej charakterystycznym elementem godowego upierzenia samca są długie pióra wyrastające zza uszu w formie wstążek zakończonych „łopatką”. Samica – inaczej niż u większości dropi – jest nieco większa od samca. Podobnie jak u pozostałych gatunków jest ubarwiona bardziej jednolicie w brązowoczarne, maskujące pióra. Samiec poza okresem lęgowym ubarwiony podobnie do samicy, choć na skrzydłach pozostaje część białych piór. Nogi długie i silne, o żółtej barwie. Stopy, jak u innych dropi, pozbawione kciuka. Lata szybciej niż większe dropie; w locie przypomina sylwetką kaczki.
Wymiary średnie
Hubarka długoczuba jest małym dropiem, samice osiągają długość 51 cm, samce 46 cm. Masa ciała osobników obydwu płci mieści się w granicach 510–740 g[7].

Ekologia i zachowanie

Różne warianty pigmentacji jaj hubarki długoczubej
Biotop
Suche, nizinne obszary trawiaste i stepy z rzadka porośnięte krzewami. Czasem również pola uprawne bawełny i prosa. Poza okresem lęgowym wykonuje nieregularne wędrówki, lecz ich przyczyny są mało znane.
Lęgi
Przypadają na początek monsunu południowo-zachodniego w Indiach Północnych (wrzesień – październik) oraz na kwiecień – maj w południowym areale występowania. Toki hubarki długoczubej są bardzo efektowne. Tokujący samiec wybiera centralne miejsce w płaskiej i otwartej przestrzeni, na którym wykonuje co kilka minut z ziemi lot godowy – wznosi się pionowo do góry trzepocąc skrzydłami, wydając donośne dźwięki, z odchyloną do tyłu głową.
Gniazdo
Dołek wygrzebany w ziemi, wśród gęstych traw.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 3–4 jaja o zmiennej barwie.
Wysiadywanie, pisklęta
Jaja wysiadywane są przez okres około 21 dni przez samicę[8]. Pisklętami opiekuje się również wyłącznie samica, samiec może w jednym sezonie zapłodnić kilka samic.
Pożywienie
Nasiona wielu roślin, owady i drobne kręgowce.

Systematyka

Miano „hubarki” otrzymały dwa indyjskie gatunki mniejszych dropi. Drugi z nich, hubarka bengalska (Houbaropsis bengalensis), był wcześniej zaliczany do tego samego rodzaju, jednak dokładniejsze badania skłoniły naukowców do wyróżnienia dwóch monotypowych rodzajów, choć uważanych za blisko spokrewnione[9].

Hubarka długoczuba jest gatunkiem monotypowym, tzn. nie wyróżnia się podgatunków[10].

Status i zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN hubarka długoczuba od 2021 roku jest klasyfikowana jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); wcześniej, od 2000 roku uznawana była za gatunek zagrożony (EN – Endangered), a od 1994 roku – krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered). W 1982 roku liczebność populacji szacowano na 4734 osobników dorosłych, w 1999 roku na 3530, zaś szacunki z 2018 roku mówią już o tylko 356–1228 osobnikach dorosłych (najlepsze przybliżenie to 730 osobników dorosłych). Trend liczebności populacji jest zatem silnie spadkowy[4].

Mimo ochrony, rozpoczętej w niektórych stanach Indii (Radżastan czy Madhya Pradesh) oraz w Nepalu, wciąż poluje się na nie ze względu na smaczne mięso lub dla sportu. Szczególnie narażone są tokujące samce, których popisy są widoczne z daleka. Dużym zagrożeniem jest również ubywanie odpowiednich siedlisk ze względu na zajmowanie coraz większych obszarów przez intensywne rolnictwo oraz zmiany w szacie roślinnej związane z pojawieniem się obcych gatunków, zwłaszcza rozprzestrzenienie się krzewów Prosopis glandulosa z rodziny bobowatych. W ostatnich latach populacja hubarki ulegała bardzo dużym wahaniom ze względu na duże zmiany czasu nadejścia monsunów. Zmiany klimatyczne mogą stać się więc również poważnym zagrożeniem dla tego gatunku[4]. Gatunek ten jest wymieniony w II załączniku konwencji CITES[11].

Przypisy

  1. Sypheotides indicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Sypheotides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2011-01-13] (ang.).
  3. Collar, N. & Garcia, E.F.J.: Lesser Florican (Sypheotides indicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-14].
  4. a b c d BirdLife International, Sypheotides indicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-01-09] (ang.).
  5. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Otididae Rafinesque, 1815 - dropie - Bustards (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-14].
  6. Ravi Sankaran, U. Ganguli-Lachungpa. The distribution and status of the Lesser Florican Sypheotides indica (J.F. Miller) in the Indian subcontinent. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 89 (2), s. 156–179, 1992. (ang.). 
  7. Tej Kumar Shrestha: Wildlife of Nepal: A Study of Renewable Resources of Nepal Himalayas. Steven Simpson Books, 2004, s. 331–332. ISBN 99933-59-02-5.
  8. Ravi Sankaran. Red data bird. „Newsletter for Birdwatchers”. 34, s. 1, 1994. (ang.). 
  9. Sylke Frahnert Pitra Christian, Joerns Fickel Dietmar Lieckfeldt. Phylogenetic Relationships and Ancestral Areas of the Bustards (Gruiformes: Otididae), Inferred from Mitochondrial DNA and Nuclear Intron Sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 23, s. 63–74, 2002. PMID: 12182403. (ang.). 
  10. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
  11. Sypheotides indicus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Sypheotides indicus - eggs- Finn.jpg
Eggs of Sypheotides indicus
Sypheotides indica distribution.PNG
Distribution of the Lesser Florican (Sypheotides indicus). Green: Breeding distribution. Red: Former distribution. Source: IUCN
Sypheotides indicus cropped.jpg
Autor: , Licencja: CC BY 2.0
Samiec hubarki indyjskiej w locie tokowym
Status iucn3.1 CR pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5