Hubarka długoczuba

Hubarka długoczuba

Sypheotides indicus[1]
(J. F. Miller, 1782)
Samiec (na pierwszym planie) i samica
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dropie
Rodzina	dropie
Rodzaj	Sypheotides[2] Lesson, 1839
Gatunek	hubarka długoczuba
Synonimy
Otis indica J. F. Miller, 1782[3] Eupodotis indica (J. F. Miller, 1782) Sypheotides indica (J. F. Miller, 1782)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
krytycznie zagrożony
Zasięg występowania
Zasięg występowania poza okresem lęgowym (czerwony) i terytoria lęgowe (zielony)

Hubarka długoczuba^[5] (Sypheotides indicus) – gatunek ptaka z rodziny dropi (Otididae), będący jedynym przedstawicielem rodzaju Sypheotides^[5]. Występuje na subkontynencie indyjskim, gdzie poza sezonem lęgowym jest obserwowany w wielu regionach, jednak lęgi odbywa tylko na nielicznych stanowiskach w północno-zachodnich i środkowych Indiach^[6]. Ze względu na polowania i utratę siedlisk lęgowych jest to gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem^[4].

Morfologia

Samiec w trakcie popisowego lotu godowego

Cechy gatunku

Samiec w szacie godowej upierzony w kontrastową czerń i biel: na szyi, piersi i brzuchu pióra są czarne, białe jest gardło, pręga na karku i wierzch skrzydeł. Lotki, wierzch ciała i ogon brązowe w czarne cętki i prążki. Najbardziej charakterystycznym elementem godowego upierzenia samca są długie pióra wyrastające zza uszu w formie wstążek zakończonych „łopatką”. Samica – inaczej niż u większości dropi – jest nieco większa od samca. Podobnie jak u pozostałych gatunków jest ubarwiona bardziej jednolicie w brązowoczarne, maskujące pióra. Samiec poza okresem lęgowym ubarwiony podobnie do samicy, choć na skrzydłach pozostaje część białych piór. Nogi długie i silne, o żółtej barwie. Stopy, jak u innych dropi, pozbawione kciuka. Lata szybciej niż większe dropie; w locie przypomina sylwetką kaczki.

Wymiary średnie

Hubarka długoczuba jest małym dropiem, samice osiągają długość 51 cm, samce 46 cm. Masa ciała osobników obydwu płci mieści się w granicach 510–740 g^[7].

Ekologia i zachowanie

Różne warianty pigmentacji jaj hubarki długoczubej

Biotop

Suche, nizinne obszary trawiaste i stepy z rzadka porośnięte krzewami. Czasem również pola uprawne bawełny i prosa. Poza okresem lęgowym wykonuje nieregularne wędrówki, lecz ich przyczyny są mało znane.

Lęgi

Przypadają na początek monsunu południowo-zachodniego w Indiach Północnych (wrzesień – październik) oraz na kwiecień – maj w południowym areale występowania. Toki hubarki długoczubej są bardzo efektowne. Tokujący samiec wybiera centralne miejsce w płaskiej i otwartej przestrzeni, na którym wykonuje co kilka minut z ziemi lot godowy – wznosi się pionowo do góry trzepocąc skrzydłami, wydając donośne dźwięki, z odchyloną do tyłu głową.

Gniazdo

Dołek wygrzebany w ziemi, wśród gęstych traw.

Jaja

W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 3–4 jaja o zmiennej barwie.

Wysiadywanie, pisklęta

Jaja wysiadywane są przez okres około 21 dni przez samicę^[8]. Pisklętami opiekuje się również wyłącznie samica, samiec może w jednym sezonie zapłodnić kilka samic.

Pożywienie

Nasiona wielu roślin, owady i drobne kręgowce.

Systematyka

Miano „hubarki” otrzymały dwa indyjskie gatunki mniejszych dropi. Drugi z nich, hubarka bengalska (Houbaropsis bengalensis), był wcześniej zaliczany do tego samego rodzaju, jednak dokładniejsze badania skłoniły naukowców do wyróżnienia dwóch monotypowych rodzajów, choć uważanych za blisko spokrewnione^[9].

Hubarka długoczuba jest gatunkiem monotypowym, tzn. nie wyróżnia się podgatunków^[10].

Status i zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN hubarka długoczuba od 2021 roku jest klasyfikowana jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); wcześniej, od 2000 roku uznawana była za gatunek zagrożony (EN – Endangered), a od 1994 roku – krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered). W 1982 roku liczebność populacji szacowano na 4734 osobników dorosłych, w 1999 roku na 3530, zaś szacunki z 2018 roku mówią już o tylko 356–1228 osobnikach dorosłych (najlepsze przybliżenie to 730 osobników dorosłych). Trend liczebności populacji jest zatem silnie spadkowy^[4].

Mimo ochrony, rozpoczętej w niektórych stanach Indii (Radżastan czy Madhya Pradesh) oraz w Nepalu, wciąż poluje się na nie ze względu na smaczne mięso lub dla sportu. Szczególnie narażone są tokujące samce, których popisy są widoczne z daleka. Dużym zagrożeniem jest również ubywanie odpowiednich siedlisk ze względu na zajmowanie coraz większych obszarów przez intensywne rolnictwo oraz zmiany w szacie roślinnej związane z pojawieniem się obcych gatunków, zwłaszcza rozprzestrzenienie się krzewów Prosopis glandulosa z rodziny bobowatych. W ostatnich latach populacja hubarki ulegała bardzo dużym wahaniom ze względu na duże zmiany czasu nadejścia monsunów. Zmiany klimatyczne mogą stać się więc również poważnym zagrożeniem dla tego gatunku^[4]. Gatunek ten jest wymieniony w II załączniku konwencji CITES^[11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).